'Culturele samenwerking zal uitwijzen of Brussel wel bestaat'

Brussel heeft nood aan een cultuurkoepel die de gemeenschappen overstijgt. Dat zei sociaal geograaf Eric Corijn (VUB) op een debat in het Vlaams parlement over de relevantie van de Vlaamse culturele aanwezigheid in Brussel. Vlaams cultuurminister Sven Gatz (Open VLD) is voor zo'n koepel.

De Ancienne Belgique en de Beursschouwburg namen het initiatief voor het debat donderdag in het Vlaams parlement. Aanleiding is de respectievelijk 35ste en 50ste verjaardag van beide cultuurinstellingen. Maar ook de besparingen in de cultuursector vanuit het Vlaamse en federale niveau maakten het debat zeer actueel.

De meest uitgesproken stelling tijdens het debat kwam van sociaal geograaf Eric Corijn. Volgens hem richt het cultuurbeleid zich in het federale België maar tot een deel van de Brusselaars: de Franse Gemeenschap bedient het Franstalige publiek terwijl de Vlaamse Gemeenschap de zogenaamde Brusselnorm hanteert. Volgens die norm mikt de Vlaamse Gemeenschap op een bereik van 300.000 Brusselaars, waarmee ze boven haar gewicht bokst.

Maar dat is volgens Corijn niet genoeg. Willen de verschillende overheden alle Brusselaars bedienen, dan moet die Brusselnorm worden uitgebreid tot 1,1 miljoen mensen, of zelfs 1,5 miljoen mensen als men het metropolitaan gebied in aanmerking neemt. Dilbeek en Vilvoorde zijn immers grotendeels verstedelijkt, en ook cultureel nauw verbonden met het Brusselse stadsweefsel.

Multicultureel publiek
Volgens Corijn zijn de Vlaams-Brusselse culturele instellingen er beter in geslaagd dan de Franstalige om een multicultureel publiek te bereiken en om stedelijke thema's naar voren te schuiven. Gezien de demografische evolutie is er volgens hem ook geen andere keuze: slechts 5 procent van de gezinnen in Brussel is homogeen Nederlandstalig, terwijl 61 procent van de gezinnen meertalig is.

Corijn pleit voor veel meer investeringen in cultuur door de Vlaamse, maar ook door de andere overheden. Met de besparingen gaat het dus niet de goede weg op. "De overheid moet haar prioriteiten bepalen: verder investeren in bedrijfswagens of op een duurzame manier in cultuur investeren."

Cultuurkoepel
Omdat er steeds meer een Brusselse identiteit groeit moet er volgens hem een cultuurkoepel komen die het cultuurbeleid in Brussel coördineert. Daarin moeten vertegenwoordigers zitten van de federale overheid, de Vlaamse en de Franse Gemeenschap, het Brussels Gewest en VisitBrussels.

Die toeristische dienst zou zich overigens volgens Corijn niet alleen mogen bezig houden met city marketing, maar ook met de organisatie en promotie van kwaliteitsvolle culturele evenementen. Via die cultuurkoepel, met aan het hoofd een intendant, zouden dan nieuwe initiatieven kunnen groeien als een cultureel zomerfestival.

Vlaams Minister van Cultuur Sven Gatz (Open VLD) schaarde zich achter Corijns pleidooi voor een Brusselse cultuurkoepel. Dat kon ook moeilijk anders. Het was Gatz zelf die dat voorstel had gedaan in 2011, net voor hij tijdelijk uit de politiek stapte. Gatz' recente voorstel voor de organisatie van een rondetafelconferentie cultuur bouwt daarop voort.

Corijn wou graag weten of Gatz, nu hij minister is, nog altijd altijd achter zijn eigen idee staat. Gatz liet daar geen twijfel over bestaan. Meer zelfs, hij legde de lat voor de cultuursector, voor de beleidsverantwoordelijkheden en voor zichzelf hoger, door volgende retorische vraag te stellen. "Als we er niet in slagen om een cultuurkoepel in Brussel op poten te zetten en echt samen te werken over de taalgemeenschappen heen, bestaat Brussel dan wel?"

De toekomst zal daarover duidelijkheid scheppen.

Bekijk ook de reportage van tvbrussel over het debat: