David Neyskens over Amerikaans conservatisme: ‘Trump was zegen voor wereldvrede'

Trump is niet diegene die de Vlaamse media van hem hebben gemaakt. Dat vindt David Neyskens (N-VA). Hij zegt, aan de vooravond van de Amerikaanse verkiezingen, dat naar de resultaten moet worden gekeken. En die zijn zeker niet slecht. “Trump heeft ‘geleverd’.”

David Neyskens denkt dat de kaarten goed liggen voor Trump. “Misschien haalt hij niet de meeste stemmen, maar hij moet voldoende staten voor zich winnen, dat is wat telt.”

David Neyskens (37) is goed ingeburgerd in de conservatieve beweging in ons land. Hij is, behalve N-VA-voorzitter van de lokale afdeling Elsene en lid van de denktank Libera van Boudewijn Bouckaert, ook medewerker van het Europees Parlementslid Derk-Jan Eppink (Forum voor Democratie) en schrijft voor Doorbraak. Neyskens volgt voor Eppink onder meer de Verenigde Staten en zag Trump verschillende keren aan het werk in de VS. Volgens hem heeft Trump het goed gedaan als president van de VS en verdient hij dus een tweede ambtstermijn. “Trump heeft veel meer gedaan voor de wereldvrede dan de vorige presidenten. Al de rest is framing.”

De overgrote meerderheid van de Vlamingen vindt Trump maar een vreemde snuiter en slechts veertien procent zou voor hem kunnen stemmen. Te populistisch, te rechts. Er wordt ook veel mee gelachen. U neemt hem wél au sérieux.
David Neyskens: Hij moet zeker au sérieux genomen worden. Hij is per slot van rekening president van de VS. Ik volg hem al lang. Ik was in het begin ook sceptisch, maar in februari 2016 zag ik hoe hij 8.000 mensen samenbracht in een sporthal, en er stonden nog eens 10.000 mensen buiten te wachten. Toen al dacht ik: hij kan president worden.

Heeft hij het er goed van afgebracht?
Neyskens: Ik denk dat hij voor conservatief Amerika de president is gebleken waar men altijd van heeft gedroomd. Hij heeft niet alleen met het Republikeinse establishment afgerekend, maar ook nog eens de conservatieve agenda uitgevoerd.

Hij heeft geweldig ‘geleverd’. Er is een einde gekomen aan de ongebreidelde neoconservatieve invloed op het buitenlandbeleid in Washington DC. Herinner u de vorige presidenten: oorlog in Irak, in Libië, Afghanistan. Trump heeft beloftes gemaakt en is die voor een groot deel nagekomen. Hij is de eerste president in veertig jaar tijd die geen nieuw conflict gestart is. Die oneindige imperiale oorlogen waar Washington zich decennialang aan heeft bezondigd, zijn met Trump eindelijk gestopt. De VS is niet langer het land dat zijn wetten aan andere landen oplegt. Dat kunnen we alleen maar een grote vooruitgang noemen.

En het binnenlandse beleid?
Neyskens: Covid-19 buiten beschouwing gelaten, kunnen we dat een succes noemen. Voor de pandemie stond de werkloosheid op 3,5 procent. Sinds de golden sixties hebben we dat niet meer gezien. De economie stond er redelijk goed voor en de lonen zijn gestegen, niet alleen bij hoogopgeleiden. En dan is er de belastingverlaging die voor veel Amerikanen toch belangrijk is.

De pandemie heeft hij niet goed aangepakt.
Neyskens: Hij heeft veel verantwoordelijkheid aan de staten gegeven. Dat lijkt me positief. Hij heeft wel zeer slecht gecommuniceerd. Voor iemand die zo goed is in communicatie, in branding, is dat opmerkelijk. Hij kan geen slechte boodschappen brengen. Dat kan hij totaal niet. Dit gezegd zijnde: in maar drie staten heeft Covid-19 harder toegeslagen dan in ons land. En dat zijn drie staten waar de democraten het voor het zeggen hebben.

Zijn stijl is grotesk en hilarisch. Hij spreekt zichzelf permanent tegen, is incoherent. Een voorbeeld: hij zegt eerst dat Noord-Korea vernietigd moet worden, om vervolgens de beste maatjes te worden met de Grote Leider. Hoe komt het dat de Amerikanen dat voor lief nemen?
Neyskens: Dat is Trump: je kan tegelijk zijn grootste vriend zijn, en zijn ergste vijand. In zaken is hij ook zo. Hij zet in onderhandelingen zijn tegenstrever eerst met de rug tegen de muur, om vervolgens een compromis te maken. Het is een tactiek die vaak goed heeft uitgepakt, ook in de internationale politiek.

Ook tegenover de media gaat hij hard. Hij dreigt ongegeneerd journalisten af. De vrijheid van de pers kan hem gestolen worden. Toont hij zich hier als een echte populist?
Neyskens: Ik geloof niet dat hij de vrije pers op de schop wil. Hij heeft nooit ingegrepen in de media. Hij is wel altijd het gevecht aangegaan. Het verklaart zijn populariteit binnen de conservatieve beweging. Die vindt al heel lang dat de gevestigde media een te linkse koers varen. Trump is verwaand genoeg om dat gevecht ook te durven aangaan. Trouwens als je de persconferenties ziet, dan zie je dat de journalisten ook alle geplogenheden en beleefdheid hebben laten varen. Er wordt geroepen en getierd dat het een lieve lust is.

Begrijpt u dat we Trump hier in Europa als een bedreiging zien voor de democratie?
Neyskens: Dat heeft voor een deel met framing maken. Kijken we naar zijn bilan, dan zien we dat hij geen oorlogen start, maar ze beëindigt. Maar het klopt: hij spreekt zonder filter. Wat wij niet in Europa hebben, is, zoals Trump, een rockster die aan politiek doet. Op die rally’s zie je dat zeer goed. Het is een anderhalf uur entertainment, met zijn greatest hits.

Met Trump ontstonden ook de ‘alternative facts’. Fake news is vandaag nog moeilijk onder de controle te houden.
Neyskens: Het probleem met Trump is dat hij alles overdrijft. Zeggen tegen een vrouw dat ze de mooiste vrouw ter wereld is, is dat een leugen? Trump spreekt in hyperbolen. Hij is voor de rest ook een politicus. Heel veel politici buigen de waarheid zo om dat het hen goed uitkomt. Maar de Grote Leugen? Daar kan je Trump niet op betrappen.

Trump mikt ook op de arbeidersklasse, waar hij goed lijkt te scoren. Hoe kan dat? Zijn beleid lijkt er toch vooral op gericht om de rijken rijker te maken, en de armen aan hun lot over te laten.
Neyskens: Mensen stemmen niet alleen met hun portemonnee, mensen stemmen ook cultureel: hoe wil ik dat mijn land eruitziet, hoe kan de overheid mij zoveel mogelijk met rust laten. Dat zijn zaken waar Trump het goed heeft gedaan.

Maar hij laat wel een verdeeld en gepolariseerd Amerika achter.
Neyskens: De VS zijn sowieso gepolariseerd. Dat was al zo onder Bush, en bij Obama. Vandaag is het minder raciaal gepolariseerd. Ik heb gezien hoe de conservatieve beweging aansluiting heeft kunnen vinden bij de minderheden in de VS. Er is wel een culturele polarisering. Een groot deel van de blanke hoogopgeleide klasse is linkser geworden. En in de Black Lives Matter-betogingen zien we geradicaliseerde blanke actievoerders.

Is er in Vlaanderen plaats voor het soort conservatisme dat we in de VS zien?
Neyskens: Ik denk het wel. Vlaanderen is centrumrechts, misschien wel een van de meest conservatieve plekken in de wereld. Dus ja, er is ruimte voor deze ideologie. Het is een huis met vele kamers dat in ons land verspreid zit over verschillende partijen, zoals Open VLD en N-VA.

Wat is conservatisme? Normen en waarden zijn belangrijk. Wat dan weer niet wil zeggen dat ik zelf bijvoorbeeld een ethisch scherpslijper ben. Abortus moet in sommige omstandigheden mogelijk zijn. De huidige regeling is goed, maar moet niet noodzakelijk worden uitgebreid. En ik ben tegen de doodstraf, iets waar Trump wel voorstander van is.

Verder mag het wel met wat minder overheid. Het is niet zo dat onze overheid fantastisch presteert. Dus is de vraag of een deel van het beleid niet terug naar de samenleving moet gaan. Zodat we zelf meer zorg kunnen dragen voor elkaar. Daar zou onze samenleving beter van worden.

Conservatieven zijn tot slot niet tegen migratie. Als de migrant hard zijn best doet, en hij maakt het in de samenleving, dan mag dat ook beloond worden.