Decumul geeft communautaire hoogspanning

Het decumulvoorstel dat vandaag gestemd wordt, leidt nu al tot communautaire spanning binnen het Brusselse parlement. De Vlaamse partijen Open VLD, CD&V en N-VA vrezen buitenspel gezet te worden. “Waarom zou er in Brussel decumul moeten zijn, en elders niet?”, vraagt Brussels parlementslid René Coppens zich af.

In de nasleep van graaischandalen als Samusocial willen PS, SP.A, Ecolo en Groen en Défi een totale decumul in Brussel. Dat zou betekenen dat Brusselse parlements­leden hun job niet meer kunnen combineren met een lokaal uitvoerend mandaat. Dat is best radicaal. Vandaag is één op de drie van de Brusselse parlementsleden daarnaast ook burgemeester, schepen of OCMW-voorzitter.

Het voorstel van ordonnantie wordt vandaag gestemd in de commissie Binnenlandse Zaken van het Brusselse parlement. Daar zal het ongetwijfeld moeiteloos passeren. Nochtans zijn de Vlaamse partijen Open VLD, CD&V en N-VA gekant tegen het voorstel, maar van deze drie heeft alleen Open VLD een zitje in de commissie. Het Brusselse liberale parlementslid René Coppens is ondervoorzitter.

Na de bespreking in de commissie wordt eind maart ook in de plenaire vergadering over deze kwestie gestemd. “Dan krijg je een ander verhaal, want dan mogen alle 89 parlementsleden meestemmen,” zegt Coppens. Bovendien is de decumul een belangrijk dossier, waarvoor een dubbele meerderheid vereist is. Anders gezegd: een voorstel kan alleen aangenomen worden wanneer er in beide taalgroepen een meerderheid is. Aan Franstalige zijde stelt zich wat dat betreft geen probleem. Als echter aan Vlaamse kant alleen SP.A en Groen het voorstel goedkeuren, betekent dat zes stemmen op zeventien, geen meerderheid dus.

Hogere kosten en minder lokale verankering

Open VLD, CD&V en N-VA kunnen de decumul dus blokkeren. Dat kwam de partijen vorige week op flinke kritiek te staan van burgergroeperingen Cumuleo en Transparencia. “Er is vanuit Vlaan-
deren terecht veel kritiek gekomen op het Waalse en Brusselse bestuur, dan is het toch onbegrijpelijk dat net de Nederlandstaligen tegenstemmen,” menen zij.
René Coppens en zijn partij zien het anders. Open VLD vreest dat het cumulverbod de lokale verankering onderuithaalt. “Ik ben ook principieel tegen elke vorm van cumulverbod,” zegt Coppens. “De maatregel is trouwens niet nodig, ik zie geen enkel verband tussen sjoemelaars en cumul. Bovendien, waarom zou er in Brussel decumul moeten zijn, en in Vlaanderen en op het federale niveau niet?”

De decumul zal volgens Coppens tot hogere kosten leiden. “Neem Els Ampe. Zij combineert haar job als parlementslid met die van schepen van de stad Brussel. Maar haar loon is beperkt tot 150 procent van haar wedde als parlementslid. In het geval van decumul zouden er twee volledige weddes moeten worden betaald.”

CD&V haalt pragmatische redenen aan om haar verzet tegen een volledige decumul te staven: als politici niet meer mogen cumuleren, zal er nog meer personeel moeten worden gevonden en er zijn al zo weinig Nederlandstaligen politiek actief. De partij wil wel de cumul tussen de functie van burgemeester en parlementslid verbieden. N-VA tenslotte vreest dat decumul leidt tot verkokering: ieder op zijn eiland.

Compromis of communautaire rel?

Als het voorstel door de Vlamingen tegengehouden wordt, betekent dat niet noodzakelijk einde verhaal voor de totale decumul. De voorstanders kunnen dan hun toevlucht nemen tot een procedure die jaren geleden in het leven werd geroepen om te beletten dat het Vlaams Blok de Brusselse instellingen zou blokkeren. Na een afkoelingsperiode van dertig dagen, kan het voorstel opnieuw ter stemming worden gebracht, waarbij nog slechts een derde van de stemmen per taalgroep nodig is. Zes Vlaamse stemmen volstaan dan.

Deze procedure is echter nooit eerder gebruikt en voor Paul Delva, Brussels parlementslid voor CD&V, zou het een gevaarlijk precedent zijn mochten de Franstaligen op deze manier de forcing voeren. Hij noemt het een oneigenlijk gebruik van die procedure, die de communautaire evenwichten in Brussel fundamenteel op de helling zet.

In het verleden kon er altijd tijdig een compromis gevonden worden. Vraag is of dat nu nog het geval zal zijn. Anders zullen PS, Ecolo en Défi zich moeten afvragen of de kwestie van de volledige decumul hen een bitse communautaire rel waard is.