Georges-Louis Bouchez: ‘Zes of meer blauwe burgemeesters, dat kan’

De gemeenten, die moeten niet per se blijven bestaan. En de MR, die vormt de laatste dam tegen extreemrechts in Franstalig België, en vermijdt zo een Vlaams scenario. Georges-Louis Bouchez mag dan nationaal voorzitter van de MR zijn, hij kent Brussel goed én heeft er zijn zinnen op gezet. “We hebben een heroveringsstrategie.”

We hebben met de hypervoorzitter van de MR afgesproken op de oude mijnsite van Bois du Cazier, de plek waar ooit 262 mijnwerkers het leven lieten bij de grootste mijnramp in de Belgische geschiedenis. Bouchez trapt er een nieuwjaarsronde af langs alle provincies, die donderdag ook Brussel aandoet. De afspraak is om 14 uur en rond 15 uur kunnen we de voorzitter eindelijk overhalen om te stoppen met handjes schudden. Om maar te zeggen: met de populariteit bij de eigen achterban zit het wel snor. En als het aan de voorzitter ligt, bezwijken straks ook de Brusselse kiezers. “Wij zijn niet de partij van de rijken, maar van de mensen die willen werken.”

U hakt vaak in op de PS, die u voor de armoede en stilstand in Brussel verantwoordelijk maakt. Hoe zou de MR het tij dan willen keren?
Georges-Louis Bouchez: Vooral met maatregelen rond tewerkstelling en de opleidingen die daarbij komen kijken. Het probleem in Brussel is niet dat er veel nationaliteiten leven, om even naar de uitspraken van Conner Rousseau te verwijzen, maar dat er een concentratie van werkloosheid is. Het probleem in Molenbeek is dat jongeren vinden dat je beter van drugstrafiek leeft dan van werk. En het cliëntelisme is er ook erg sterk.

De meeste werklozen hebben niets met drugstrafiek te maken.
Bouchez: Sommige jongeren wel. En men denkt dat je hen kan helpen door buurthuizen, rolmodellen en vzw's te financieren. Maar dat is de oplossing niet. Dat geld moet naar opleiding gaan, naar activering op de arbeidsmarkt, naar individuele begeleiding van werkzoekenden.

Dat is er al. Er is Youth Guarantee, het jongerenbanenplan dat elke jongere een baan, opleiding of stage belooft binnen de zes maanden.
Bouchez: Dat zijn plekken in vzw's, op het gemeentehuis of een administratie, des gadgets. Het probleem van Brussel is vandaag dat het Gewest bestuurd wordt door mensen die geen enkel idee hebben van wat economie eigenlijk inhoudt. Kijk naar de Ecolo-fractie in het parlement. Dat zijn bijna allemaal mensen uit het verenigingsleven of de openbare dienst. Die weten niet wat het is om btw te betalen, ze hebben een te nauwe blik op de wereld. Het idee dat privéwerkgelegenheid rijkdom genereert, die vervolgens kan verdeeld worden in de maatschappij, is verdwenen. De Gewestregering wil een voorverkooprecht voor huizen, ze beconcurreert de privésector soms, onder meer rond deelmobiliteit.

Waar wil de MR nog een koerswijziging?
Bouchez: Er is ook een probleem met de politieke controle op een hele reeks structuren. Als je vandaag minister van Werk bent, sluit je een beheersovereenkomst af met Actiris, waarna die organisatie gewoon zelf beslist. Iedereen weet dat de baas van Actiris daardoor belangrijker is dan de minister van Werk. Er wordt hier ook maar met subsidies gestrooid, bijvoorbeeld voor jeugdhuizen. Dat is pure vriendjespolitiek, zonder enige vorm van evaluatie. In werkelijkheid is het een manier om kiezers aan zich te binden. De Brusselse politiek heeft geen respect voor de buitenlandse gemeenschappen in Brussel, die worden vooral als kiesvee beschouwd.

De complexiteit zit ook ingebakken in de structuur met negentien gemeenten. Moeten die op de schop?
Bouchez: Sint-Joost is een gemeente van goed een vierkante kilometer. Dan moet je toch vragen stellen? We hebben veel meer coherentie nodig. Stedenbouw, mobiliteit, economie … dat moet allemaal uniformer. Je hebt nog een nabijheidsniveau nodig, maar moet dat een gemeente zijn, districten of eerder een arrondissement naar Frans model?

De MR zit bijna twintig jaar in de oppositie in Brussel. Waarom zou dat nu plots veranderen?
Bouchez: Het verschil is dat we de voorbije drie tot vier jaar een echte strategie hebben ontwikkeld om Brussel te heroveren. We doen dat zowel op inhoudelijk vlak – in mijn speech daarnet ben ik lang op Brussel ingegaan – als op het terrein. Daarnaast speelt ook onze alliantie met de Open VLD, die ons incontournable moet maken in Brussel. De Open VLD van Guy Vanhengel was een socialistische partij. Vanhengel stond zelfs op de lijst van Rudi Vervoort in Evere. Die tijd is voorbij.

Brussel is een stad van migranten, dat zie je veel minder op de liberale lijst dan op andere. Ook dat is toch een obstakel?
Bouchez: Het programma, onze waarden, die veranderen we niet. Aan de neutraliteit van de staat wordt niet geraakt. Tegelijk klopt het dat we ons te weinig open hebben getoond en onze lijsten de bevolking niet genoeg vertegenwoordigden. Maar we gaan geen mensen halen, enkel omdat ze tot een gemeenschap behoren, zoals de PS, Ecolo of Les Engagés. Mensen als Hadja Lahbib of Bertin Mampaka komen voor ons programma.

Een ander obstakel is dat de MR vooral als een partij van de rijken wordt gezien in een gewest waar de armoede eerder toeneemt.
Bouchez: We zijn niet de partij van de rijken, maar van de mensen die werken of willen werken. Het klopt dat Brussel sociologisch verandert, maar u moet ook eens kijken hoe de sociologie op onze congressen verandert. De MR stelt zich steeds meer open voor de volksklasse. De reden daarvoor is eenvoudig: ik kom zelf uit Bergen en heb zo'n volkse achtergrond.

Uw boezemvriend David Leisterh heeft al gezegd dat hij kandidaat minister-president is. Zal hij de lijst trekken bij de gewestverkiezingen? Leisterh had circa 2.000 stemmen bij de vorige verkiezingen, Alexia Bertrand 6.000.
Bouchez: Daar kan ik nu nog niets over zeggen. De sterkte van de MR in Brussel is vooral het collectief en de lijsttrekker zal de persoon zijn die dat collectief het verst brengt.

Wanneer zullen de gewestverkiezingen een succes zijn voor u?
Bouchez: Goeie vraag. (Denkt even na) Een heel groot succes als we de eerste partij worden, een goed resultaat als we tweede worden. We moeten in elk geval boven de twintig procent raken.

En voor de gemeenteraadsverkiezingen in de herfst? De MR verloor vorige keer vier van zijn zes burgemeesterssjerpen: Elsene, Koekelberg, Ganshoren en Molenbeek.
Bouchez: ​​​​​​​We hebben het potentieel om opnieuw zes of zelfs meer burgemeesters te hebben. De beide Woluwes zijn gemeenten die sociologisch van ons zouden moeten zijn. In Schaarbeek kunnen we iets bewegen met Hadja Lahbib. Overal waar Défi of Les Engagés vandaag nog regeert, liggen er kansen voor ons. Zelfs Brussel-Stad kan interessant worden. Als Philippe Close minister-president zou worden, staat er niet meteen een opvolger klaar bij de PS, terwijl wij David Weytsman hebben.

Met Alexia Bertrand verliest u een topvrouw in Brussel aan de Open VLD. Betreurt u die episode, want ze zette die stap deels uit onvrede met uw manier van doen?
Bouchez: Ik heb nooit spijt in de politiek. En hebben we haar wel verloren? Ze blijft lid en ik heb nu vier MR-ministers. Dat ik Hadja Lahbib koos als minister van Buitenlandse Zaken was niet zozeer een persoonlijke keuze, maar ook een symbool, een signaal.

Welk symbool?
Bouchez: Hadja Lahbib toont dat je ook uit een andere wereld naar de MR kan komen. Ze heeft een ongelofelijk parcours afgelegd. Haar vader kwam hier als mijnwerker aan en zij wordt minister van Buitenlandse Zaken. De boodschap is dat alles mogelijk is, wat ook je afkomst, godsdienst of thuisomstandigheden zijn. Als je maar werkt en de regels respecteert.

Extreemrechts heeft bijna geen gewicht in het Franstalige politieke landschap. Stuurt u uw partij daarom meer naar rechts?
Bouchez: Alle keuzes die ik maak zijn uit overtuiging. Maar als die overtuiging overeenkomt met een strategische kans, dan grijp ik ze inderdaad. In Brussel hebben partijtjes als Parti Populaire, de Lijst Destexhe en La Droite samen zo'n zes procent gehaald. Bij de verkiezingen haalden we 16 procent en nu staan we in de peilingen op 22 procent. Dat zouden weleens die zes procent kunnen zijn, niet? De fout in Vlaanderen was net dat men daar een opening aan de rechterzijde heeft gelaten.

U fulmineerde tegen de hoofddoek van Ihsane Haouach, die regeringscommissaris bij het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen zou worden. En u viel de boerkini aan, terwijl die amper te zien is in Brussel. Dat voelt aan als een honden­fluitje: een manier om antimigratiekiezers te lokken met een boodschap die zich letterlijk genomen niet tegen migranten keert.
Bouchez: Ik praat amper over migratie. Die voorbeelden gaan over iets anders: de neutraliteit van de staat.

Die boerkini heeft niets met neutraliteit van de staat te maken.
Bouchez: ​​​​​​​Neen, maar die is een gevaar in een zwembad, net zoals zwemshorts. Feit is dat wie naar een ander land trekt zich voor een stuk moet integreren en assimileren. Ik ben echt bang voor een oprukkend communautarisme. Als er geen democraten opstaan die reageren, blijft er onvrede binnen de bevolking en zo creëer je extreemrechts. Ik (verbetert zich), wij van de MR zijn de laatste dam tegen extreemrechts. Het drama van Vlaanderen is dat de traditionele democratische partijen lang niet wilden praten over de neutraliteit van de staat, migratie en veiligheid. Zo hebben ze meegewerkt aan het succes van N-VA en Vlaams Belang.