Grootschalige fraude van gemeenteambtenaren in Anderlecht: ‘Hallucinant’

Vorige week bracht het Brusselse parket een grootschalige fraude binnen de gemeente Anderlecht aan het licht. Minstens vier gemeentelijke ambtenaren zouden betrokken zijn bij de verkoop van valse documenten. Hoe de fraude zo lang onder de radar kon blijven, is onduidelijk.

Het onderzoek kwam in oktober dit jaar in een stroomversnelling en het parket identificeerde vier verdachten binnen de gemeentelijke administratie. Twee van hen bekenden al dat ze betrokken zijn bij de handel in 19bis-bijlagen, een document waarmee EU-onderdanen een verblijfskaart kunnen krijgen.

De twee ambtenaren werden in verdenking gesteld van openbare omkoping, valsheid in geschrifte en gebruik ervan, en deelname aan een criminele organisatie, en zijn vrijgelaten onder voorwaarden. Volgens het parket zou de handel in 19bis-bijlagen al minstens drie jaar aan de gang zijn en zouden de betrokken ambtenaren 1.200 tot 1.800 euro per vervalst document hebben ontvangen. Het zou gaan om minstens 1.900 documenten per jaar.

19bis

Volgens het parket heeft elke persoon met een valse 19bis-bijlage - het zou om minstens 5.700 personen gaan - kunnen genieten van sociale rechten, zoals gezinshereniging, werkloosheidsuitkering en sociale uitkeringen, al is dat te kort door de bocht, vindt jurist vreemdelingenrecht bij het Vlaamse Agentschap Integratie en Inburgering Filipe Van Huylenbroeck. “Op zich is 19bis een simpel werkgeversattest”, zegt Van Huylenbroeck. “Maar dankzij 19bis kan je wel een verblijfskaart krijgen en op die manier krijg je natuurlijk wel rechten.”

EU-burgers die hier langer dan drie maanden willen verblijven moeten voldoen aan enkele voorwaarden om een verblijfskaart te krijgen. Zo moeten ze hun tewerkstelling kunnen bewijzen. Dat gebeurt meestal aan de hand van een arbeidscontract, maar het kan ook via de 19bis-bijlage, een document dat enkel bedoeld is voor EU-onderdanen en Zwitsers. Het gaat om een eenvoudig A4'tje waarop de werkgever onder meer het RSZ-nummer van de werknemer invult.

Tenzij er ook identiteitsfraude werd gepleegd, werden de valse 19bis-bijlagen vermoedelijk enkel aan werkloze EU-onderdanen verkocht, om zo toch een verblijfskaart te krijgen. “Normaal beslist Dienst Vreemdelingenzaken over wie hier verblijfsrecht krijgt, maar omdat het hier om eenvoudige aanvragen gaat, kan de gemeente hier ook zelf beslissen over de verblijfskaart.”

Rijbewijzen

Daarnaast is er ook sprake over handel in valse rijbewijzen. Ook daarbij zouden twee andere gemeentelijke ambtenaren betrokken zijn. Zij kenden rijbewijzen toe aan personen van buitenlandse afkomst, zonder dat zij een buitenlands rijbewijs hadden. Het gaat volgens het parket om minstens honderd rijbewijzen op een jaar tijd. De twee verdachten werden onder aanhoudingsbevel geplaatst.

Hoe het mogelijk is dat minstens vier gemeentelijke ambtenaren zo lang handel konden drijven in vervalste documenten, is op dit moment nog onduidelijk. Binnen het schepencollege in Anderlecht wil niemand reageren. Burgemeester Fabrice Cumps (PS) werd gevraagd om een reactie, maar houdt de lippen stijf op elkaar. Ook Brussels minister van Plaatselijke besturen Bernard Clerfayt (Défi) wil niet reageren op de grootschalige fraude. “Het Gewest heeft hier niets mee te maken. Er bestaat zoiets als gemeentelijke autonomie”, zegt Clerfayts woordvoerder Pauline Lorbat. “Alleen als het over budgettaire zaken gaat, zoals de begroting, voert het Gewest controles uit.”

‘Hallucinante bedragen’

Intussen blijft het ook behoorlijk stil aan de kant van de Anderlechtse oppositie. Geen politicus die nu al het ontslag van de burgemeester of bevoegde schepenen eist. “Zowel juridisch als intern lopen er nu procedures. Die moeten we hun gang laten gaan”, reageert MR-gemeenteraadslid en voormalig burgemeester Gaëtan Van Goidsenhoven. “De gemeente Anderlecht kan de slechte reclame nu wel missen.”

“Het is vroeg om nu al vragen te stellen over de politieke verantwoordelijkheid in deze affaire”, zegt Van Goidsenhoven nog. Ook Gilles Verstraeten (N-VA) vindt het te vroeg om daarover te praten nu het gerechtelijk onderzoek nog loopt. “Maar daarna verdient het zeker wel een debat”, aldus het N-VA-gemeenteraadslid. Zijn interpellatie op de vorige gemeenteraad werd geweigerd, om het onderzoek niet in gevaar te brengen. Op 16 december volgt er wel een hoorzitting achter gesloten deuren.

“Deze zaak roept twijfels op over het aanwervingsbeleid van de gemeente, over de mate waarin er binnen de administratie degelijke controles zijn”, reageert Verstraeten intussen. “Het gaat over hallucinante bedragen. Er moet een serieuze doorlichting komen van alle diensten, want ik vermoed dat er elders nog wel disfuncties aan het licht zouden kunnen komen.”