Hervorming gemeentewet: minder schepenen, hogere lonen

De hervorming van de gemeentewet door minister Bernard Clerfayt (Défi) voorziet in een volledige decumul in 2024 en tegelijk een hoger salaris voor burgemeesters en schepenen van kleine gemeenten.

De Brussese regering wil de volledige decumul doorvoeren. Dat was afgesproken tijdens de regeringsvorming. De beslissing is een uitvloeisel van de Samusocial-affaire uit 2017.

Brussels Minister van Lokale Besturen Bernard Clerfayt (Défi) heeft nu ook zijn ordonnantie hierover klaar. Die voorziet in een grondige hervorming van de gemeentewet. Politici zullen vanag 2024 moeten kiezen tussen een mandaat in het parlement of een in het gemeentebestur (burgemeester, schepen, OCMW-voorzitter). "Zo kunnen ze zich volledig concentreren op hun mandaat," aldus het kabinet van Clerfayt.

Het aantal schepenen wordt wel verminderd. In ruil worden de lonen opgetrokken.

Concreet stelt Clerfayt voor om, naast de decumul, in elke gemeente één schepen minder aan te stellen. De OCMW-voorzitter zou voortaan wel deel uitmaken van het schepencollege. En gemeenten kunnen beslissen om het aantal schepenen nog te verminderen.

Schepenen en burgemeesters van kleine gemeenten zouden meer gaan verdienen. Momenteel wordt het salaris van een burgemeester vastgesteld door een percentage van het salaris van de gemeentesecretaris. Clerfayt stelt voor om het salaris van de burgemeester te koppelen aan het loon van een parlementslid.

Hoeveel de burgemeesters en schepenen in de toekomst gaan verdienen ligt nog niet vast. Wel liggen er een aantal scenario's op tafel. De zakenkrant L'Echo, die het nieuws uitbracht, geeft cijfers van het maximalistische scenario.

Burgemeesters aan het hoofd van een gemeente van maximaal 25.000 inwoners zouden honderd procent van de jaarlijkse parlementaire vergoeding krijgen, ofwel 86.771 euro bruto. De percentages lopen dan, in zes stappen, geleidelijk op met het aantal inwoners. De burgemeester van de Stad Brussel - dat de drempel van 150.000 burgers overschrijdt - zou recht hebben op 168 procent van de parlementaire vergoeding, ofwel een bedrag van 145.777 euro.

De lonen van schepenen zullen dan weer berekend worden op basis van een percentage van het burgemeesterssalaris: zestig procent in gemeenten met maximaal vijftigduizend inwoners en 75 procent in gemeenten boven die drempel.

Ook de gemeenteraadsleden zouden er financieel op vooruit gaan. Wie deelneemt aan een gemeenteraad krijgt daar vandaag van 75 tot 200 euro per zitting voor. Dat zou worden opgetrokken naar 100 tot 250 euro per bijgewoonde vergadering.

Tot slot voorziet de ontwerpordonnantie ook een financiële regeling voor burgemeesters en schepenen die ontslag nemen, langdurig ziek zijn of waarvan het mandaat afloopt, zonder dat ze een nieuw mandaat hebben. Clerfayt inspireert zich hiervoor op de Vlaamse wetgeving. Wie langdurig ziek is zal een ziektebriefje moeten voorleggen.

Minister Clerfayt bevestigt de grote principes zoals zakenkrant L'Echo die heeft geschetst, maar zegt dat de bedragen van de salarissen van burgemeesters die de krant noemt voorbarig zijn. "De cijfers van L'Echo kloppen niet," zo klinkt het in een reactie.

De ontwerpordonnantie is enkele maanden geleden al in eerste lezing goedgekeurd maar Clerfayt had hier nog niet over gecommuniceerd. Hij wil eerst met de gemeentelijke mandatarissen in overleg gaan. Hij laat daarom nog niet in zijn kaarten kijken over de exacte salarissen, die met een ministerieel besluit genomen zullen worden.

Als de regering definitief groen licht geeft, moet het parlement de ontwerpordonnantie nog goedkeuren, voor ze dan echt in voege kan gaan. Dat zal vooral voor de verkiezingen van 2024 gevolgen hebben, want vanaf dan moeten politici kiezen voor het gemeente- of gewestelijke niveau.