Luc Van den Brande (CD&V) pleit voor Brusselse stadstaat

Voormalig Vlaams minister-president Luc Van den Brande (CD&V) pleit in zakenkrant De Tijd voor een grondige staatshervorming met een Brusselse stadstaat als één van de uitgangspunten. Daarin zou Vlaanderen zijn gemeenschapsbevoegdheden in Brussel financieren.

In De Tijd stelt Luc Van den Brande (CD&V) letterlijk dat de coronapandemie de zenuw van ons “onvoldoende functionerende en gefragmenteerde staatsbestel” blootgelegd heeft. “De uitdaging waar we voor staan, vertrekt niet van een scheiding of een verzwakking van de ander, maar van een versterking van iedereen,” klinkt het.

Volgens Van den Brande kan dat in een complex en niet-homogeen land enkel met een sterke autonomie van de deelstaten. Van den Brande ziet vijf uitgangspunten voor een grondige staatshervorming.

Financiering

Een eerste uitgangspunt is volgens Van den Brande dat het beleid zo dicht mogelijk bij de mensen moet staan, op het niveau waar het meest effectief resultaten worden geboekt. Hij noemt het een goede reden om ook een ‘interne staatshervorming’ binnen de deelstaten zelf te bekijken.

Ten tweede duidt Van den Brande op het belang van duidelijkheid voor de democratische organisatie van een staat. Hij zegt dat een federaal bestuursniveau met deelstaten aangewezen is: de deelstaten Vlaanderen en Wallonië, de Brusselse (hoofdstedelijke) stadstaat en de Duitstalige deelstaat.

Daarin zouden Vlaanderen en Wallonië hun gewestbevoegdheden uitoefenen op hun grondgebied en ook hun gemeenschapsbevoegdheden in de Brusselse stadstaat, waarbij ieder onderling zijn eigen afspraken zou kunnen maken. In dat scenario zou Vlaanderen zijn gemeenschapsbevoegdheden in Brussel financieren en zou de Brusselse stadstaat zijn gewestbevoegdheden op zijn grondgebied uitoefenen.

Zoals in andere federaal georganiseerde landen zou er bovendien sprake zijn van een gedifferentieerde autonomie die samenhangt met historische elementen of intrinsieke belangen en eigenheden. Zo vervult Brussel een aantal taken als hoofdstad, ook Europees en internationaal, wat niet het geval is voor de andere deelstaten.

Gelet op het officieel tweetalige karakter van Brussel vindt Van den Brande het vanzelfsprekend dat vanuit Vlaams oogpunt de band tussen de Vlaamse gemeenschapsbevoegdheden en Brussel behouden blijft. “Overigens is Brussel ook de Vlaamse hoofdstad,” klinkt het in zijn tekst. “Institutioneel zijn de waarborgen van de Franstaligen op federaal vlak gekoppeld aan die van de Vlamingen in Brussel.”

Bevoegdheden afbakenen

Ten derde stelt Van den Brande dat de overheveling van homogene bevoegdheden het meest succesvol is gebleken. Cultuur, onderwijs en infrastructuur vindt hij daarvan het beste bewijs. “Overheveling van gefragmenteerde bevoegdheden geeft op het terrein onduidelijkheid,” stelt hij.

Ten vierde geeft Van den Brande aan dat een heldere bevoegdheidsafbakening samenwerking niet uitsluit, maar die net zou vergemakkelijken. Bovendien benadrukt hij dat een afstemming tussen de Belgische beleidsniveaus en het Europese een noodzaak is.

Tot slot wijst Van den Brande erop dat voor de uitvoering van deze punten, het antwoord alvast vervat zit in artikel 35 van de Grondwet dat eindelijk zou moeten worden uitgevoerd. “De residuaire bevoegdheden liggen bij de deelstaten en de federale bevoegdheden worden vastgelegd,” klinkt het. “Op basis van die uitgangspunten kan ieder zijn eigen ontwikkeling en toegevoegde waarde opzoeken.”