Moet de buste van ex-burgemeester Roger Nols weg?

Moet de buste van ex-burgemeester van Schaarbeek Roger Nols weg uit het gemeentehuis? Die vraag trachtten Joost Vaesen (VUB) en Serge Jaumain (ULB) te beantwoorden in studie, uitgevoerd in opdracht van gemeente.

Nols droeg de Schaarbeekse burgemeesterssjerp tussen 1970 en 1989. Hij liet zich onder meer opmerken door in het gemeentehuis aparte loketten te voorzien voor Franstaligen, Nederlandstaligen en migranten.

Hij kwam ooit aan op het gemeentehuis in djellaba en op de rug van een kameel om aan te tonen wat de gevolgen zouden zijn voor het stemrecht voor vreemdelingen, waar hij hevig tegen streed.

Geen duidelijk antwoord

“De buste legitimeert zijn onaanvaardbare houding en haatdragend discours”, schreef de vereniging tegen discriminatie en racisme Mrax in een open brief in 2017. Daarop vroeg toenmalig burgemeester van Schaarbeek Bernard Clerfayt (Défi) aan onderzoekers Joost Vaesen (VUB) en Serge Jaumain (ULB) om daar antwoorden op te formuleren.

In het rapport, dat maandag verscheen en waar RTBF over bericht, waarschuwen de twee onderzoekers ervoor dat door de kritiek te focussen op Roger Nols alleen, al diegenen die – openlijk of in het geheim via de stembussen – racistische en xenofobe standpunten en politici hebben gesteund er goedkoop van af zouden kunnen komen, zowel in Schaarbeek als in andere Brusselse gemeenten.

Hun analyse doet de vraag rijzen naar de risico’s van het “presentisme”, met andere woorden het gebruik van het verleden in functie van de huidige politieke doelstellingen zonder rekening te houden met de historische realiteit. Ze toont aan dat het niet aan historici is om te beslissen over de toekomst van zo'n borstbeeld, maar dat zij wel een belangrijke rol vervullen bij het documenteren van de context waarop de actie van de betwiste figuur indertijd aansloot.