Nieuwe aanpak tegen stadsrellen in de maak: 'Inspelen op nieuwe vormen van protest'

Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) organiseerden deze week een conferentie over de aanpak van deze stadsrellen. Meer dan 200 geïnteresseerden namen deel aan de conferentie, onder wie de burgemeester van Brussel, Philippe Close (PS), leidinggevenden bij politie, gouverneurs, magistraten en professionals actief in de socio-preventieve sector.

De oproep tot rellen vandaag gebeurt veelal via sociale media. In een mum van tijd kunnen relschoppers zich op deze manier groeperen om amok te maken en rellen aansturen. Het resulteert vaak in vernielingen en geweld waarbij vaak de politie geviseerd wordt. De werkgroep new way of protesting onderzoekt hoe de politie zich kan organiseren ten aanzien van deze nieuwe vormen van protest en ontwikkelt hiervoor een nieuwe aanpak.

Voor politie en justitie is het niet eenvoudig hiermee om te gaan. Ofwel treden ze volgens sommigen te krachtdadig op; ofwel niet krachtdadig genoeg, en dragen ze bij tot de straffeloosheid, of minstens de perceptie van straffeloosheid.

Snelle aanpak

Een snelle ketengerichte aanpak is noodzakelijk om het fenomeen van stadsrellen te beheersen. Door goed en alert op te volgen wat er leeft op de sociale media kunnen de diensten vroeg tussenkomen. Maar ook snelheid bij de diensten van justitie via een lik-op-stuk-beleid t.a.v. onder meer de zogenaamde first offenders is nodig. Dit zijn jongeren die een eerste delict begaan. Het is zaak om te voorkomen dat zij dit afwijkend gedrag herhalen of verder afglijden naar zwaardere vormen van criminaliteit.

Voor de daders van ernstige feiten zoals geweld t.a.v. politie is een krachtiger signaal nodig. De omzendbrief van het college van procureurs-generaal is daarom eind vorig jaar verscherpt. Indien er sprake is van arbeidsongeschiktheid als gevolg van geweld tegen politie, zal de dader steeds voor een magistraat verschijnen die zal beslissen over de straf.

Wederzijds Respect

“We moeten er alles doen om ervoor te zorgen dat de kloof tussen de bevolking en de politie niet groter wordt en dat als gevolg daarvan de openbare orde en de rechtstaat in gevaar komen”, aldus minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden. In haar slottoespraak introduceerde Minister Verlinden daarbij de bewustmakingscampagne Wederzijds Respect.

De campagne focust op verbinding als dé manier om het vertrouwen tussen de burger en de veiligheidsberoepen te verhogen. Een versterking van het vertrouwen zorgt voor meer respect. Dat respect is meteen een antwoord op de verschillende vormen van geweld en agressie tegen en door de politie. “Om het vertrouwen te versterken is een (on)rechtstreekse positieve dialoog onmisbaar. De ultieme boodschap is: wie elkaar (beter) kent, respecteert elkaar meer. Ik wil ook inzetten op initiatieven van burgerparticipatie om dit waar te maken”, besluit minister Verlinden.

Na een succesvolle eerste editie organiseren de ministers in het najaar van 2021 een nieuwe conferentie rond dit thema.