Pierre Kompany krijgt eredoctoraat VUB: ‘Ik wil de universiteit naar Congo brengen'

In de Koninklijke Muntschouwburg reikt de VUB vanavond vijf eredoctoraten uit. Eén daarvan is bestemd voor de eerste zwarte burgemeester in België. “In de samenleving zou politiek niet mogen verdelen. Ik ben iemand die mensen samenbrengt.”

“Wat het voor mij betekent? Het is iets heel bijzonders, c’est exceptionnel.” Vanavond staat de 74-jarige burgemeester van Ganshoren Pierre Kompany (ProGanshoren/CDH) op de bühne van de Muntschouwburg waar hij van VUB-rector Caroline Pauwels een eredoctoraat krijgt. “Ik kan niet ontkennen dat dit een grote erkenning is”, zegt Kompany. “Vooral omdat die erkenning er vanuit de universitaire wereld komt. Dat brengt respect met zich mee.”

Dat hij de onderscheiding zou krijgen, wist de burgemeester twee jaar geleden al. "Ik krijg dat (eredoctoraat, red.) niet van Franstaligen", zei hij toen in De Afspraak. “Nul n'est prophète chez soi, geen profeet wordt geëerd in eigen land”, lacht Kompany vandaag. “Ik ben Franstalig, maar de Nederlandstaligen hebben toch goed gekeken naar wie ik ben en wat ik doe.”

In 1975 kwam Pierre Kompany vanuit Congo aan in België. Hier kreeg hij het statuut van politiek vluchteling. “Ruim veertig jaar later is hij de eerste zwarte burgemeester van België. Hij is het bewijs dat België erin slaagt om stilaan zijn koloniaal verleden achter zich te laten”, zo omschrijft de VUB waarom de burgemeester een eredoctoraat krijgt, samen met wetenschapspopularisator Ann Druyan, kunstenaar William Kentridge en wetenschappers Antoni Ribas en Thierry Boon.

Verbinden

De uitreiking van de eredoctoraten staat in het teken van 'verbinden'. “De nieuwe doctores honoris causa komen uit de meest uiteenlopende sectoren, maar ze hebben een ding gemeen: ze verbinden”, zegt rector Caroline Pauwels. “Dat is wat de wereld vandaag nodig heeft, mensen die de hand reiken naar de ander.”

“Voor mij betekent verbinden dat je harmonie zoekt met de omgeving waarin je leeft, met de mensen waarmee je samenleeft, wat die omgeving ook is. Daar ben ik een goed voorbeeld van”, gaat Kompany verder. “Ik kom uit Congo. Mijn ouders zijn Congolees en ik ben naar hier gekomen, en kijk waar ik vandaag sta.”

Maar politiek en politici kan een samenleving net ook verdelen, al zou dat niet mogen, vindt de burgemeester van Ganshoren. “De politiek zou geen element mogen zijn dat de samenleving verdeelt. Politiek biedt ruimte voor ideeën, en die hoeven niet iedereen te bevallen, maar dat mag het samenleven niet tegenhouden”, aldus Kompany. “Ik ben iemand die mensen samenbrengt. Ook al ben je van een andere politieke partij, dat maakt me niet uit. Het is de mens zelf die ik voor me zie.”

'Leven stopt hier niet'

Normaal moest de uitreiking van de eredoctoraten in maart 2020 plaatsvinden, net wanneer het land in lockdown ging. “Wat volgde waren heftige momenten. Als burgemeester was de coronaperiode een heel drukke periode. We worden meer aangesproken, alle ogen staan op jou gericht. Maar het was voor iedereen een moeilijke periode.”

Nu komt er ook een einde aan Kompany’s periode als burgemeester. Hij draagt de sjerp sinds 2018 en geeft die begin volgend jaar al door aan partijgenoot en schepen Jean-Paul Van Laethem. “Het is niet dat ik de verantwoordelijkheden van een burgemeester niet meer wil dragen. Ik was het zeker niet beu en ik ben allesbehalve moe, maar dit maakt deel uit van de politiek”, aldus Kompany. “Het leven stopt hier niet.”

“Er zijn nog andere wegen die ik wil bewandelen, wegen die Congo met België verbinden, onder meer over klimaatproblematiek”, zegt Kompany nog. Hij droomt nu van een samenwerking met de VUB voor onderzoek in zijn land van oorsprong. “Aan de UGent had onder meer een Congolese doctorandus ervoor gezorgd dat er een observatorium is voor de bossen in het Congobekken. Zoiets zou ik met de VUB ook willen voor de venen in het Congobekken, van essentieel belang voor de opname van CO2. Onmogelijk is het nu zeker niet.”