Rudi Vervoort gewikt en gewogen: 'Er is geen baas meer binnen de PS'

Als we vier jaar later naar het bilan van de minister-president peilen, moeten we terugdenken aan die perslunch. Vervoort, daar is iedereen het over eens, is een man die ook binnen de regering voor een gemoedelijke sfeer zorgt. “Het is een teamspeler die niet per se alle aandacht naar zich toe trekt,” vertelt een bron. “Hij luistert ook echt naar wat je te zeggen hebt.”

Die opstelling is ook politiek van belang, oordeelt politicoloog en PS-kenner Pascal Delwit (ULB). “Hij heeft daardoor het vertrouwen van zijn ministers, ondanks de perikelen die er soms zijn met SP.A’er Pascal Smet. Als de Brusselse regering het maneuver van Benoît Lutgen (de CDH-voorzitter die de PS probeerde te wippen uit drie regeringen, red.) overleefd heeft, is het ook daardoor. Met name met Guy Vanhengel (Open VLD) en het Défi van Olivier Maingain heeft hij een goede band opgebouwd.”

De lijm die Vervoort vormde in de regering maakte het de voorbije jaren ook mogelijk om resultaten te boeken. Want die zijn er wel degelijk: de werkloosheid daalde drastisch, de grote cultuurtempel aan het kanaal is een feit en de regering voerde een lage-emissiezone in, om er maar een paar te noemen. Vooral Kanal is daarbij een dossier dat Vervoort nauw aan het hart lag.

Wie over de teamspeler Vervoort spreekt, vermeldt er vaak in een adem een zwakte bij: gezapigheid lijkt wel de tweede natuur van de man uit Evere, die niet meteen de charismatische leider is die het gewest belichaamt. In tijden van Brusselbashing snakt meer dan een minister daarnaar. “We porren hem soms om die rol wat nadrukkelijker op te nemen,” vertelt een regeringslid. “Maar je kan dat natuurlijk niet faken. Chassez le naturel et il revient au galop, zeggen we dan in het Frans.”

Om de Vervoort van vandaag te begrijpen, moeten we ook even terug naar de gewestverkiezingen van 2014. Vervoort is lijsttrekker voor de PS en uittredend minister-president, maar toch is het Brussels PS-voorzitster Laurette Onkelinx die het regeerakkoord onderhandelt en even in het midden laat of ze zelf regeringsleider wordt. Rudi – met minder dan 17.000 stemmen niet echt een stemmenkanon - moet een tijdje sudderen en mag zichzelf uiteindelijk toch opvolgen. Maar het statement is wel gemaakt: de baas bij de PS, dat is Onkelinx. In 2014, welteverstaan.

De schaduw van de schoonmoeder verklaart wellicht deels waarom Vervoort de schijnwerpers niet spontaan opzoekt. “Het lijkt me ook de reden waarom hij zozeer op het handelen en realiseren focust,” zegt een andere bron die hem kent als collega-minister. “Het is zijn manier om de stempel van meeloper van Onkelinx af te schudden.”

De focus op handelen gaat samen met een zekere flou rond de ideologie van Vervoort. “Ik vergelijk hem soms met Freddy Thielemans: echt een sympathieke kerel, maar waar hij nu eigenlijk inhoudelijk voor staat, is niet echt duidelijk,” zegt dezelfde bron.

“Met Laurette Onkelinx als minister-president was dat een heel ander verhaal geweest. En ook Charles Picqué had een echte stadsvisie, al was de fut er op het eind wel wat uit.” Vlaams Brusselminister Sven Gatz, die Vervoort nog kent als collega-fractieleider in het Brussels parlement, zegt het zo: “Hij is een betrouwbare politicus en dat is veel waard. Maar What makes Sammy run? Ik weet het niet.”

Dat Onkelinx geen minister-president werd, toont ook dat die functie in Franstalig België niet zo gegeerd is, merkt politicoloog Dave Sinardet (VUB). “Met die bevoegdheidsversnippering is het misschien logisch dat er dan iemand wordt geplaatst die de anderen niet overvleugelt. La structure fait l’homme ja, in zekere zin.”

Is er anno 2018 nu niets veranderd? Toch wel. Het gewicht van Rudi Vervoort groeide de voorbije jaren wel degelijk. Zo verraste de minister-president vriend en vijand door zijn kordate houding in het dossier van Samu­social. Met twee welgemikte uithalen begeleidde hij Brussels burgemeester Yvan Mayeur naar de uitgang. Eerst als burgemeester, daarna als lid van de PS. “En dat terwijl Onkelinx tot op het einde probeerde vast te houden aan Mayeur,” zegt politicoloog Delwit. “Vervoort heeft daarmee wellicht een aandeel in het vertrek van Onkelinx uit de politiek.”

Eerder zag Vervoort ook al zijn kabinetschef Yves Goldstein, een vertrouweling van Onkelinx, vertrekken naar Kanal. “Dat heeft de krachtsverhoudingen binnen het kabinet toch veranderd,” merkt Delwit. “Vervoort is vandaag vrijer om keuzes te maken, inhoudelijk en qua medewerkers.”

PS: partij zonder baas

Het aangekondigde vertrek van Onkelinx leidt ondertussen tot een vreemde situatie binnen de Brusselse PS. “Wie er vandaag de baas is? Niemand eigenlijk,” zegt Delwit. “Dat hoor ik van alle Brusselse PS’ers die ik ontmoet. In theorie is Onkelinx nog steeds voorzitter tot aan de gewest­verkiezingen, in de praktijk doet iedereen een beetje zijn zin. Close werd bijvoorbeeld burgemeester, terwijl Onkelinx liever Karine Lalieux had gezien. Vervoort heeft Close trouwens gesteund.”

De episode rond Mayeur toont dat de politicus Vervoort wél een vuist kan maken. “Je kan veel over hem zeggen, maar als burgemeester van een kleine en relatief onbelangrijke gemeente is hij toch maar mooi fractievoorzitter, regionaal PS-voorzitter én minister-president geworden,” observeert Delwit. “Ik geloof niet in toeval in de politiek, hij moet dus de juiste dingen gedaan hebben om daar te raken. De man heeft wel degelijk politiek talent, alleen zorgt zijn houding ervoor dat je hem voort­durend onderschat.”

Aan die houding is dus nog wat werk. Misschien kan Vervoort al eens beginnen met zijn virtuele alter ego. Drie weken geleden schreven we dat zijn website gehackt was. Wie maandag bij het ter perse gaan naar rudivervoort.be surfte, zag er nog steeds … niets.