Vijf vragen over Anderlechtse hoofddoekmotie: 'Verbod opheffen is niet voor meteen'

De Anderlechtse gemeenteraad stemde donderdag een motie, die het dragen van levensbeschouwelijke tekens in de gemeenteadministratie moet toelaten. Vijf vragen en antwoorden over een heikele kwestie.

1. Wat is er nu eigenlijk beslist?

Drie zaken. De gemeenteraad schaart zich om te beginnen achter het principe om levensbeschouwelijke tekens toe te laten in de administratie. Er is één uitzondering: ‘functies die met autoriteit verbonden zijn en in contact staan met het publiek'.

Daarnaast vraagt de gemeenteraad, omwille van de coherentie, ook aan de gewestelijke overheid om die levensbeschouwelijke symbolen toe te laten en te omkaderen voor alle gemeente- en gewestadministraties. Dat moet via een ordonnantie.

Ten derde besliste de gemeenteraad ook om een werkgroep op te richten binnen de administratie, die de concrete uitwerking binnen de Anderlechtse gemeenteadministratie moet voorbereiden, “in afwachting van de inwerkingtreding van die [gewestelijke] wetgeving”. Het gaat dan onder meer over het afbakenen van autoriteitsfuncties. Een sanctionerend ambtenaar is bijvoorbeeld een geval van een autoriteitsfunctie die contact heeft met het publiek.

De gedeeltelijke afschaffing van het huidige verbod vraagt een wijziging van het arbeidsreglement.

PS, Vooruit, Les Engagés en PTB/PVDA stemden voor, Défi en N-VA tegen. Ecolo/Groen onthield zich uiteindelijk omdat de tekst volgens de fractie niet ver genoeg gaat. MR, die tegen was en om uitstel van de gemeenteraad had gevraagd, bleef afwezig.

2. Is het dan wel zeker dat levensbeschouwelijke tekenen zullen toegelaten worden in Anderlecht?

Neen. Al was het maar omdat er zowel gewest- als gemeenteraadsverkiezingen aankomen volgend jaar en de MR radicaal tegen de opheffing van het verbod is. MR ligt op gewestniveau voorop in de politieke peilingen en leverde in het verleden ook al de Anderlechtse burgemeester. Het is praktisch uitgesloten dat er nog voor de gewestverkiezingen een wet komt voor het hele gewest.

Stel dat er in de volgende legislatuur geen gewestelijke regeling komt, dan kan het gemeentebestuur doorzetten. Maar dat zal dus ook afhangen van wie in de meerderheid zit. Het is verder ook uitkijken naar de houding van de vakbonden in dit verhaal. Bij de MIVB waren die bijvoorbeeld tegen de afschaffing van de hoofddoek.

3. Waarom was er zoveel commotie rond de gemeenteraad?

Enerzijds ging het om een eenzijdige stap van Ecolo-Groen, die de meerderheid verdeelde. Pas toen de tekst gewijzigd werd tot een versie die de standpunten van PS en Vooruit integreerde, werd er gestemd. De PS beschouwt het initiatief als een electoraal maneuver. MR zegt dan weer dat de stap van Ecolo/Groen een manier is om de kiezers terug te halen die ze verloor door het debacle van het mobiliteitsplan Good Move in de gemeente.

Ecolo-Groen wijst er dan weer op dat het initiatief niet uit de lucht kwam vallen, maar de hoofddoekenkwestie door toedoen van de PS geblokkeerd was. "Er is al een werkgroep sinds 2019 en een rapport sinds mei van dit jaar, maar daar werd niets mee gedaan," zegt schepen Susanne Müller-Hübsch (Groen). "Daarom hebben we deze stap gezet."

Daarnaast bleek ook dat het onderwerp zodanig polariseerde, dat sommige gemeenteraadsleden die tegen hoofddoeken in de administratie zijn, regelrechte doodsbedreigingen kregen. De voorstanders van hoofddoeken in de administratie hadden ook opgeroepen om massaal naar de gemeenteraad af te zakken. De burgemeester besloot daarop om die achter gesloten deuren te laten doorgaan. MR besloot om afwezig te blijven, omdat de voorwaarden voor een sereen debat niet vervuld waren volgens de partij.

4. Hoe zit het in andere gemeenten in Brussel?

Op dit moment zijn levensbeschouwelijke tekenen verboden in alle gemeenteadministraties in Brussel - soms expliciet, soms impliciet, omdat men verwijst naar de wetgeving op neutraliteit. Maar de voorbije jaren borrelde er wel al iets.

Zo stemde de Molenbeekse gemeenteraad in 2020 – via een wisselmeerderheid - een motie die het makkelijker moest voor vrouwen met een hoofddoek om in de administratie te werken. Sindsdien werden echter geen wezenlijke stappen meer gezet.

Ook in Schaarbeek werd een werkgroep opgericht die zich over de kwestie buigt. Totnogtoe lijken die werkgroepen in de verschillende gemeenten echter vooral een manier om een brandende kwestie te laten afkoelen en uit te stellen.

5. En in Vlaanderen?

Daar zijn levensbeschouwelijke tekens wél toegelaten in de grootste steden. In Antwerpen mag het gemeentepersoneel ze dragen, maar niet achter het loket. In Gent en Mechelen mag het ook achter het loket.