Vlaams-Brusselse partijen zoeken oplossing voor federale verkiezingen

De Vlaams-Brusselse partijen zoeken uit hoe ze alsnog aan de federale verkiezingen kunnen deelnemen. Alle opties lijken gedoemd om ­­te mislukken. Alleen Groen heeft mogelijk zicht op een zetel in de Kamer na mei 2014.

O pen VLD-politica Annemie Neyts (69) mag van geluk spreken dat ze niet meer aan de verkiezingen deelneemt in mei 2014. Jaren geleden deed ze de opgemerkte uitspraak dat als het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde (BHV) gesplitst zou worden, ze als de wiederweerga naar de Rand zou verhuizen. Dat was in tempore non suspecto. Vandaag is BHV gesplitst en breken de Vlaamse partijen zich het hoofd over hoe ze zich in Brussel aan de kiezer zullen presenteren. Er zijn ongeveer 40.000 kiezers nodig voor de eerste zetel, en er zijn amper 55.000 Vlaamse stemmen.

Open VLD stuurde Annemie Neyts het veld in om met Didier Reynders (MR) te onderhandelen over een eventuele plaats op de MR-lijst. Reynders is lijsttrekker voor de Kamerverkiezingen. Neyts ving bot. Het verklaart wellicht waarom minister Guy Vanhengel (Open VLD) enkele weken geleden in La Libre zei dat zijn partij alleen naar de kiezer zal trekken.

"Met MR naar de kiezer trekken was sowieso niet eenvoudig," zegt een Open-VLD'er. "We zouden dan voor de gewestverkiezingen campagne voeren met Open VLD, en voor de Kamer met MR. Leg dat maar eens uit aan de kiezer."

Tegen een Vlaamse eenheidslijst in Brussel had Vanhengel zich in het verleden al uitgesproken. De lijsttrekker zou dan een mandaat kunnen versieren met de stemmen van de andere kartelpartners. Volgens Vanhengel is een dergelijke formule niet werkbaar. Vanhengel is momenteel op zoek naar een lijsttrekker voor een Open VLD-lijst, maar die is niet gemakkelijk te vinden. Dat is logisch: welke politicus wil campagne voeren en daar nadien op afgerekend worden met een open en bloot kiesresultaat als hij of zij geen zicht heeft op een mandaat als volksvertegenwoordiger?

Win-win
Wie wel de tweetalige piste bewandelt, is Groen. Elke Van den Brandt (Groen) en Arnaud Pinxteren (Ecolo) bevestigen dat beide partijen in een vergevorderd stadium zitten van een samenwerking voor de federale verkiezingen. De bedoeling is een win-winsituatie te creëren. Ecolo heeft nu twee Brusselse parlementsleden in de Kamer, maar is niet zeker dat het, na de splitsing van BHV, die tweede kan behouden. Groen kan daarbij helpen.

Met wat geluk haalt Groen dan een derde zetel binnen op die lijst. "Daarmee zou Groen terug een Brusselse vertegenwoordiger hebben in de Kamer," zegt Elke Van den Brandt. "Die hadden we in 2007, maar we zijn die in 2010 kwijtgespeeld aan Leuven door het spel van de apparentering."

Net zoals Open VLD gelooft Groen niet in een Vlaamse eenheidslijst. Het Vlaams Belang had daar vorige week toe opgeroepen. "Waarom zouden we?" zegt Van den Brandt. "We willen niet naar de kiezer trekken met een thema als 'taal', maar willen werken rond een inhoudelijk project. En dan zijn we bij Ecolo aan het juiste adres."

De kans lijkt klein dat het een Ecolo-Groen-lijst wordt. Dat gold als een succesformule bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen, maar voor de federale verkiezingen geeft dergelijk kartel geen zicht op een nationaal lijstnummer. "En dan staan we tussen de lijsten Banaan," zegt Van den Brandt.

Geen afspraken
Dus, als het lukt, wordt het een Ecolo-lijst met een vertegenwoordiging van Groen. Verwarrend voor de kiezer? "We gaan ervan uit dat onze kiezers intelligente mensen zijn." zegt Van den Brandt, "en voor verschillende assemblees een andere stem kunnen uitbrengen."

Bij de SP.A is er nog geen duidelijk afgetekend plan. Een samenwerking met de PS lijkt er niet in te zitten "Waarom zouden we ook," zegt een vooraanstaand PS'er. "Het zijn de Vlamingen die de splitsing van BHV gewild hebben. Dat moeten ze nu niet aan de klaagmuur staan. Als het aan mij ligt, halen de Vlamingen geen enkele zetel in Brussel." En hij voegt er nog snel aan toe, als om zich te excuseren: "Ik ben wel voorstander van tweetalige lijsten, maar dan voor het Brussels parlement (dat is vandaag wettelijk onmogelijk, svg.)."

Parlementslid Jef Van Damme (SP.A) zegt dat er inderdaad nog geen afspraken zijn over een tweetalige lijstvorming. "Ik ben voor samenwerking met de PS, maar zie daar ook direct de moeilijkheden van in. Als we een niet-verkiesbare plaats krijgen, dan geven we onze stemmen aan een partij die niet de onze is. Waarom zouden we dat in hemelsnaam doen?" Het moet ook gezegd dat de verhoudingen tussen PS en SP.A vandaag niet al te best zijn (zie ook de kritiek van de Vlaamse socialisten op de regering Vervoort).

Aftasten
En dan is er nog CD&V. Brussels minister Brigitte Grouwels zei op tvbrussel dat een Vlaamse eenheidslijst niet uit te sluiten valt en dat er aftastende gesprekken zijn. Met wie zei ze er niet bij, alleen dat er niet veel gegadigden zijn.

Ook bij N-VA klinkt het dat er voorzichtig gepraat wordt over een Vlaams kartel. "Maar daar openlijk toe oproepen, zoals het Vlaams Belang doet, leidt bij voorbaat tot een mislukking. Het Vlaams Belang heeft zich alleen in de kijker willen werken."

Brussels Senator Karl Vanlouwe (N-VA) vindt dat de traditionele partijen niet veel redenen hebben om te klagen. "Als Steven Vanackere (het enige Vlaams-Brussels kamerlid, svg) betreurt dat de Vlaamse Brusselaars niet langer zicht hebben op een zetel in het federaal parlement, dan had zijn partij het wetsvoorstel over de splitsing zonder garanties voor de Vlaamse Brusselaars niet moeten meestemmen."

De N-VA heeft in 2012 een amendement ingediend dat via apparentering en de neutralisering van de kiesdrempel het mogelijk moest maken om toch een Brusselse Vlaming in de Kamer te hijsen, maar dat voorstel werd door de meerderheidspartijen en de groenen weggestemd.