25 jaar geleden startte Nederlandstalige stadstelevisie in Brussel

Tvbrussel was de Nederlandstalige Brusselse stadstelevisie. De zender werd op 20 september 1993 gelanceerd en is op 20 april 2016 opgegaan in BRUZZ. Veel meer kom je op Wikipedia niet te weten over de voorganger van BRUZZ-televisie. En dan is die informatie ook nog fout. Dat zegt Peter Van Rompaey, één van de journalisten van het eerste uur. Hij blikt in deze ingezonden reportage terug op de pioniersdagen.

TV-Brussel, toen nog mét koppelteken, is beginnen uitzenden op woensdag 15 september 1993, en niet op 20 september. Zie de originele uitnodigingskaart om de eerste uitzending live te komen volgen in de Koninklijke Vlaamse Schouwburg. Zaterdag is het dus precies 25 jaar geleden dat de Nederlandstalige Brusselse stadstelevisie uit de startblokken schoot.

Het Laatste Nieuws schreef de dag nadien: “In de KVS werd gisteravond, onder grote belangstelling, de geboorte van TV-Brussel gevierd. Om 18 u. stipt konden honderden prominenten de eerste uitzending op groot scherm volgen. De onafhankelijke Nederlandstalige zender is vanaf nu in alle Brusselse huiskamers te bekijken.”

Ik herinner me nog levendig dat we ons na die allereerste uitzending met alle journalisten en medewerkers naar de KVS repten, waar het hele team onder leiding van directeur-hoofdredacteur Terry Verbiest een uitbundig applaus te beurt viel. De toespraken van voorzitter Freddy Neyts en de voogdijministers hadden we gemist, maar blijkbaar vond iedereen het een historische gebeurtenis.

TV-Brussel lag toen letterlijk in de schaduw van de VRT. De zender huisde in een grondig vertimmerd herenhuis aan het Karabiniersplein in Schaarbeek, tegenover het omroepgebouw. De journalisten en reportagemakers waren anderhalve maand eerder aan de slag gegaan, net na het weekend dat koning Boudewijn was gestorven.

Alleen in Brussel

Buiten voor de KVS protesteerden Vlaamse actievoerders van Meervoud. Ze waren niet tegen de nieuwe zender, wel tegen het feit dat het zendbereik beperkt was tot de negentien Brusselse gemeenten. “De Vlaamse Gemeenschap investeert tientallen miljoenen en beperkt meteen al het rendement van haar eigen investering”, aldus het pamflet dat de actievoerders uitdeelden.

Inderdaad, alleen wie in het Brussels Gewest woonde, een kabelaansluiting had en na enig zoeken het kanaal kon vinden, kreeg voortaan elke dag een verse portie Brussels nieuws, human interest en cultuur in de huiskamer. Met als rode draad: een verliefde kijk op Brussel, zoals de baseline van de nieuwe zender luidde. Vanaf het begin ging TV-Brussel immers voor een positieve benadering van de hoofdstad. Dat was geen evidente keuze, want de Brusselse Vlamingen hadden het als steeds kleinere minderheid niet makkelijk en de herinnering aan de agressieve verfransing en de grote communautaire conflicten lag nog vers in het geheugen.

Het zendgebied van TV-Brussel zou overigens al snel fors uitgebreid worden via onverwachte weg. De VRT besloot immers om het weekoverzicht van de Brusselse zender uit te zenden op zaterdagmiddag, voor het eigen middagjournaal. Zo kon heel Vlaanderen naar TV-Brussel kijken, of toch naar de hoogtepunten van de voorbije week.

Van Yannick tot Margot

Nieuwsanker van het eerste uur Yannick Siebens heet vandaag Margot Otten, maar in de 25 jaar die tussen beiden ligt is er nooit een zwart gat geweest. Toen het rode on air-lampje begon te branden, beseften we allemaal: dit gaat nooit meer stoppen. “Het is de sfeer van de grote dagen”, merkte Terry Verbiest op en hij wist waarover hij het had, want hij had nog mee aan de wieg van het VTM-nieuws gestaan.

Nieuw medium

We kunnen ons dat vandaag nog moeilijk voorstellen, maar regionale televisie was begin jaren negentig iets bijzonders. Commerciële televisie bestond nog maar enkele jaren – VTM is van start gegaan in 1989 – en de volgende grote vernieuwing in het Vlaamse medialandschap was regionale televisie. Het wettelijke kader was hiervoor nog maar pas gecreëerd. Toen het debat over de oprichting van TV-Brussel woedde, was er in heel Vlaanderen, op een low profile-poging van AVS Eeklo na, nergens al een regionale zender actief.

In Brussel was Télé Bruxelles wel al op de kabel, sinds midden jaren 80. Het stak bij de Vlaamse tenoren – met de intussen overleden ministers Jos Chabert (CVP) en Rufin Grijp (SP) op kop – dat zij in tegenstelling tot hun Franstalige collega’s niet op tv konden komen om hun beleid toe te lichten. De politieke wil was er dus, ook al hadden sommigen zo hun twijfels. De Brusselse liberale coryfee Annemie Neyts vroeg zich in een kranteninterview af of het wel zin had om handenvol Vlaams geld te besteden aan een Nederlandstalige TV. De hoge kostprijs – televisie maken is nu eenmaal duur – was toen inderdaad een heikel punt. Het financieringsmodel werd uiteindelijk dat van een mini-VRT: een overheidsfinanciering, in beperkte mate aangevuld met inkomsten uit reclame.

Die overheidsfinanciering, hoofdzakelijk door de Vlaamse Gemeenschapscommissie en de Vlaamse Gemeenschap, kon alleen omdat TV-Brussel een uitzonderingspositie had in vergelijking met de andere regionale zenders in Vlaanderen. De Brusselse stadszender mocht ook meer uitzenden – het dagelijkse programma duurde 45 minuten, en werd dan herhaald – en het moest ook niet altijd in het Nederlands. Op zondag was er vanaf het prille begin een internationaal Engelstalig magazine, dat The Bridge heette.

Balans

Vandaag, een kwarteeuw later, is TV-Brussel als merknaam voorgoed verdwenen. Maar de keuzes die vanaf dag één zijn gemaakt zijn blijven voortleven in het DNA van zijn multimediale opvolger BRUZZ: de verliefde kijk op Brussel, de openheid naar andere gemeenschappen en het voortdurende streven naar onafhankelijke en kwaliteitsvolle berichtgeving. TV-Brussel heeft beslist een bescheiden maar waardevolle bijdrage geleverd aan de dynamiek, het imago en het zelfbeeld van de Nederlandstalige gemeenschap in de hoofdstad.

Peter Van Rompaey stond als journalist mee aan de wieg van TV-Brussel, werkte later voor o.m. Woestijnvis en VT4 en is al geruime tijd communicatieadviseur.