8,5 procent van sociale woningen in Brussel-Stad staat leeg

Terwijl de wachtlijst voor een Brusselse sociale woning langer is dan het aanbod groot, stond in 2018 ruim 8,5 procent van die woningen in de hoofdstad leeg. Het duurt ook vrij lang voor nieuwe huurders een sociale woning betrekken. De oorzaak ligt vaak bij de langdurige renovaties.

Het tekort aan sociale woningen in Brussel is nijpend. Zo’n 70 procent van alle huurders heeft theoretisch gezien recht op een sociale woning, maar die woningen vormen maar 8 procent van het woningpark. Er staan dan ook meer families op de wachtlijst voor een sociale woning (zo'n 47.500), dan er sociale woningen zijn (zo'n 40.000). Het Gewest beloofde tegen 2024 een oplossing te vinden voor 15.000 gezinnen, maar dan nog blijven 32.500 huishoudens in de kou staan.

Dat probleem is nijpend in Brussel-Stad, waar anno 2018 zo'n 9,3 procent van de huishoudens een sociale woning betrekt. Uit de meeste recente cijfers (uit 2018 dus) die gemeenteraadslid Bianca Debaets (CD&V) opvroeg bij schepen van Huisvesting Khalid Zian (PS) blijkt bovendien dat meer dan 630 sociale woningen leeg staan op een totaal van ongeveer 7.400 woningen. Dat is een leegstandsgraad van 8,5 procent.

Lange wachttijden

Bij de twee openbare vastgoedmaatschappijen zijn renovatiewerken vaak een belangrijke reden voor de leegstand. De Lakense Haard heeft op die manier 206 huurwoningen leegstaan (op 3.500). En van de 424 leegstaande woningen van de Brusselse Woning (op 3.900) zijn er niet minder dan 344 die zich in de loop van een renovatieproject bevinden. De overige 80 woningen moeten opnieuw worden verhuurd of worden reeds opnieuw aangeboden voor verhuur.

De gemiddelde leegstand tussen twee huurcontracten door bedraagt zo’n 3 maanden, een periode die De Brusselse Woning zelf tegen 2025 wil terugdringen naar maximaal 50 dagen door raamcontracten voor herstellingen op te stellen. De 344 ‘woningen die ingrijpend gerenoveerd worden’ staan gemiddeld 2 jaar en 7 maanden leeg tussen twee huurperiodes. Bij grote renovaties valt dat vooral te wijten aan het feit dat huurders eerst de woning moeten verlaten alvorens men met de werken kan starten.

“Dat is en blijft toch een erg lange periode”, vindt Debaets, die ook voor deze woningen oppert om raamcontracten te ontwikkelen. "Nieuwe projecten kosten handenvol geld en nemen ook heel wat tijd in beslag, dus zou het alvast helpen moesten de huidige renovaties eerst al eens grondig versneld worden. Op die manier kan de druk op de sociale huisvesting toch al een beetje verlicht worden."

Het gemeenteraadslid stuurt in elk geval aan op een onderzoek. "We moeten nagaan wat er misgelopen is. Waarom zijn er zoveel renovaties nodig en waarom zorgt dat voor zoveel gelijktijdige leegstand?"

Ook op privémarkt

Ook op de privémarkt kampt de stad Brussel met leegstand. 415 private eigendommen staan leeg, blijkt uit de cijfers die Debaets opvroeg. In 340 gevallen in de de stad een leegstandsbelasting, goed voor een bedrag van bijna 1,32 miljoen euro. “Een mooie som, maar daar mag men op zich niet tevreden mee zijn”, stelt Debaets.

De voormalige staatssecretaris pleit ervoor om sneller en vaker beroep te doen op het voorkooprecht. Brussel-Stad beschikt in vier perimeters op haar grondgebied, waaronder de wijk rond Manneken Pis, over het recht om een gebouw dat te koop staat als eerste over te kopen. Een handig middel om op een strategische manier wijken op te waarderen.

Maar in 2018 gebruikte Brussel-Stad het voorkooprecht geen enkele keer. "Als men daar op een efficiëntere manier een beroep op doet, kan men die leegstand beter aanpakken en tegelijk ook speculatie aan banden leggen", aldus Debaets.