Dubbel zo vaak leegstandstaks in Brussel-Stad

De Stad Brussel heeft vorig jaar ruim twee keer zo vaak een leegstandstaks opgelegd. In totaal werden 340 panden belast. Dat blijkt uit een rapport dat voorgesteld werd op de gemeenteraad. Toch groeide het aantal leegstaande woningen in het register van de Stad.

Schepen van Huisvesting Khalid Zian (PS) stelde op de gemeenteraad het beleid rond leegstaande woningen voor. Uit zijn verslag blijkt onder meer dat de Stad veel vaker gebruikmaakte van de leegstandstaks in 2019. Het aantal panden waarvoor het instrument werd gebruikt, steeg van 128 in 2018 naar 340 vorig jaar, een stijging met 165 procent.

Het bedrag van zo’n leegstandstaks kan al snel aantikken. De Stad eist 500 euro per meter voorgevel, vermenigvuldigd met het aantal verdiepingen. Een leegstaand pand van 7 meter breed met 4 verdiepingen betekent zo een gepeperde jaarlijkse boete van 14.000 euro.

De doortastendere houding van de Stad kon niet verhinderen dat het aantal getelde panden dat volledig leegstaat licht steeg. Terwijl dat er in 2018 nog 415 waren, stonden vorig jaar al 441 woningen leeg. Dat cijfer houdt geen rekening met woningen die te koop staan, waarin gewerkt wordt of waar een bouwvergunning voor is aangevraagd of toegekend.

“Ik denk dat dit jaar nog een scharnierjaar is,” verklaart schepen Khalid Zian de stijging van het aantal lege panden. “Het is pas sinds deze legislatuur dat we echt inzetten op de strijd tegen leegstand. Ik verwacht dat het aantal volledig lege panden de volgende jaren nog zal afnemen.” Zian wijst er ook op dat de cijfers het resultaat zijn van tellingen op het terrein. “In werkelijkheid zijn er wellicht nog gebouwen die aan onze aandacht ontsnappen.”

De stad houdt ook bij hoeveel huizen wel een handelszaak hebben op de benedenverdieping, maar verder met leegstand kampen op de bovenverdiepingen. De Stad heeft weet van 313 dergelijke gebouwen. Dat zijn er heel wat, maar wel beduidend minder dan in 2015 toen er 487 panden waren met leegstaande verdiepingen boven winkels.

“In het algemeen situeert de leegstand zich vooral in de Vijfhoek,” legt Zian uit. “Dat heeft onder meer te maken met het grote aantal leegstaande verdiepingen boven handelszaken.”

Vaker onteigenen

Het stadsbestuur probeert de leegstand te bestrijden met een hele batterij van maatregelen. Sommigen daarvan hebben een aanmoedigend karakter, zoals de premies om een extra ingang te creëren die toegang geeft tot de verdiepingen boven handelszaken. Veel eigenaars van dergelijke gebouwen willen immers niet investeren in zo’n ingang. Een aparte toegang betekent immers niet alleen meer kosten, de eigenaars vrezen vaak ook dat ze zo een deel van de lucratieve commerciële voorgevel moeten opgeven.

De premie voor een extra ingang boven handelszaken ontketende vorig jaar alvast geen stormloop: de Stad telde welgeteld drie aanvragen.

Er zijn niet alleen aanmoedigende maatregelen, er is ook een beleid dat leegstand afstraft. Daartoe behoort behalve de eerder vermelde leegstandstaks ook de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij het gerecht voor inbreuk op de Brusselse wooncode. De Stad deed dat vorig jaar 45 keer.

Als een eigenaar een beschermd gebouw laat verkommeren kan de Stad eveneens naar de rechter stappen om te eisen dat de eigenaar het opnieuw opknapt. Het stadsbestuur deed dat zestien keer in 2019.

In het ergste geval kan de Stad een verwaarloosd gebouw laten onteigenen. Dat gebeurde vorig jaar slechts één keer. “De volgende jaren willen we vaker naar dat soort maatregelen grijpen,” zegt schepen Zian.