Acht doden bij brand in gevangenis waar Djalali mogelijk verblijft

Bij de brand zaterdagavond in de Evin-gevangenis in Teheran zijn acht gedetineerden om het leven gekomen. Dat blijkt uit een nieuwe balans van de Iraanse justitie. Mogelijk verblijft ook VUB-professor Ahmadreza in deze politieke gevangenis.

In een vorige balans was sprake van vier dodelijke slachtoffers. Er waren ook 61 gewonden, van wie vier zwaargewond. "Vier gewonden zijn overleden in het ziekenhuis, wat de balans op acht doden brengt", zegt Mizan Online, de website van justitie in Iran. Alle dodelijke slachtoffers waren veroordeeld voor diefstal, klinkt het.

Het vuur brak zaterdag uit, volgens het Iraanse regime na muiterij in de gevangenis. Dat kon echter niet onafhankelijk worden gecontroleerd. Ooggetuigen maakten melding van meerdere explosies. Duizenden op sociale media gedeelde videobeelden tonen de chaos rond de gevangenis. Volgens mediaberichten zakten ongeruste familieleden van gedetineerden massaal af naar de site.

De openbaar aanklager van Teheran stelde dat het tumult in de gevangenis niets te maken heeft met het aanhoudende protest tegen het Iraanse regime. De plek van de rellen is gescheiden van het deel van de gevangenis waar gedetineerden in de cel zitten wegens veiligheidsaanklachten.

Gevangenis voor vermeende spionnen

Evin geldt als een beruchte gevangenis, waar intellectuele en politieke gevangenen opgesloten zitten, evenals demonstranten die deelnamen aan de systeemkritische protesten van de voorbije weken in Iran. In de gevangenis zijn ook verschillende mensen met een dubbele nationaliteit opgesloten vanwege vermeende spionage.

Waarschijnlijk zit ook VUB-professor Ahmadreza Djalali er vast. Eerder werd geschreven dat ook ngo-medewerker Olivier Vandecasteele er vast zou zitten, maar dat blijkt niet te kloppen. Dat melden vrienden en familie op Twitter. Waar hij wel verblijft, weten ze niet.

De instelling is bekend omwille van de slechte behandeling van gedetineerden. Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft momenteel nog geen weet van de verblijfplaats en toestand van Djalali. Met Vandecasteele is kort contact geweest, hij is ongedeerd, zegt de woordvoerder, al kan hij geen informatie vrijgeven over de gevangenis waar de ngo-medewerker opgesloten is.

Ook mensen die bij het aanhoudende protest in het land gearresteerd werden, zouden overgebracht zijn naar Evin. De protestbeweging in Iran begon een maand geleden, op 16 september, nadat de Iraans-Koerdische Mahsa Amini in het ziekenhuis overleed. Ze werd drie dagen eerder gearresteerd omdat ze de strenge kledingvoorschriften in de Islamitische Republiek niet had nageleefd. Het kwam tijdens de protesten vaak tot confrontaties met de Iraanse veiligheidstroepen en tientallen mensen hebben in die confrontaties al het leven gelaten. Ook in Brussel wordt de laatste weken geregeld betoogd.

Meteen protest voor ambassade

Om te protesteren tegen de "ceremoniële tactieken en pogingen van het regime om de politieke gevangenen in Evin te vermoorden", hield de Iraanse oppositiebeweging NCRI zondagvoormiddag een protestactie voor de Iraanse ambassade.

"Zoals jullie allemaal gehoord hebben, heeft het regime het vuur geopend in de Evin-gevangenis met de bedoeling om gevangenen van de opstand massaal te vermoorden", klinkt het in een persbericht.

"Tien dagen geleden gebruikte het regime dezelfde tactiek door de Rasht's Lahkan-gevangenis in brand te steken, waarbij tien gevangenen op dezelfde manier werden gedood en vele anderen gewond raakten. Het criminele regime van de mullahs beweert nu dat de brand per ongeluk was en dat alles onder controle is. Terwijl dit een grote en bedrieglijke leugen is."

De actievoerders vragen van de EU en regeringen dat ze onmiddellijk actie ondernemen om de "slachting van politieke gevangenen te voorkomen". Ze willen dat diezelfde instanties de banden met het Iraanse regime verbreken totdat de repressie gestopt wordt en alle gevangenen van de opstand vrijgelaten zijn. "EU-ambassadeurs zouden uit protest Iran moeten verlaten. De EU zou brede en effectieve sancties tegen het Iraanse repressieve regime moeten opleggen."

Europese reactie

De chef van de Europese diplomatie Josep Borrell reageert zondag dat de Iraanse autoriteiten verantwoordelijk zijn voor het leven van alle gedetineerden in de gevangenis van Evin, "ook die van de verdedigers van de mensenrechten en van de onderdanen van de Europese Unie."

Borrell voegt er op Twitter aan toe dat hij zijn "meest diepe bezorgdheid" heeft uitgedrukt aan de Iraanse buitenlandminister Hossein Amir-Abdollahian. De Europese Hoge Vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid verwacht naar eigen zeggen "een maximum aan transparantie" van Iran over de situatie in de Evin-gevangenis.

In een reactie op Twitter zegt Belgisch minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib de toenemende repressie in Iran te blijven veroordelen, "met name in de Evin-gevangenis". Zonder daarover verder in detail te treden, zegt ze nieuws gekregen te hebben over de Belg Olivier Vandecasteele, die volgens Lahbib onterecht vastgehouden wordt. "We blijven zijn vrijlating eisen."