Artsen vrezen onderrapportage: 'We moeten niet fier zijn, maar ongerust'

Als Brussel lage besmettingscijfers kent, zou dat wel eens deels aan een sterke onderrapportage kunnen liggen. Dat kaarten huisartsen aan. "De politiek moet dringend werk maken van meer ruimte en personeel om te testen."

De cijfers van coronabesmettingen in Brussel daalden vorige week ten opzichte van de nationale trend. Dat is in eerste instantie goed nieuws. Slechts één van de Brusselse gemeentes, Ganshoren, zat zondag boven de alarmdrempel. Terwijl in Antwerpen de besmettingscijfers met 163 procent in één week tijd stegen, zakten we in Brussel met 6 procent.

Een opmerkelijk verschil, maar geen reden tot feesten. Want er zou wel eens sprake kunnen zijn van een sterke onderrapportage in het Brussels Gewest, waarschuwen huisartsen. Afgelopen vrijdag las u hier al hoe mensen die zich willen laten testen vaak met chaos geconfronteerd worden. Het gevolg van die situatie is wellicht ook een onderschatting van het aantal besmettingen, vrezen artsen.

Tot vijf dagen wachten

Een eerste belangrijke bekommernis is de lange wachttijd om een test af te nemen. "In het Brussels Gewest werd voor de verwerking van de tests onder meer geopteerd voor privé-labo's, die er tot vijf dagen over doen om de resultaten van een test te publiceren," zegt de Jetse arts Tine Dusauchoit. "Dat is slecht nieuws voor de contact tracing, en ontmoedigt patiënten om tijdens die wachttijd binnen te blijven.

Het aantal ziekenhuizen waar kon getest worden, slonk de voorbije weken ook. Enkel Sint-Jan, Sint-Elisabeth, Sint-Anna/Sint-Remi en het UZ (eigen patiënten en spoed) hadden vorige week nog een eigen testcentrum, dat in het geval van Sint-Elisabeth vorige week ook plots dicht bleek. Nochtans was er federaal geadviseerd om per 100.000 inwoners minstens één centrum te hebben. Dat zou meer dan het dubbele zijn.

Daarbovenop leidt het administratieve kluwen dat bij de tests hoort bij zowel de dokters als de patiënten tot frustratie. Patiënten kunnen in het weekend niet vrijwillig naar een testcentrum gaan, en moeten om een formulier vragen aan hun huisdokter - waardoor ze alweer moeten wachten om getest te worden.

Overigens heeft meer dan 30 procent van de Brusselaars geen huisdokter, en is het voor hen dus al helemaal onduidelijk hoe ze aan een test kunnen komen. Daarnaast is het niet geheel helder wat de precieze vereisten zijn voor het verkrijgen van een terugbetaalde test - al stelt het Gewest dat iedereen een test kan krijgen, ook zonder voorschrift. Die is dan niet terugbetaald.

Maar dat moedigt geen proactieve testhouding aan bij de Brusselaars, in een stad waar het gemiddelde inkomen laag is. Bovendien zijn de Brusselse testcentra tijdens weekdagen vaak overspoeld door wachtenden. De site van de overheid biedt op vlak van structuur en duidelijke begeleiding weinig soelaas.

Iedereen kan testen

De Nederlandstalige huisartsenkring (iets meer dan honderd dokters in het Brusselse) ijvert ondertussen voor het gebruiken van de reguliere wachtposten als testcentra. Die centra zijn ‘s avonds en in het weekend werkzaam voor dringende consultaties, maar zijn overdag vrij om als testcentra gebruikt te worden. Voor de Nederlandstalige artsen is het niet onzinnig om hiervoor ook huisdokters in te schakelen, zij het in een strakkere structuur en met een degelijke vergoeding. Daar zijn de Franstalige huisartsen het niet mee eens.

"Er moet meer en efficiënter getest worden”, zegt Michel De Volder van de Franstalige huisartsenkring. “Maar volgens mij kan dat niet door de artsen zelf. Iedereen kan in tien minuten tijd worden opgeleid om de test correct en hygiënisch af te nemen. De huisartsen zijn al overwerkt, en zij moeten al kunnen instaan voor contact tracing. Coronatests laten afnemen door huisartsen is belangrijke energie laten verloren gaan.”

Voorzitter van de Nederlandstalige huisartsenkring Vincent Janssens - tevens de echtgenoot van Tine Dusauchoit - stelt concreet één onafhankelijk testcentrum per gemeente voor, om op veel grotere schaal massaal te kunnen testen. Dat moet niet per se in wachtposten, maar kan volgens hem ook in turnzalen of feestzalen, zodat mensen afstand kunnen bewaren. Daar moet men zonder voorschrift heen kunnen gaan.

Als voorbeeld haalt de voorzitter het centrum in Molenbeek aan dat in juni werd opgestart door Geneeskunde voor het Volk. Dat wordt gesteund door de gemeente, maar niet door het Gewest. “Niemand lijkt in de extra posten te willen investeren”, geeft Janssens aan. “Dat zal op den duur dramatisch worden.”

“Het is te gemakkelijk om ervan uit te gaan dat Brussel minder bevestigde gevallen kent omdat we meer gedisciplineerd zijn”, voegt hij eraan toe. “Precies dat soort denken is een sterke beperking. In plaats van fier te zijn op de cijfers, moeten we ons afvragen waarom ze laag zijn. En je kan dan enkel concluderen dat er te weinig wordt getest."

'Opmerkelijk meer getest'

Inge Neven, het hoofd van de Brusselse gezondheidsinspectie, merkt op dat er de afgelopen twee weken toch opmerkelijk meer getest is dan voordien, en dat de onder-rapportage dus relatief is.

"We bekijken hoe snel de federale laboratoria opnieuw kunnen worden opgestart", meldt ze zondagavond. "Vandaag moet er inderdaad een voorschrift zijn als je terugbetaald wil worden, maar er ligt een plan op tafel voor het gebruik van QR-codes om je aan te melden in de testcentra. Morgen (maandag, red.) zit ik samen met het kabinet van meneer Maron, en dinsdag met de huisartsen. We zijn absoluut van plan om opleidingen te voorzien voor vrijwilligers, maar we kunnen er niet omheen dat er materiaal voorhanden moet zijn. Ik kan niet meer zeggen dan dat we alles zo snel mogelijk proberen opstarten."

Het kabinet van bevoegd minister Alain Maron (Ecolo) was zondag niet bereikbaar voor een reactie.