Begijnhofkerk krijgt nieuwe expo over slavernij: ‘Nog lange weg te gaan’

In de Begijnhofkerk in het stadscentrum opent zaterdag een permanente tentoonstelling rond mensenhandel en slavernij. Een nieuwe, want de vorige expo verdween toen ruim 500 sans-papiers de kerk bezetten in 2021. “Mensen zonder papieren blijven heel kwetsbaar voor slavernij,” zegt coördinator Karen Naessens.

Naessens werkt voor House of Compassion, de nieuwe naam van de Begijnhofkerk sinds priester Daniël Alliët er vier jaar geleden vertrok.

Wat krijgen we te zien in de tentoonstelling?
Karen Naessens: We bekijken slavernij in drie delen doorheen de geschiedenis, met tekst, foto’s, video en objecten. We tonen de successen die al zijn geboekt, maar ook de lange weg die nog afgelegd moet worden naar een slavernijvrije wereld. Vandaag neemt slavernij andere vormen aan dan vroeger. Denk maar aan de goedkope arbeid voor het WK voetbal in Qatar of de productie van kleding in Bangladesh, maar ook aan slavernij in Congolese mijnen, voor onze smartphones.

Welke vormen zie je in Brussel vooral terugkomen?
Naessens: Mensen zonder papieren zijn in ons land heel kwetsbaar voor slavernij. Wie bijvoorbeeld in de bouw werkt, doet dat vaak in heel slechte omstandigheden. Die mensen worden net als vroeger erg slecht behandeld, onderbetaald, uitgescholden of zelfs misbruikt op het werk. Verder zijn er vluchtelingen die moeten werken om zogezegde schulden af te betalen aan de mensenhandelaars die hen hier hebben helpen raken. We weten dat veel mensen in nagelsalons in zo’n situatie zitten, maar ook in de prostitutie bestaat dat. Afghaanse jongens, bijvoorbeeld, belanden dikwijls in de prostitutie om hun smokkelaar te kunnen betalen.

Jullie openen de expo zaterdagmiddag met een debat over het thema.
Naessens: Ja, onder meer Luc Cortebeek komt praten. Hij was vroeger voorzitter van de Internationale Arbeidsorganisatie en heeft veel gewerkt rond de arbeiders in Qatar, maar ook rond de Borealis-werf in Antwerpen (waar vorig jaar 174 slachtoffers van mensenhandel zijn geïdentificeerd, red.). We kijken ook uit naar de komst van zuster Jeanne Devos en haar nichtje Julie Hendrickx, die rond de erkenning van huisarbeid werken. En Martin Willems (United Freelancers ACV) en Henriette Essani (Coördination des sans-papiers) kunnen sprekend vertellen hoe het voelt als je geen papieren hebt en continu slecht behandeld wordt.

Wat moet er volgens u dringend gebeuren om deze moderne slavernij aan te pakken?
Naessens: Wetgeving kan veel teweegbrengen. Een ketenzorgwet zou betekenen dat producenten of bouwbedrijven niet alleen verantwoordelijk gesteld kunnen worden voor hun eigen activiteiten, maar ook voor die van onderaannemers. Zo zou een chemiebedrijf als Borealis zich niet achter de onderaannemer kunnen verschuilen, die de erbarmelijke toestanden heeft laten plaatsvinden.

De expo ‘Slavernij, ook vandaag nog’ opent op 10 juni.