Bijna een vijfde meer dak- en thuislozen geteld in Brussel

Volgens een nieuwe telling leven er op dit moment 7.134 daklozen of slecht gehuisveste personen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dat zegt de organisatie Bruss'help, die in de nacht van 7 op 8 november 2022 een telling uitvoerde in de hoofdstad.

Het gaat om een stijging met bijna 20 procent in vergelijking met 2020. Nochtans zijn de cijfers volgens Bruss'help nog steeds een onderschatting.

De organisatie maakt een onderscheid tussen thuis- en daklozen. Die laatsten zijn mensen die de nacht in de openbare ruimte of in noodopvangvoorzieningen verblijven. Van de getelde mensen brachten er 809 - of meer dan één op de tien - de nacht door in de openbare ruimte en 1.593 in een noodopvangvoorziening. Eén op de drie van alle getelde personen is dus dakloos.

In 2020 werden er 5.313 dak- en thuislozen geteld, maar bij de nieuwe telling werden nieuwe categorieën in acht genomen. Gecorrigeerd voor die aanpassingen in het onderzoeksmodel noteerden de onderzoekers een stijging van 18,9 procent in 2022 in vergelijking met 2020.

Het gaat om de zevende telling die Bruss'help organiseert sinds 2008. Driehonderd professionals en vrijwilligers namen deel aan de nachtelijke telling in november.

Profielen

Naast de daklozen werden er ook thuislozen geteld in onthaaltehuizen (846), transitwoningen (588), sociale voorzieningen in hotels (39), ziekenhuizen (155), niet-erkende opvangstructuren of NEOS (390), tijdelijke bezettingen (1.126), kraakpanden (919), bij derden (375) en werden nog eens 294 personen met uitzetting bedreigd.

Uit de opeenvolgende tellingen blijkt dat het aantal thuislozen in de afgelopen veertien jaar gestaag is toegenomen. Tegenover de eerste telling in 2008 valt vooral de toename bij derden op en de thuislozen in noodopvangvoorzieningen.

Van de 7.134 getelde personen zijn 6.157 volwassenen en 977 minderjarigen (13,7 procent) dak- of thuisloos. Als we kijken naar gender was 43,8 procent man, en 18 procent vrouw. Van de overige personen kon het gender niet worden vastgesteld.

Thuislozen

Voor het eerst gingen de tellingen gepaard met uitgebreide verzameling van gegevens over de profielen en het traject van de dak- en thuislozen. Zo blijkt uit de gegevens van 42 Brusselse bijstands- en zorgstructuren dat 34,5 procent meer dan twee jaar thuisloos bleef.

Wat leeftijd betreft blijkt de helft van de thuislozen tussen de 30 en 49 jaar oud te zijn, 16 tot 18-jarigen maken voor 1,9 procent deel uit van de thuislozenpopulatie, 19- tot 24-jarigen 9,5 procent en 25- tot 29-jarigen 10,6 procent. De rest is ouder dan 50 jaar (27,1 procent).

Tweeënveertig procent van de respondenten was Belg, 11 procent kwam uit een EU-land en 42,3 procent was van buiten de EU.

Bruss'help benadrukt dat de resultaten van deze gegevens werden verkregen in het kader van een proefproject dat nog voor verbetering vatbaar is.

Gezondheidscrisis

Terwijl de cijfers van 2020 daalden, vooral door de sluiting van de grenzen, is het aantal verzoeken om internationale bescherming in 2021 en vooral in 2022 gestegen, klinkt het. Toch heeft vooral de coronapandemie en de economische crisis erin gehakt.

"De gezondheidscrisis heeft zware gevolgen gehad voor de meest kwetsbare mensen, ondanks alle hulp ter plaatse om deze mensen op te vangen", zegt Bruss'help. "De afgelopen twee jaar werden ook gekenmerkt door een economische crisis en de problemen in de opvang. Dat gebeurde allemaal tegen het decor van een steeds penibelere huisvesting in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest."

"Het is waarschijnlijk dat de stijging van energie- en voedselprijzen zwaarder heeft gewogen op meer precaire huishoudens, daardoor is het risico op armoede toegenomen", aldus de organisatie.

Bruss'help heeft door middel van een comité met alle actoren dit jaar een masterplan opgetekend om dakloosheid te bestrijden. De doelstellingen van dit masterplan wil de organisatie tegen 2029 hebben bereikt en de inhoud zal in het najaar bekend gemaakt worden.

'Zorgwekkende resultaten'

In een reactie noemt Brussels minister van Gezondheid en Welzijn Alain Maron (Groen/Ecolo) de cijfers "zorgwekkend" en dan vooral de toename van het aantal daklozen in noodopvangvoorzieningen en projecten voor tijdelijke bewoning. Volgens Maron houdt een groot deel van die toename verband met de opvangcrisis en de toename van het aantal personen zonder papieren en zonder vooruitzichten.

Daarnaast stipt Maron aan dat ondanks de toename van het aantal daklozen, het aantal niet toeneemt in de openbare ruimte. "Dat bevestigt het feit dat we tijdens deze legislatuur het aanbod van huisvestings- en opvangvoorzieningen aanzienlijk hebben verhoogd."

"Maar zoals ik altijd al heb gezegd, is het door samen te werken dat we erin zullen slagen de bestaansonzekerheid en het aantal daklozen op lange termijn te verminderen, door hun huisvesting en geïndividualiseerde en aangepaste medische, psychologische en sociale begeleiding te bieden. Zo kunnen ze geleidelijk hun plaats in de maatschappij terugvinden. Het werk gaat door."