Blauwe zak flopt

De blauwe zakken voor PMD-afval zijn geen succes in Brussel. Vorig jaar werd opnieuw 2.752 ton minder plastic, metaal en drankkarton opgehaald dan het jaar voordien. Er wordt amper nog meer PMD opgehaald dan voor de verplichte sortering.

S inds januari 2010 is de Brusselaar verplicht om zijn afval te sorteren. Aanvankelijk leek dat een groot succes, want in dat jaar viel er meteen een forse daling van de hoeveelheid restafval op te tekenen, samen met een stijging van het volume PMD, papier, karton en glas.

Maar die trend heeft zich niet verdergezet. Het volume restafval (witte zak) zit opnieuw in stijgende lijn. In 2010 haalde Net Brussel nog 306.000 ton op, in 2012 was dat al 320.986 ton, ofwel circa 280 kilo per persoon, evenveel als het jaar voordien. Ter vergelijking: in Antwerpen werd twee jaar geleden 166 kilogram restafval per inwoner opgehaald.

Opvallend is dat er opnieuw steeds minder blauwe zakken worden opgehaald. Waar er in 2010 nog meer dan 16.000 ton PMD op de stoep werd gezet, is dat twee jaar later nog 11.000 ton. Dat is amper 1.000 ton meer dan voor de verplichting, en een daling met liefst een derde.

Volgens de nieuwe staatssecretaris voor Netheid Rachid Madrane (PS) is dat vooral te wijten aan het verbeterde sorteergedrag van de Brusselaar. Het eerste jaar stopte die volgens hem nog te veel restafval in de blauwe zakken. "Maar de communicatieacties om de Brusselaars aan te sporen zorgvuldiger te sorteren, werpen hun vruchten af," zegt hij.

Bij stadsvereniging Bral betwijfelen ze echter of dat de enige oorzaak is. "Nu het nieuwe van de verplichting eraf is, vergeten de mensen het weer," denkt Piet Van Meerbeek. "De communicatie moet dus weer intensiever. Maar zelfs met alle publiciteit van de wereld halen we nooit de Europese richtlijn van vijftig procent restafval tegen 2020." Vandaag sorteert de Brusselaar slechts een kwart van het afval.

Duurdere zakken
Om de doelstelling van 50 procent te bereiken, moet vooral de dienstverlening verbeteren. "Meer containerparken en ophaling van organisch afval. En vooral: de witte zakken moeten duurder worden," aldus Van Meerbeek.

In Vlaanderen, waar 75 procent van het afval gesorteerd wordt, is de duurdere restafvalzak al langer ingeburgerd, maar in Brussel is het nog een taboe. "Wij hebben in Brussel ook lang voor een betaalzak gepleit," zegt Youri Sloutzky, woordvoerder van Fost Plus, verantwoordelijk in België voor de inzameling van de verpakking. "Maar uiteindelijk zijn we tot een compromis gekomen met de Brusselse overheid: wel een verplichting, geen duurdere witte zak. Een betaalzak zou hier trouwens ook nadelen hebben, zoals meer zwerfvuil en sluikstorten."

Toch denkt Fost Plus dat een invoer van een betaalzak nog altijd overwogen kan worden "als de modaliteiten en timing weloverwogen bepaald worden". De Brusselse inwoners zijn immers nog maar net geconfronteerd met een wijziging van de ophaalfrequenties. Nieuwe ingrijpende veranderingen kunnen dus niet meteen, meent de organisatie.

Volgens Bral zou de toename van sluikstorten maar tijdelijk zijn. "Bovendien pleiten wij voor een sociaal systeem, waarbij iedereen een aantal witte zakken gratis krijgt, maar ze daarna wel duur betaalt. Dat is volgens ons veel socialer dan slecht geïnformeerde mensen beboeten."

Ingezamelde volumes sinds 2009 in het gewest