Brice De Ruyver: 'Individualisering leidt tot verruwing'

Een doordeweekse aanrijding tussen een auto en een bus van de MIVB mondde zaterdagochtend uit in een dodelijk drama. Het heeft volgens criminoloog Brice De Ruyver alles te maken met de verruwing van de samenleving en het verdwijnen van waarden en normen.

"Binnen de MIVB merkten wij al een hele tijd dat de sfeer in Brussel aan het verzieken is. Onze mensen worden al langer op het terrein geconfronteerd met vooral verbale agressie." Het is een uitspraak van MIVB-topman Kris Lauwers. Verbale en fysieke agressie nemen inderdaad toe, op het openbaar vervoer en in Brussel, maar ook elders. Dat bleek recent nog uit cijfers van Eurostat.

"Algemeen stellen we een verruwing vast in onze samenleving," zegt criminoloog Brice De Ruyver aan FM Brussel en in enkele kranten. "Het openbaar vervoer is extra gevoelig voor agressie, maar de feiten van zaterdag hadden zich net zo goed tussen twee automobilisten kunnen afspelen. Het probleem is ook niet beperkt tot Brussel of België, we zien dezelfde ongelukkige evolutie in een aantal landen."

"Het toenemende geweld gaat hand in hand met de verdwijning van een aantal normen en waarden, en de hardere stijl waarmee mensen vandaag met elkaar omgaan. Je ziet die verruwing op het openbaar vervoer, maar ook in het onderwijs. Er is minder respect voor gezag en dat vertaalt zich in geweld tegenover mensen met een publieke functie."

Onbehagen en frustratie
Volgens De Ruyver ligt de individualisering van de samenleving aan de basis van het probleem. "We leven in een materialistische maatschappij die in de eerste plaats gericht is op presteren. De instellingen zijn bovendien in crisis. Het is ieder voor zich en er is minder sociale controle, minder solidariteit. Die mentaliteit zorgt voor onbehagen en frustratie. Die komt dan weer tot uiting in agressie en geweld."

De roep om meer agenten klinkt na elk incident luider, maar de vraag is of de politie het probleem kan oplossen. "In vergelijking met andere Europese landen hebben we eerder een groot dan een klein korps," aldus De Ruyver. "Als je de samenleving maximaal wil beschermen, zou je overal en 24 uur per dag toezicht moeten organiseren. Nog los van het feit dat zoiets financieel niet haalbaar is, kun je daarbij vragen stellen over de kwaliteit van de samenleving die je op die manier zou creëren."

Strafuitvoering
De Ruyver ziet enkel heil in een combinatie van meer preventie en meer repressie. "De strafuitvoering blijft in België het grootste probleem," zegt hij. "Straffen onder de drie jaar worden per definitie niet uitgevoerd waardoor ze hun afschrikkend effect verliezen. Omdat het gerecht onvoldoende krachtdadig optreedt als vertegenwoordigers van de staat worden aangevallen, verliezen die hun gezag."

Brice De Ruyver is verbonden aan de Universiteit Gent en was jarenlang veiligheidsadviseur van voormalig premier Guy Verhofstadt (Open VLD).