Brussel werkt aan allereerste droogteplan

Na drie jaren van uitzonderlijke droogte bereidt het Brussels Gewest voor het eerst een droogteplan voor. Daarin zullen onder meer preventieve maatregelen opgenomen worden om rationeler om te springen met water. Een werkgroep 'Droogte' onder leiding van Brussel Leefmilieu kwam vorige week voor het eerst samen en wil in oktober rond zijn met een eerste versie van het plan.

De maanden april en mei waren de droogste ooit sinds het begin van de metingen in 1833. Toch blijft het Brussels Gewest voorlopig gespaard van grote waterschaarste. Dat komt omdat 97 procent van het Brussels water afkomstig is uit Wallonië, voornamelijk van de site van Modave in de provincie Luik maar ook van de Maas. Door uit verschillende reservoirs te putten, komt de Brusselse watermaatschappij Vivaqua niet in de problemen met de watervoorziening.

Toch luidde twee jaar geleden de Vlaamse Waterweg al de alarmbel. Vorig jaar bereikte het grondwaterpeil in Brussel een historisch dieptepunt. De voorbije winter en maand februari van dit jaar viel er gelukkig bovengemiddeld viel regen uit de lucht. Daardoor is de impact op het Brussels waterpeil dit jaar niet significant. Door de economische en industriële impact van de coronacrisis is het waterverbruik in de hoofdstad ook afgenomen. Toch baart de droogte van de voorbije jaren het Brussels Gewest zorgen.

De opeenvolging van droge jaren was voor Brussel de aanleiding om voor het eerst een droogteplan uit te werken. Ook Europa dringt op een droogteprogramma aan. Een werkgroep, met daarin experten van Vivaqua, de Brusselse Maatschappij voor Waterbeheer (BMWB), de Haven en Brussel Preventie en Veiligheid kwam vorige week voor het eerst samen om de krijtlijnen van dat plan te bespreken. Leefmilieu Brussel neemt het voortouw.

Onderdeel van waterbeheerplan

De bedoeling is om het droogteplan op te nemen in het Brussels waterbeheerplan, dat in 2022 aan zijn derde versie toe is. Elke regio is verplicht om elke zes jaar zo'n plan op te stellen. In de huidige uitvoering (2016-2021) staan 120 richtlijnen en maatregelen, gaande van het duurzaam verbruik van water, over het beheer van oppervlakte- en grondwater tot het beperken van overstromingsrisico.

"Maar de droogteproblematiek is anders", zegt Michael Antoine, ingenieur hydrologie bij Brussel Leefmilieu. "Die heeft een weerslag op de grond en op de vegetatie in Brussel. De waterbronnen kunnen in de winter goed aangevuld zijn (zoals nu het geval is, red.), maar toch kan er droogte zijn aan de oppervlakte of een tekort aan water bij de planten door de weersomstandigheden van voorgaande weken. Daarom is een droogteplan belangrijk."

Crisisbeheer

De Brusselse droogtewerkgroep zal zich baseren op wat de Vlaamse droogtecommissie heeft uitgeschreven en de richtlijnen die in Wallonië van kracht zijn. "We implementeren grotendeels de elementen die het best toepasbaar zijn op Brussel", aldus Antoine. Het plan zal bestaan uit preventieve maatregelen die gericht zijn op duurzaam watergebruik, het zoeken naar nieuwe waterbronnen en het behoud van bestaande bronnen. Ook monitoringprocedures worden op poten gezet.

Een tweede luik zal risicobeheer omvatten. "Dat gaat dan over hoe te communiceren en sensibiliseren over watergebruik bij code oranje, de procedure voor het aanwenden van waterreserves bij code rood of het reglementair kader om een waterverbod op te leggen voor bepaalde sectoren in de hoogste nood", legt Antoine uit. De modaliteiten voor een sproei- of waterverbod zullen nauw aanleunen bij die van Wallonië, omdat het Brussels water nu eenmaal daar wordt gehaald.

In september of oktober moet de werkgroep met een reeks droogtemaatregelen landen. Die worden toegevoegd aan het Waterbeheerplein, dat eind 2020 klaar zal zijn. Daarna volgen in principe de goedkeuring door de Brusselse regering, een openbaar onderzoek en een eventuele tweede lezing. Het volledige waterbeheerplan, inclusief het droogteplan, zal eind 2021 rond zijn. Vervolgens komt er ook een soort droogtecommissie, die de situatie op dagelijkse basis opvolgt.

Meer dode bomen

De aanhoudende droogte baart ook de parkbeheerders van Brussel Leefmilieu zorgen. Vooral de bomen hebben het zwaar. "Hun gezondheid verzwakt en we treffen dan ook meer dode bomen aan", zegt boombeheerder Laurent Somme. "Een gebrek aan water versnelt de sterfte van bomen die door ziekte verzwakt zijn. Al zijn er natuurlijk meerdere factoren die daarin een rol spelen."

Brussel Leefmilieu anticipeert bij de aanplanting van nieuwe bomen op de extreme weersomstandigheden. "We kiezen meestal voor aangepast inheemse soorten, om de balans in onze parken te herstellen zonder de ecologische netwerken te beschadigen", aldus Somme. Spontaan zaaien krijgt de voorkeur op het aanplanten van jonge bomen, omdat de impact daarvan op de omgeving kleiner is.