Brusselse 'bammen' worden steeds ouder

Brusselse vrouwen die ervoor kiezen om bewust alleenstaande moeder (bam) te worden, maken die beslissing alsmaar later. Dat zegt fertiliteitsprofessor Herman Tournaye (Brussels IVF, UZ Brussel). Dat heeft gevolgen: sinds 2019 is er sprake van een verdubbeling van het aantal bammen dat zowel een zaadcel- als een eiceldonatie nodig heeft.

Steeds meer vrouwen kiezen ervoor om bewust alleenstaande moeder (bam) te worden, schreven De Morgen en Het Laatste Nieuws vrijdag op basis van cijfers van het UZ Gent, het UZ Brussel, het ZNA Middelheim en het UZ Leuven.

In het UZ Brussel zijn er al een paar jaar op rij gemiddeld zo'n 650 tot 800 bamaanvragen. In 2020 ging het om 634 aanvragen, vorig jaar steeg dat naar 782. Maar slechts een derde tot de helft start ook met het traject. Vorig jaar liepen er 463 bamtrajecten.

"Bij ons zien we niet zozeer een grote stijging in het aantal aanvragen, maar zien we wel dat de gemiddelde leeftijd waarop die aanvraag gebeurt, toeneemt," vertelt fertiliteitsprofessor Herman Tournaye. "Dat zien mijn collega's uit andere universiteiten ook. Vroeger waren vrouwen gemiddeld 38 jaar wanneer ze de aanvraag deden, nu bijna allemaal 40 of ouder."

Dat is volgens Tournaye geen positieve evolutie. "Op die leeftijd word je al moeilijker zwanger. Het neemt meer tijd en het kost ook meer. Want veel meer vrouwen hebben op dat moment zowel een zaadcel- als een eiceldonatie nodig. Een eicel vinden is niet zo makkelijk en de wet schrijft voor dat een donor vergoed moet worden voor alle onkosten en het salarisverlies. Waar je - mits een beetje oefening - een zaadcel in een minuut kan produceren, neemt dat voor een eicel al gauw enkele weken. De kosten lopen dan op van 2.000 tot 2.500 euro en het is de aanvrager die ervoor opdraait."

Invriezen

Een positieve tendens die Tournaye evenwel ziet is die van de vrouwen rond de 35 jaar die langskomen om eicellen te laten invriezen. "Steeds meer vrouwen komen zich rond die leeftijd aanmelden, gelukkig ook als bam, hoewel ze nog niet meteen zwanger willen worden. Ze hebben als bam op dat moment bijvoorbeeld nog geen partner, maar laten hun eicellen invriezen omdat ze nog hopen een geschikte levenspartner te vinden. Dat is slim, want dat bespaart je op latere leeftijd de eventuele zoektocht naar donoreicellen en de kosten daaraan verbonden."

Waarom vrouwen zich op steeds latere leeftijd aanmelden als bam, is volgens de professor een gevolg van de tijdsgeest. "In het algemeen kiezen vrouwen steeds later voor kinderen. Mensen willen er eerst langer over nadenken. Het is een andere generatie en een kinderwens is geen prioriteit meer op jongere leeftijd."

Toch raadt de professor aan om op jongere leeftijd te denken aan het inbanken van eicellen wanneer de kinderwens nog geen prioriteit is, ook als bam.

"Als iemand op 35-jarige leeftijd nog geen geschikte partner heeft gevonden, is de vraag of ze die de komende vijf jaar wel tijdig gaan vinden om aan hun kinderwens te voldoen. In die leeftijdsklasse zitten daarenboven vaak al meer gescheiden mannen die misschien geen kinderwens meer hebben. Het aantal potentiële partners met een kinderwens, daalt dus. Daardoor zien we ook wel wat paniekvoetbal: vrouwen die plots komen met een partner die ze slechts drie maanden kennen. Die partners haken vaak snel af als ze zien welke druk er plots op hun schouders terechtkomt. Daarom is een van onze voorwaarden in dat geval dan ook best een relatie met stabiliteit van minstens een jaar."

Inseminatie

Niet iedereen die zich aanmeldt als bam, start overigens aan het traject. "Dat heeft te maken met keuzes van mensen," aldus Tournaye. "Soms melden mensen zich aan, maar vinden ze nadien een partner en zeggen hun bamtraject op."

"Anderzijds kijken wij ook of iemands sociaal vangnet voldoende groot is. We krijgen soms aanvragen van vrouwen die borstkanker hebben gehad en zes maanden geleden een chemokuur beëindigden. Wat gebeurt er met het kindje indien de vrouw zou hervallen?"

"Aan het UZ Brussel zien we een 300- tot 400-tal behandeltrajecten op jaarbasis lopen, waarvan de helft via ivf - waarbij de bevruchting in het laboratorium gebeurt," aldus Tournaye. "Dat is dus vaak een gevolg van het dubbel donatieprogramma of het gebruik van vroeger ingebankte eicellen. Is dat niet nodig, dan volstaat een donorinseminatie. Dat blijft de voorkeur genieten, maar we zien de andere methode dus steeds vaker voorkomen, ook als gevolg van het falen van de donorinseminaties."