Brusselse leerkracht komt vooral uit Leuven [+ kaart]

Leerkrachten in het Brussels Nederlandstalig onderwijs wonen veel minder vaak in de stad waar ze lesgeven dan hun Antwerpse en Gentse collega’s. 65 procent woont buiten Brussel of de Rand. "Pendelen gaat soms sneller dan je verplaatsen binnen Brussel."

De Brusselse leerkrachten komen van overal in Vlaanderen. Hun afkomst is veel diverser dan die van hun Gentse of Antwerpse collega's.

Slechts een kleine 9 procent van de 4.957 leerkrachten woont in het gewest zelf, blijkt uit een rapport van het Departement Onderwijs en Vorming. Nog eens 26 procent van de leerkrachten woont in een van de 19 randgemeenten rond Brussel. Leerkrachten van het secundair onderwijs kiezen iets vaker voor de stad dan hun collega's van het lager onderwijs.

65,5 procent woont niet in Brussel en ook niet in de Rand. Voor leerkrachten van het Buitengewoon Secundair Onderwijs loopt dat zelfs op tot 75 procent. De populairste woongemeente is Leuven, daar wonen 212 leerkrachten (zie kaartje onderaan). Maar ook steden als Gent, Antwerpen, Mechelen en Aalst zijn goede leveranciers. Een aantal leerkrachten pendelen zelfs elke dag uit steden als Brugge, Genk of Sint-Truiden.

Ter vergelijking: in Gent woont 22 procent van de leerkrachten in de stad zelf, in Antwerpen is dat zelfs 41 procent.

Witte raven
Een team van pendelende leerkrachten, dat brengt nadelen met zich mee, zegt directeur Dirk Letens van de Vierwindenschool in Molenbeek. "Avondvergaderingen en oudercontacten moeten al eens wat ingekort worden om de laatste trein te kunnen halen. En deel uitmaken van het sociaal weefsel, de buurt kennen, dat is vaak een voordeel voor de job. Het zou vreemd zijn als er geen enkele leerkracht in de buurt zelf zou wonen. Aan de andere kant, pendelen schept mentale ruimte. Als je in de trein stapt, kan je het werk even achter je laten."

Zelf is Letens al tien jaar directeur van Vierwinden en komt hij met de trein uit Mechelen. Hij begrijpt waarom maar weinig leerkrachten in Brussel komen wonen. "Maar weinig jongeren zijn in Brussel opgegroeid of opgeleid; dan zet je die stap niet snel. En pendelen vanuit bijvoorbeeld Mechelen gaat soms sneller dan je verplaatsen binnen Brussel. Bovendien is het leven in de hoofdstad peperduur. Zelf zou ik wel in de buurt van de school willen wonen, maar door de drukte en de beperkte ruimte vind ik het geen goede plek om met mijn kinderen te wonen."

Verloop
De afstand zorgt wel, samen met een hoge werkdruk en jobonzekerheid, voor een groot verloop onder jonge leerkrachten. 42 procent van de leerkrachten onder de 30 jaar geeft na vijf jaar geen les meer in Brussel; 18 procent is helemaal gestopt met onderwijs (een vergelijkbaar cijfer met dat in Vlaanderen), de rest geeft elders les. Brusselse leerkrachten zijn gemiddeld jonger en minder vaak vast benoemd dan hun collega's in Vlaanderen.

"We starten inderdaad meestal met jonge mensen; in dat opzicht is Brussel een opleidingscentrum voor Vlaanderen", zegt Letens. "Maar na een paar jaar wordt het pendelen voor die jonge mensen te zwaar, of lastig te combineren met het ouderschap. Dan zoeken ze werk dichter bij huis en gaan wij op zoek naar nieuwe leerkrachten. Dat gebrek aan ervaring binnen een team voel je soms wel."

"Nu vragen we in vacatures dat de pendelduur voor een nieuwe leerkracht maximum een uur is. En ideaal zou natuurlijk zijn dat een aantal jongeren uit de buurt zelf voor het vak zouden kiezen."