Centrum voor druggebruikers wordt ‘herberg aan kanaal’

Het nieuwe centrum voor druggebruikers krijgt verschillende functies. Mensen kunnen er hun drugs op risicobeperkende wijze consumeren, maar er ook korte tijd verblijven. Er worden verschillende vormen van begeleiding voorzien. In totaal 4.000 vierkante meter zal worden gereserveerd voor het geïntegreerd centrum dat tegen 2026 aan de Havenlaan moet komen.

Het Brussels Gewest, de gemeente Molenbeek en de Stad Brussel stelden het project dinsdag voor op een gezamenlijke persconferentie. Opvallend is de omvang van het project: twee verouderde gebouwen zullen plaats maken voor nieuwbouw die bijna 5.000 vierkante meter beslaat.

Duizend vierkante meter blijft voorbehouden voor de Haven van Brussel. Vierduizend vierkante meter is bestemd voor mensen wier leven is overgenomen door legale of illegale drugs. De Brusselse architectenbureaus Bogdan & Van Broeck en BC Architects hebben de opdracht in de wacht gesleept. Eerder ontwierp Bogdan & Van Broeck al de Unescoschool in Koekelberg, woontoren The Cosmopolitan in het centrum van Brussel en de U-residence van de VUB.

Voor de nieuwbouw aan het kanaal mikken de architecten op een "warme en gastvrije" architectuur. Het gebouw is immers een "toevluchtsoord voor één van de zwakste groepen in de samenleving." Het project moet een huiselijke sfeer krijgen door verschillende, aan elkaar verbonden ruimtes. Er komt een portiek, een gezamenlijke tuin en uitzicht op het kanaal.

Wie daar nood aan heeft, kan – naargelang de beschikbaarheid – ook één of enkele nachten in het centrum blijven. In totaal zijn er 38 bedden beschikbaar. Nachtopvang is echter niet de belangrijkste opdracht van het centrum, maar moet worden gezien als extra element van de verslavingsbehandeling. De vzw Transit behoudt ook haar bedden en rustplaatsen voor verslaafden in de Stephensonstraat in Schaarbeek.

Reële nood

Het geïntegreerde centrum "biedt een antwoord op een reële nood in de stad," klinkt het bij de vzw Transit, die zal instaan voor het dagelijks beheer van het centrum. Algemeen directeur Muriel Goessens stelt namelijk een toename vast van het aantal mensen dat gebruikt maakt van de diensten van Transit. Ze stelt ook vast dat er onvoldoende ruimte is om de noden van dit publiek te kunnen beantwoorden.

Bruno Valkeniers van Transit voegt daar nog aan toe dat de gebruikersruimtes veel meer zijn dan alleen een plek waar op een legale manier drugs kan worden ingenomen. "Verslaafden worden er bijgestaan door een multidisciplinaire ploeg van artsen, psychologen en sociaal assistenten met het oog op hun herintegratie in de maatschappij."

Het geïntegreerd centrum aan de Havenlaan biedt naast verslavingszorg ook andere diensten aan. Zo zal Projet Lama zorgen voor vervangingsbehandelingen. Dokters van de Wereld zal aanwezig zijn voor alles wat met gezondheid te maken heeft en de vzw Transit voor psychosociale begeleiding, straathoekwerk en bijvoorbeeld het zoeken naar nieuw werk. Het centrum zal dag en nacht open zijn. Ook moet het centrum een referentieplek worden voor kennis over verslaving.

"Het geïntegreerd centrum voor kwetsbare druggebruikers biedt een antwoord op hedendaagse uitdagingen als gezondheid, kansarmoede en het verbeteren van de openbare ruimte en openbare rust," zegt minister-president Rudi Vervoort (PS), bevoegd voor Veiligheid. Hij brengt in herinnering dat de regering met deze nieuwe stap de afspraken uit het regeerakkoord nakomt.

Bouw tegen 2026

Het centrum zal tegen 2026 gebouwd worden tegenover Thurn & Taxis aan de Havenlaan. Het Brussels Gewest springt financieel bij met een subsidie van 12,6 miljoen euro. De gewestelijke administratie Brussel Preventie en Veiligheid houdt toezicht op de werking. De Maatschappij voor Stedelijke Inrichting (MSI) moet dan weer de bouw in goede banen leiden.

Tegen het einde van dit jaar opent al wel de risicobeperkende gebruiksruimte in Brussel Stad. Daar zijn injectiekits beschikbaar, net als laagdrempelige (medische) hulpverlening. Ook worden druggebruikers naar verschillende diensten doorverwezen om een aangepast gezondheids- en sociaal traject te doorlopen.