'Contact tracing' mist sluitstuk: huisartsen staan op de rem

Brussel moet in allerijl een team van coronaspeurders op de been brengen om de contactgeschiedenis van besmette personen na te gaan. In minder dan een week tijd moet dat opvolgingssysteem operationeel zijn. Voor het afnemen van de tests kijkt de overheid naar de huisarts. "Maar wij hebben die mankracht niet."

Een belangrijk onderdeel van de federale exitstrategie is de zogenaamde contact tracing. De Brusselse ploeg zal uit 235 coronaspeurders bestaan: 170 van hen werken telefonisch, 65 contact tracers speuren contactpersonen op het terrein op. Kostprijs: 7,2 miljoen euro.

Een deel van de 235 kandidaten werd gevonden bij de vijf mutualiteiten, die personeel ter beschikking stellen. "Dat zijn exact de profielen die we zoeken. Mensen met ervaring in de gezondheidssector die alles telefonisch in klare taal kunnen uitleggen, de contactpersonen gerust kunnen stellen en het vertrouwen wekken", licht Sven Heyndrickx van Iriscare toe. Ook een aantal dokters en sociale dienstverleners worden ingeschakeld.

Drie soorten interviews

Het contact tracing team staat in voor drie soorten interviews. In eerste instantie wordt er gebeld met bevestigde coronapatiënten om na te gaan met wie zij recent in contact zijn geweest. Iedereen binnen een periode van twee dagen voor tot zeven dagen na de eerste symptomen of positieve test wordt opgelijst.

De coronaspeurders maken zelf een inschatting van het risico op overdracht en verspreiding. In een tweede fase bellen zij de contactpersonen op, in volgorde van risicofactor, en stellen zij een risicoprofiel op aan de hand van een vragenlijst. Soms kan de contactpersoon gevraagd worden zijn of haar temperatuur en symptomen dagelijks te controleren.

De contactpersoon wordt twee weken, al dan niet in isolatie, opgevolgd. Er is een derde interview nodig, wanneer de gezondheid achteruitgaat. De patiënt wordt dan doorverwezen naar een arts voor een diagnose met mogelijke testen. In ernstige gevallen kan het contact tracing team zelf een quarantaine-arrest uitschrijven, al zal daarvoor steeds het advies van een dokter nodig zijn. Indien de te controleren persoon moeilijk bereikbaar is, begeven de coronaspeurders zich ter plekke.

Dit systeem draait vanaf maandag al proef. Intussen gaat contactcenter N-Allo voor Brussel op zoek naar extra coronaspeurders. "Tegen volgende week willen we weten hoe alles werkt en hopen we de kinderziektes weggewerkt te hebben", aldus Heyndrickx. "In België hebben we al ervaring met contact tracing voor tuberculose, maar dit is toch van een totaal andere omvang. Het is geen evidente operatie, ook omdat er zoveel instanties bij betrokken zijn."

Om het werk van de contact tracers makkelijker te maken, roept coördinator Emmanuel André - de Franstalige tegenhanger van Steven Van Gucht die je tot voor kort om 11 uur de dagelijkse coronacijfers zag voorstellen - op om de namen en de telefoonnummers bij te houden van de mensen met wie je contact hebt gehad. Ook huisartsen zullen daarbij gebaat zijn, want zij moeten de contacten van besmette patiënten mee in kaart brengen.

Het opvolgingssysteem staat en valt natuurlijk met de testcapaciteit. De criteria zijn maandag uitgebreid door de gezondheidsministers. Contacten van bevestigde gevallen kunnen namelijk milde of zelfs geen symptomen vertonen. En ook zij moeten dus getest worden. Daarbij rekent de overheid ook op de Brusselse huisartsen. Voortaan zullen ook zij een coronatest kunnen uitvoeren, naast de ziekenhuizen en de erkende labo's. In theorie dan toch.

Extra druk op huisartsen

"Nu we stilaan naar buiten mogen, begrijp ik dat patiënten zekerheid willen. Maar wij kunnen die richtlijnen niet uitvoeren", tempert Annemie De Leenheer van de Brusselse huisartsenkring de verwachtingen. "Zeker niet nu mensen ook voor niet-dringende consultaties terug naar de dokter mogen, wat écht nodig is. Helaas beschikken wij niet over voldoende testen, beschermend materiaal of mankracht om patiënten te testen op Covid-19. We zullen dat enkel kunnen doen bij zij die echt ziek zijn en bij wie het een groot verschil uitmaakt."

Minder dringende gevallen zullen de huisartsen noodgedwongen doorverwijzen naar het vijftal Brusselse triagecentra. Maar ook op dat vlak ziet de huisartsenkring een probleem. "Triagecentra zijn toegewezen per gemeente, maar dokters in Anderlecht of Sint-Agatha-Berchem weten nog steeds niet waar ze hun patiënten heen kunnen sturen voor een test", aldus De Leenheer, die pleit voor volwaardige testcentra verspreid over het hele gewest. "Waar je een eerste screening, een attest en indien nodig ook een test kan afnemen. Dat zou tenminste voor duidelijkheid zorgen, zowel bij de dokters als bij de bevolking."

Bij het kabinet van bevoegd minister Philippe De Backer (Open VLD) maken ze zich geen zorgen over de testen. "Er is een capaciteit voorzien van 25.000 tests per dag," zegt woordvoerster Caroline Leys. "Huisartsen moeten zich dus geen zorgen maken over de beschikbaarheid van test - en beschermingsmateriaal. Die zijn er zeker voldoende."