Zoektocht naar mondmaskers en 'contact tracers' wordt race tegen de klok

De verspreiding van mondmaskers en het samenstellen van 'contact tracing teams' zijn de Brusselse onderdelen van het federale exitplan. Maar de 'contact tracers' moeten nog gezocht worden en ook op menig mondmasker is het wachten.

De exitstrategie die de Nationale Veiligheidsraad uitrolde, wijst op twee vlakken richting de gewesten: voor de verspreiding van mondmaskers en het vormen van "contact tracing teams". Brussel moet dus aan de slag.

De beschermende maskers lijken alvast de grootste prioriteit. De bestuurlijke gelaagdheid van ons land heeft een lappendeken van mondmaskers tot gevolg. Verschillende Brusselse gemeentes (Oudergem, Koekelberg, Sint-Joost, Sint-Agatha-Berchem, Etterbeek, Evere, Sint-Pieters-Woluwe, Sint-Lambrechts-Woluwe) kondigden aan maskers voor hun eigen burgers te laten maken of bestellen. Daarbovenop kondigde de Brusselse regering een dag voor de Nationale Veiligheidsraad aan dat iedere Brusselaar een mondmasker zou krijgen. En een dag later beloofde ook de federale overheid dus een mondmasker aan iedere Belg.

Maar wanneer dan?

Betekent dat dan dat sommige Brusselaars straks op een federaal, een gewestelijk en een gemeentelijk mondmasker kunnen rekenen? “Ja,” zegt Zeynep Balci, woordvoerster van Brussels minister-president Rudi Vervoort (PS). “Burgers zullen ook meer dan een mondmasker nodig hebben, dus het is juist complementair en goed dat men op verschillende terreinen mondmaskers voorziet.”

Over een termijn waarbinnen Brusselaars de gewestelijke maskers kunnen verwachten, kan het kabinet zich nog niet uitlaten. “De datum van levering zal afhangen van de regels van de openbare bestedingen en de productiecapaciteit van de gekozen leverancier.”

Ook wanneer de federale maskers zullen arriveren, is voorlopig onduidelijk. De deadline van 4 mei, wanneer een mondmasker op het openbaar vervoer verplicht wordt, is niet haalbaar, zei minister Koen Geens (CD&V) eerder. Geens voegde daar zelfs aan toe dat ook de steden en gemeentes de door hen bestelde mondmaskers niet voor 4 mei zouden hebben. “De bestelling is al gebeurd, de vraag is alleen wanneer ze geleverd wordt,” zei hij aan Radio 1.

Zelf produceren

De Brusselaars die de grootste kans maken om voor 4 mei over een masker te beschikken, zijn degenen die in een gemeente wonen waar men de productie zelf in handen genomen hebben. Maar gezien de beperkte middelen en mensen is het ook daar vaak onhaalbaar om iederéén voor 4 mei van een masker te voorzien.

Zo gingen in Sint-Lambrechts-Woluwe 50 vrijwilligers aan de slag om mondmaskers voor alle burgers te produceren. Maar de vraag oversteeg er met zo’n 10.000 aanvragen het aanbod. De gemeente besloot daarom om toch een offerte uit te schrijven voor 60.000 stoffen mondmaskers.

Ook Koekelberg heeft een eigen atelier opgestart. “Ik zie het niet als een probleem dat onze burgers meerdere maskers zouden krijgen,” aldus burgemeester Ahmed Laaouej (PS). “Als we genoeg maskers zouden hebben, zouden we ons atelier best weer kunnen sluiten. Maar tot die tijd wil ik de mensen wel helpen en zeker zijn dat iedereen een masker kan krijgen.”

Gemeentes die maskers besteld hebben, zoals bijvoorbeeld Sint-Agatha-Berchem, zullen die waarschijnlijk later krijgen. “Wij verwachten een levering van 5.000 maskers eind volgende week,” zegt burgemeester Joel Riguelle (CDH). “Een week later nog eens 5.000 en de rest daarna. De maskers van de federale overheid zullen later in mei ook nog welkom zijn, want ik verwacht dat we ze tot september nog wel nodig zullen hebben.”

340 'contact tracers'

Een tweede belangrijk onderdeel van de federale exitstrategie zijn de zogenaamde contact tracing teams (zie uitleg hieronder). Brussel moet een eigen team van contact tracers vormen om zo de contactgeschiedenis van besmette personen na te gaan. In eerste instantie sprak de FOD Volksgezondheid van 200 medewerkers voor het Brusselse team, maar dinsdag communiceerde Brussels minister van Volksgezondheid Alain Maron (Ecolo) dat er nu een ploeg van 340 mensen samengesteld wordt. "Voortschrijdend inzicht," zegt zijn woordvoerder Pascal Devos.

In Vlaanderen werd volgens Het Laatste Nieuws pas vorige week in allerijl een aanbesteding uitgeschreven voor een partner die de rekrutering op poten kan zetten. Die toewijzing zal deze week gebeuren en pas dan kan de rekrutering echt beginnen.

Hoever Brussel staat met het contact tracing team, waarvoor de Brusselse regering 10 miljoen euro uittrekt, wil het kabinet van Maron niet zeggen. “We zullen daarover communiceren van zodra we meer duidelijkheid hebben,” is Devos kort. Minister-president Vervoort zei dinsdag tegen BX1 dat er samengewerkt zal worden met "operatoren met ervaring in het domein, waaronder alle mutualiteiten".

De Brusselse zorginstelling Iriscare, die ook betrokken is bij het samenstellen van de teams, kan meer details geven. “We wachten nog op een drietal zaken momenteel,” zegt woordvoerder Sven Heyndrickx. “Enerzijds moet er een digitaal platform komen waarbinnen die teams kunnen werken. Dat platform wordt op federaal niveau ontwikkeld en zou bijna klaar moeten zijn. Daarnaast moeten er nog veel aanwervingen gebeuren, maar er is nog niet helemaal vastgesteld welke profielen we precies zoeken. En er moet een standaardprotocol voor de telefoongesprekken worden opgesteld. Sciensano is daarmee bezig.”

Idealiter zijn dat kandidaten met een achtergrond in de sociale dienstverlening of medische wereld, zodat de ploeg zo snel mogelijk operationeel kan zijn. "Het mag duidelijk zijn dat de telefoonoperatoren mensen gerust moeten kunnen stellen en juist adviseren," aldus Heyndrickx.

Wanneer de teams actief kunnen zijn, blijft onduidelijk. Het kabinet-Maron kan daarover geen uitsluitsel geven, maar Vervoort zei aan BX1 dat het team idealiter eind mei, begin juni operationeel is: "Twee weken na het begin van de versoepeling van de maatregelen (18 mei, red.). Even lang als de incubatietijd van het virus."