Coördinatie Zenne (be)zoekt Brusselse bronnen

In samenwerking met ‘bron-o-fiel’ Hans Welens organiseerde de vzw Coördinatie Zenne op 25 juli een bronnentocht in de Woluwevallei. Ze willen samen de komende tijd alle Brusselse waterbronnen opsporen en beter bekend maken, om ze hun plekje in ons collectieve erfgoed terug te bezorgen. Want in het gewest zijn er nog altijd onbekende bronnen, bleek na de ontdekking van een nieuwe bron bij het Tenreukenpark een paar jaar geleden.

“Bijna ieder dorp in het gewest had vroeger een bron die aan zijn patroonheilige was opgedragen: de Sinte-Wijenborre in Anderlecht, de Sint-Denijsborre in Vorst, de Sint-Vincentiusborre in Evere”, vertelt Welens op de website van Coördinatie Zenne. “Sommige bronnen werden in de 19de eeuw naar de riolering afgeleid om deze te spoelen en dichtslibben tegen te gaan. Andere lieten alleen sporen na in de toponymie, zoals de mysterieuze Heiligenborre die iedereen wel kent als de halte van bus 95.”

Bron onder woonproject, bron op parking
Sommige bronnen zijn beschermd als monument, zoals Minneborre in het Josaphatpark in Schaarbeek of de Sint-Annabron in Laken. Anderen liggen in een natuurgebied zoals de Kriekenput in Ukkel, de bronnen in het Zoniënwoud of de bron van de Kerkebeek op de grens van Evere en Haren. De Maloubron in Sint-Lambrechts-Woluwe, die jaren onzichtbaar was, werd dan weer onlangs door de gemeente in ere hersteld. Zij lopen geen gevaar om te verdwijnen.

Maar veel bronnen zijn door de verstedelijking nauwelijks nog bereikbaar, deeltijds opgedroogd of bedreigd door grootse bouwprojecten, zoals bijvoorbeeld de bron van de Keelbeek in Haren, waar de nieuwe megagevangenis komt. De Van Volxemwijk in Vorst werd in 2012 ondanks protest gepland bovenop twee bronnen.

De Brusselse bronnen zijn lang nog niet allemaal in kaart gebracht. Een deel van de parking van het Fallonstadion in Sint-Lambrechts-Woluwe bijvoorbeeld staat onder water, en heeft stilaan meer weg van een vijver. Sommige experts denken dat daar een bron ontspringt van de Struybeek, maar andere zeggen dan weer dat die bron hogerop te vinden is.

Welens en Coördinatie Zenne zijn daarom een project gestart om alle bronnen op te snorren. Tot nu toe waren er bij Leefmilieu Brussel 21 bronnen bekend in het gewest, maar zij hebben er al minstens drie extra ontdekt.

Nieuweling
Af en toe welt er zelfs nog een nieuwe bron op in het Brusselse. Zo ontdekten arbeiders van Leefmilieu Brussel een jaar of twee, drie geleden tijdens werkzaamheden een bron in struikgewas naast het Tenreukenpark, in de berm dicht bij de Axa-vestiging op de Vorstlaan in Watermaal-Bosvoorde. “Die bron was tot dan toe totaal onbekend”, zegt Sophie Vanderschueren van Coördinatie Zenne aan BRUZZ. “Een mogelijke theorie is dat het water een andere weg heeft gezocht na een breuk in de ondergrondse watertafel, maar dat moet verder onderzocht worden.”

Op 10 oktober kunnen geïnteresseerden mee met Coördinatie Zenne wanneer ze vier bronnen in de vallei van de Geleytsbeek in Ukkel gaan (her)ontdekken. Ook een wandeling in Oudergem staat in het najaar nog op het programma. “We gaan net zolang door tot we alle bronnen bezocht hebben”, klinkt het bij Coördinatie Zenne. “We willen een overzicht online maken, foto’s nemen en de bestaande kennis publiekelijk verspreiden.” De vzw geeft in 2018 ook een update uit van haar wandelgids rond de bronnen van de Woluwe.