Eerste collectieve opvang voor Oekraïners in Brussel geopend in leegstaand hotel

Het voormalige hotel Leopold in de wijk aan het Luxemburgplein is het eerste van negentien toekomstige opvangcentra voor de duurzame opvang van Oekraïense vluchtelingen in het gewest. Het moet op termijn plaats bieden aan zo’n 180 Oekraïners, alvorens zij een woning op de private huurmarkt vinden.

Niet zonder enige fierheid, stelde minister-president Rudi Vervoort het nieuwe opvangcentrum voor. “We erkennen de vele inspanningen van burgers die Oekraïense vluchtelingen hebben opgevangen, maar nu is het tijd voor duurzame opvang vanuit het Brussels gewest," klinkt het.

Die duurzame opvang is de laatste etappe in de opvang van de ruim 50.000 Oekraïners die inmiddels tijdelijke bescherming hebben aangevraagd in België en waarvan zo’n 8.000 mensen in Brussel verblijven. Na een eerste noodopvang en registratie door de federale overheid en crisishuisvesting door de lokale besturen, zijn de gewesten nu aan zet voor een duurzame opvang. (Lees verder onder de foto)

“We zullen in dit voormalige hotel Oekraïners opvangen die al een tijdelijk beschermingsstatuut hebben en de daaraan gekoppelde sociale rechten genieten, waardoor we van de bewoners ook een maandelijkse bijdrage kunnen vragen,” legt Vervoort uit.

Het gaat om 225 euro per volwassene en 75 euro per kind. In ruil daarvoor krijgen gezinnen een of meerdere kamers met badkamer en apart toilet. Er zijn verder een refter, speelzaal en professionele keuken.

“Het doel blijft om de mensen naar de private huurmarkt te begeleiden, maar in afwachting daarvan proberen we de mensen hier waardig op te vangen,” aldus Vervoort. Dit opvangcentrum is dus geen Ariane 2.0, het transitcentrum dat Fedasil beheert en stilaan verzadigd geraakt. “Maar het kan Ariane wel ontlasten,” preciseert Vervoort.

19 opvangcentra in het vooruitzicht

Hotel Leopold is het eerste van in totaal 19 opvangcentra die het gewest plant te openen. Het trekt daarvoor 75 miljoen euro uit.

“Er komen 3.000 plaatsen in alle opvangcentra samen, met een gecentraliseerde dispatching in Brussel,” legt Pierre Verbeeren uit. Hij is de coördinator Oekraïne voor de Brusselse regering en de GGC.

“5 Hotels zullen in de komende weken openen in Sint-Gillis, Elsene, Brussel-Stad en Sint-jans-Molenbeek. We wachten momenteel op enkele goedkeuringen op veiligheidsniveau.”

Aan Samusocial, het Burgerplatform en sociale organisatie Communa werd gevraagd om het centrum mee te runnen. “Er is plaats voor zo’n 180 mensen,” zegt Magali Pratte, opdrachthouder bij de afdeling asiel en migratie van Samusocial.

“Vrouwen en families krijgen daarbij voorrang.” Zij maken zo’n 90 procent van de Oekraïense vluchtelingen uit. “In een later stadium bekijken we de mogelijheid om ook opvangcentra voor alleenstaande mannen of ouderen te openen.”

Semi-autonoom

Het opvangcentrum moet semi-autonoom worden. Een equipe van 15 mensen zal alles aanvankelijk in goede banen leiden. "Vervolgens kunnen we taken delegeren naar de bewoners,” aldus Pratte.

“Het is de bedoeling dat de bewoners hier op termijn taken uitvoeren in bijvoorbeeld de keuken of helpen bij het schoonmaken. Maar ook andere dingen zijn mogelijk,” legt Magali Pratte het project uit. “De mensen hier hebben allemaal hun biografie en geschiedenis. Iedereen zal met zijn of haar talenten wel iets kunnen bijdragen.”

Belangrijk aandachtspunt is de integratie van de bewoners van het opvangcentrum in de wijk. “We willen geen getto. Het is de bedoeling mensen uit de buurt te betrekken. Enkele buurtbewoners kwamen al vragen of ze hier bijvoorbeeld als vrijwillger kunnen meehelpen.”

Oud hotel

Hotel Leopold is al sinds 4 juli geopend als opvangcentrum, maar wordt nu pas voorgesteld. Binnen twee weken zal het volledig bewoond zijn. Oorspronkelijk deed het gebouw dienst als hotel, maar nadat de hoteluitbater failliet werd verklaard, zag het Brusselse gewest de opportuniteit om er een opvangcentrum te huisvesten.

“We hebben een deal met de eigenaar van het gebouw,” preciseert Verbeeren. “We betalen een zeer lage huur en zorgen ervoor dat het leegstaande gebouw gebruikt wordt en geen (fiscale) kosten oplevert.”

‘Brussel is wel capabel om beleid te voeren’

De werkwijze illustreert de creativiteit die alle partijen aan de dag moesten leggen om opvangplaatsen te vinden. ‘Agile,’ was dan ook het buzzword op de persconferentie die minister-president Rudi Vervoort voorzat. “Dit project maakt duidelijk dat we in Brussel wel capabel zijn om beleid te voeren en oplossingen te vinden,” gaat ook Benjamin Cadranel, CEO van Citydev, prat op de realisatie.

Heel wat actoren uit de politiek, administraties en het middenveld waren immers betrokken bij de opening van dit opvangcentrum. Zo ook de gemeente Elsene, voor wie Vervoort woorden van dank had. “Zonder de gemeenten krijgt men hier niks geregeld,” knipoogde de minister-president naar de soms moeilijke Brusselse besluitvorming.

Monofunctionele wijk

Elsens burgemeester Christos Doulkeridis (Ecolo), toonde zich van zijn kant fier op de samenwerking met het gewest. “De hete aardappel is doorgeschoven naar de gewesten. In Brussel neemt men sinds het begin van de crisis zijn verantwoordelijkheid,” analyseert hij de situatie.

Doulkeridis heeft naar eigen zeggen niet getwijfeld om het opvangcentrum te helpen realiseren in de buurt van het Luxemburgplein. “De wijk is hier erg monofunctioneel, ook het toerisme heeft erg te lijden. Die uitdagingen proberen we nu positief om te zetten door het opvangcentrum hier mee te ondersteunen.”

‘Hopen dat andere regeringen hier voorbeeld aan nemen’

De goede samenwerking tussen de verschillende actoren, is ook de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, niet ontgaan.

“We zijn aangenaam verrast te zien hoe goed er wordt samengewerkt,” zegt Alphonse Munyaneza, community based protection officer van de UNHCR. “Hier hangt een energie die positief afstraalt op de mensen uit Oekraïne. Veel mensen willen deel uitmaken van dit project,” vervolgt hij.

“Het is de eerste keer dat we als UNHCR een regering zien die zo inzet op integratie. We hopen dat andere regeringen een voorbeeld aan de uwe nemen,” richtte Munyaneza zich ten slotte tot Vervoort.