Elektrisch autodelen: volwaardig alternatief of groene gril?

Steeds meer Brusselaars doen aan autodelen. Cambio is er de bekendste exponent van, maar er is ook het elektrische alternatief van Zen Car. Brussel Deze Week trok voor u op onderzoek. Enkele testritten bewijzen dat de elektrische wagen al een behoorlijke weg heeft afgelegd, maar ook nog vele hordes te nemen heeft.

W ie regelmatig langs het Luxemburgplein komt, heeft ze waarschijnlijk al zien staan: twee wagentjes die iets weghebben van een gocart, met een op z'n zachtst gezegd opvallende belettering. Naast het groen-zwart-witte logo van autodeelbedrijf Zen Car valt niet te kijken, en toch doken de wagentjes sinds de lancering in maart 2011 amper op de openbare weg op.

Maar hoe rijdt zo'n ding nu, en is het een volwaardig alternatief voor een normale auto, of voor concurrent Cambio? Wij testten drie van de modellen die Zen Car nu in zijn assortiment heeft zitten.

De eerste is de Tazzari Zero, het Italiaanse autootje waarmee het voor de firma begon. Het ziet er funky uit, er is plaats voor twee en beperkte bagage. Ideaal voor de wat hippere stadsbewoner, zou je zeggen. Gewoon niet gebruiken als u naar de Ikea trekt.

De rijervaring is echter niet echt om over naar huis te schrijven. Een lawaaierige elektromotor en de harde vering domineren. Het dashboard is afgewerkt in de beste traditie van Italiaanse wagens van weleer, met een nogal losse benadering van het begrip 'bouwkwaliteit'. Bovendien is er geen stuurbekrachtiging, toch een serieus nadeel bij het parkeren en bij rijden in de stad. De remmen? Evenmin bekrachtigd, wat voor pijnlijke kuitspieren kan zorgen.

Demonstratie
"Deze gebruiken we meer voor beurzen en demonstratie," zegt Régis Leruth, de baas van Zen Car, als we aan boord stappen van de Renault Twizzy. Het ziet eruit als een ei op vier wielen, maar dan met omhoog zwaaiende deuren waar geen ramen in zitten. Het lijkt eerder een alternatief voor een scooter dan voor een auto. Over hoe het ding rijdt, kunnen we kort zijn: oncomfortabel. Je oogst er wel bekijks mee, wat duidelijk maakt dat het naar onze mening eerder om een gimmick dan een voertuig gaat.

De laatste wagen is ook de beste van de drie: de Peugeot Ion. Er is plaats voor vier, weliswaar niet al te grote, volwassenen. Binnenin is het fluisterstil en voor de rest functioneert de Ion als een normale wagen met een automatische versnellingsbak. Het zijn deze wagens, met vier plaatsen, waarvan Zen Car momenteel enkele modellen aankoopt. En het zijn naar ons gevoel ook deze modellen die een volwaardig alternatief kunnen worden voor een standaard auto.

Toch enkele kanttekeningen. Als je elektrisch rijdt, horen onoplettende voetgangers je niet. Het levert enkele verbaasde blikken op. En hoewel Zen Car benadrukt dat het bereik van een elektrische wagen in de stad geen probleem is, zien wij tijdens onze, zeer korte, rit het 'brandstofmetertje' al aardig dalen.

Op dit moment telt Zen Car zeshonderd ingeschreven gebruikers, hoewel het eerder dit jaar nog naar buiten kwam met drieduizend gebruikers. "Een misverstand," zegt Leruth daarover. Ter vergelijking: concurrent Cambio nam onlangs de kaap van de vijftienduizend Belgische klanten, van wie meer dan achtduizend in Brussel. Leruth mikt tegen eind volgend jaar op een ruime verdubbeling van zijn klantenbestand. Nu is Zen Car vooral in trek bij expats die bij de Europese instellingen werken. De huidige stations liggen dan ook vooral in die wijken. Met extra stations in andere buurten hoopt Leruth een breder publiek aan te spreken en woon- en werkbuurten met elkaar verbinden.

Daarvoor zal Zen Car nog wel een paar hordes moeten nemen. Dat aan de elektrische wagen nog een paar kinderziektes verbonden zijn, is een understatement. Een redacteur van de krant De Standaard nam onlangs nog de proef op de som: vijf dagen pendelen met de nieuwe elektrische Renault Fluence tussen Hasselt en Groot-Bijgaarden. Een van de ritjes eindigde bij een tante, na een lange zoektocht naar een stopcontact. Het beperkte bereik van de batterij bleek de achilleshiel.

Leruth denkt dat in de stad dat argument niet, of minder, meespeelt. "Mensen spenderen veel tijd in hun wagen, vanwege de files, maar in feite leggen ze weinig kilometers af," zegt hij. "Als je tussen de ritten de wagen nog eens aan het stopcontact hangt, zijn er geen problemen."

Hamvraag
Hamvraag voor de stadsbewoner blijft: is elektrisch autorijden een goed alternatief voor een klassieke wagen? De Ion heeft een catalogusprijs van 30.120 euro. Een serieuze hap uit het budget, en al helemaal als je weet dat het hier om een kleine stadswagen gaat. Een vergelijkbaar model met ouderwetse verbrandingsmotor koop je al voor minder dan 7.000 euro.

Dan is gebruikmaken van een deelsysteem natuurlijk goedkoper - hoewel Zen Car ook hier concurrent Cambio moet laten voorgaan. Een dagje elektrisch rijden kost 49 euro, terwijl Cambio afhankelijk van het type wagen tussen 23 en 42 euro aanrekent. "Dat is een gevolg van onze hogere kosten en duurdere auto's," zegt Leruth.

Leruth is in ieder geval overtuigd van zijn elektrische zaak. "Het is onze bedoeling dat mensen via ons de eerste stap zetten naar elektrisch rijden," zegt hij. "Zo kunnen we een boost creëren voor elektrische voertuigen. In mijn ogen zijn elektrische voertuigen de toekomst in de stad."

Groen gewassen?
Maar klopt dat ook? Er is natuurlijk het argument dat de autootjes geen fijn stof of CO2 uit hun uitlaatpijp jagen. Aan de andere kant liggen de productiekosten hoger dan bij een gewone wagen en bevatten de batterijen stoffen die niet vriendelijk zijn voor de planeet.

Zen Car kreeg sinds zijn lancering al behoorlijk wat kritiek te slikken. Van concurrent Cambio uiteraard, maar ook van Brussels Ecolo-parlementslid Céline Delforge. Zij vreesde dat het systeem vooral klanten van het openbaar vervoer en de fiets zou afsnoepen. Ook werd er gesproken van greenwashing, waarbij een milieubelastend initiatief als milieuvriendelijk verkocht wordt. "Onzin," zegt Leruth. "Bij Ecolo zijn ze gewoon pro-Cambio."

De Brusselse Raad voor het Leefmilieu (Bral) heeft ook bedenkingen bij het Zen Car-systeem. "Ons lijkt het veeleer een promostunt van de elektriciteitsproducenten die de elektrische wagen willen promoten, dan een mobiliteitsmaatregel." Bral ziet de elektrische wagen wel een rol spelen in de stad van de toekomst, "maar dan niet op dezelfde manier als een klassieke auto nu. Eerder voor leveringen, of bij boodschappen waarmee je niet op het openbaar vervoer of de fiets terechtkunt."

Ondanks die kritiek wil Zen Car in de komende maanden en jaren blijven uitbreiden. "Ons einddoel is 45 stations, met negentig wagens," zegt Leruth. "Meer dan het dubbele van nu."

Als de technologie nog een grote sprong voorwaarts kan maken, lijkt dat niet onrealistisch, maar voorlopig kijken wij nog even de kat uit de boom.