Experts bezorgd over versoepelingen: 'Ik weet niet wat Brussel hiermee moet aanvangen'

Ondanks de stijgende coronacijfers kwam de Nationale Veiligheidsraad woensdag met een aantal nieuwe maatregelen voor de dag. Die kunnen dan wel wat stabiliteit brengen, toch steken de medische experten hun ongerustheid niet onder stoelen of banken. "Dit is het medisch personeel in het gezicht uitlachen."

Viroloog Marc Van Ranst reageerde meteen verbaasd op de beslissingen die door de Veiligheidsraad genomen werden. "De maatregelen staan in schril contrast met de realiteit", zei Van Ranst in VRT NWS. "De bedoeling van deze Veiligheidsraad was inderdaad om te versoepelen, maar we zijn ingehaald door de realiteit. Als je de cijfers ziet, is het niet het moment om te versoepelen."

Ook in Brussel doen de cijfers niet meteen vermoeden dat versoepelingen aan de orde zijn. De laatste week (15-22 september) werden in Brussel maar liefst 120 nieuwe ziekenhuisopnames geteld. Dat is dubbel zoveel als de provincie Oost-Vlaanderen, waar 55 nieuwe opnames werden geregistreerd, of de provincies Henegouwen en Antwerpen waar respectievelijk 47 en 46 hospitalisaties werden geteld.

"Het is natuurlijk moeilijk om provincies te vergelijken omdat Brussel als het ware ook opnames 'rekruteert' uit andere provincies," vertelt VUB-professor Dirk Devroey. "Brussel heeft een centrumfunctie waardoor ook vanuit de brede rand mensen daar in het ziekenhuis belanden."

Dat beaamt ook UZ Brussel-CEO Marc Noppen. "Twee of drie jaar geleden is een studie verricht waaruit bleek dat 30 tot 40 procent van de patiënten van alle Brusselse ziekenhuizen samen niet uit Brussel zelf afkomstig was. In de drie universitaire ziekenhuizen speelde dat gegeven omwille van hun opdracht nog sterker: 60 procent van de patiënten was niet-Brussels."

"Hoewel covid-19 eerder een lokaal verhaal is, moeten we begrijpen dat de gewestgrenzen louter politieke grenzen zijn," aldus Noppen. "Sociaal-demografisch is Vilvoorde bijvoorbeeld ook deel van Brussel. Ook in Wemmel en Halle zien we gelijkaardige tendenzen."

'Verstrengingen verwacht'

Dat neemt niet weg dat ook Noppen verbaasd is over de nieuwe maatregelen. "Ik had het niet verwacht. Het is dan ook een beetje vreemd. Er is sprake van een stijging van het aantal gevallen, dus ik had verwacht dat een aantal maatregelen op zijn minst behouden zou worden, of zelfs verstrengd."

"Ik begrijp dat de regering zocht naar een evenwicht, maar tegelijkertijd deel ik ook enige ongerustheid. Dit weekend namen we in het UZ toch een forse stijging in het aantal opnames waar," aldus Noppen. "Ik ontvang de maatregelen met gemengde gevoelens."

Ongerust

Volgens Devroey is de parameter van de ziekenhuisopnames minder subjectief dan het aantal besmettingen, al moeten steeds verschillende facetten in rekening gebracht worden. "Waarom die ziekenhuisopnames in Brussel sterk stijgen, kan ook te maken hebben met het feit dat in Brussel nog vaker huishoudens met verschillende generaties samenwonen. De kans dat ouderen besmet worden, wordt daardoor groter, en het zijn vooral ouderen die in het ziekenhuis belanden."

De versoepelingen die de Veiligheidsraad woensdag aankondigde, kunnen daarom niet op veel bijval van de professor rekenen. "Dit is het medisch personeel in het gezicht uitlachen," aldus Devroey.

"Men legt de verantwoordelijkheid volledig bij de bevolking. Daar heb ik op zich geen probleem mee, maar zoiets zal niet werken zolang ook de politiek haar verantwoordelijkheid niet opneemt."

"Bovendien waren de regels al moeilijk, en worden ze nu nog eens vervangen door een andere regel. Ik ben universitair geschoold, en begrijp het niet. Wat moet de man in de straat hiervan denken? Ik ben ongerust. Ik weet niet wat Brussel moet aanvangen met de Veiligheidsraad van vandaag."

Geen versoepeling

Biostatisticus Geert Molenberghs (UHasselt en KULeuven) is milder in zijn oordeel, maar vindt het van groot belang dat de aankondigingen niet als versoepelingen beschouwd worden. "Sommige mensen hadden nog veel verregaandere versoepelingen gevraagd, en die zijn er niet gekomen, zoals het afschaffen van de mondmaskers op school."

"Bovendien is de boodschap duidelijk: het gaat niet de goede kant op met de cijfers, en de mensen beseffen dat," aldus Molenberghs. "Ik denk dat deze aankondiging vooral een verduurzaming van de maatregelen is die stabiliteit zal brengen en regelmatig geëvalueerd kan worden. Het is beter een iets flexibelere maatregel te hebben waar het merendeel van de mensen zich aan houdt, dan één erg strikte waar slechts twintig procent van de mensen zich aan houden."

Toch zegt ook de biostatisticus ongerust te zijn. "Natuurlijk is het wel zo dat deze maatregelen snel moeten werken. Onze opvolging, zoals die van de huisdokters, heeft de limiet bereikt. Als mensen denken dat dit versoepelingen zijn, dan kan er een nieuwe lockdown komen."