Geen groenten en fruit in Sint-Katelijnekerk

Het plan om van de Sint-Katelijnekerk een overdekte markt voor groenten en fruit te maken, is begraven. Alain Courtois (MR), de nieuwe Brusselse schepen van Erediensten, wil er graag een museum voor religieuze kunst in onderbrengen.

Al enkele jaren wordt gezocht naar een nieuwe bestemming voor de Katelijnekerk aan de Vismarkt. De 19de-eeuwse constructie van architect Joseph Poelaert is veel te groot en te duur in onderhoud om nog langer dienst te doen als parochiekerk. Sinds goed een jaar is de kerk dan ook gesloten. Wel werkte Beliris, het federaal fonds voor Brussel, buiten verder aan de renovatie van de voorgevel. Die ziet er sinds kort piekfijn uit.

Enkele maanden voor de sluiting, in de zomer van 2011, werd bekend dat de kerkfabriek een plan had om het volledige achterste deel van de kerk af te breken en om er een woontoren met twaalf verdiepingen neer te zetten.

Maar de stad Brussel, eigenaar van het kerkgebouw, stak stokken in de wielen. PS-schepen Philippe Close speelde immers met de gedachte om de kerk om te vormen tot een overdekte markt voor groenten en fruit, een idee dat hij vorig jaar verder liet onderzoeken. Dat plan was echter niet naar de zin van de Vrienden van Sint-Katelijne, een vereniging van Brusselse gelovigen, die prompt een protestpetitie lanceerde.

Het project van Close blijkt nu van de baan te zijn. "Het bisdom zou nooit instemmen met zo'n hal voor groenten en fruit," zegt schepen Alain Courtois. Om een kerk een nieuwe functie te geven, moet ze - geheel of gedeeltelijk - ontwijd worden. Dat doet de aartsbisschop alleen als hij akkoord gaat met de nieuwe bestemming. Courtois overweegt nu om van de kerk een museum voor religieuze kunst te maken. "Tegen juni wil ik hierover een beslissing nemen," zegt hij. Al geruime tijd wordt gezegd dat in het Brussels gewest nood is aan zo'n museum, zeker nu duidelijk is dat er nog meer kerken zullen sluiten. Door gebrek aan expositieruimte en uit veiligheidsoverwegingen liggen in heel wat kerken waardevolle cultusvoorwerpen en kunstschatten te verstoffen op zolder. Dat is bijvoorbeeld het geval in de Sint-Martinuskerk in Ganshoren, die een mooie verzameling damasten kazuifels, verzilverde missalen, koperen kandelaren en curieuze relieken heeft.

Ook Brussel-Stad beschikt over een flink kerkelijk patrimonium. En er is de rijke, grotendeels opgeborgen collectie van het OCMW, die weliswaar eerder op zorgverlening dan op religie is gericht.

Flinke onderhoudsbeurt
De Katelijnekerk zelf heeft zo'n 350 schilderijen, beeldhouwwerken en andere waardevolle cultusvoorwerpen. Zopas werden ze geïnventariseerd door het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium. Om de collectie te vrijwaren nu de kerk dicht is, verhuist ze in de loop van de volgende weken naar een extra beveiligd en vochtvrij lokaal op de verdieping.

"Hopelijk niet voor lang," zegt Yvan Nobels, voorzitter van de kerkfabriek, die het plan voor een museum toejuicht. "Het is een prachtig idee, veel beter dan een groentenmarkt. Zie je het al voor je: groenten- en fruitkramen tussen de religieuze panelen en beeldhouwwerken. Want niet alleen de buitenkant van de kerk is beschermd, ook de binnenkant en de inboedel." Het museum zou in de twee zijbeuken komen. Van de middenbeuk zou een grote polyvalente zaal gemaakt worden en er zou ook een kleine ontmoetings- of gebedsruimte overblijven. Nobels: "De verhuring van de grote zaal zou alvast wat geld in het laatje brengen."

Groot probleem van het museumproject is inderdaad de financiering. Niet alleen moeten de drie overige buitengevels en de binnenkant van de kerk een flinke onderhoudsbeurt krijgen, er zijn ook de kosten van uitbating. Dat beseft Courtois en ook zijn MR-collega Marion Lemesre, die als schepen van Economie het dossier van de groentenhal erfde van Close. "Een museum in combinatie met een te verhuren zaal is een mogelijkheid.
Of een andere mix van cultuur en handel, een boekhandel zoals Cook and Book bijvoorbeeld," zegt ze. "De nieuwe bestemming moet in elk geval de oorspronkelijke functie van het gebouw respecteren. En in samenspraak met het bisdom uitgewerkt worden. We gaan het paard niet opnieuw achter de wagen spannen."

Het bisdom wil pas reageren als de stad Brussel met een concreet voorstel komt. "Tot nog toe hebben we geen officiële vraag gekregen, ook niet over een groentenhal trouwens," zegt Tony Frison, adjunct van de Brusselse hulpbisschop.