Geen logistiek, wel jam en conserven in Byrrh

Het plan om van het Byrrh-gebouw naast de TIR een logistiek bedrijvencentrum te maken is mislukt. Het OCMW van Brussel-Stad, de initiatiefnemer, dreigt bovendien miljoenen aan Europese subsidies te moeten terugbetalen. Als alternatief zullen er voedseloverschotten worden verdeeld en verwerkt in het gebouw.

H et OCMW kocht het industriële gebouw met de mooie sgraffito in 2007. Vier jaar later lanceerde toenmalig OCMW-voorzitter Yvan Mayeur (PS) zijn ambitieuze plan: het depot, dat bijna honderd jaar geleden neergezet werd door de Zuid-Franse producent van het aperitiefdrankje Byrrh, zou een centrum worden voor stedelijke economie. Anders gezegd, kleine ondernemingen uit de logistieke en biosector zouden er onderdak krijgen. Voorts waren er vergaderzalen en een cafetaria gepland en ook een grote crèche.

De kostprijs van dit alles werd geraamd op 25 miljoen euro. Dit bedrag moest het OCMW niet alleen ophoesten. Het project kon immers rekenen op 10,8 miljoen euro uit het Efro-programma 2007-2013, een subsidie die fifty-fifty betaald wordt door het Europees Fonds voor Territoriale Ontwikkeling en het Brussels gewest. Voorts zou er voor de crèche ook een bijdrage van een klein miljoen komen van het wijkcontract Roodhuis.

Crèche geschrapt
Het bedrijvencentrum had dit voorjaar moeten opengaan. Maar tot op heden is er nog niets gebeurd. Al vlug na het indienen van de bouwaanvraag, midden 2012, liep het mis. Aangezien Byrrh deels beschermd is, moest de Commissie voor Monumenten en Landschappen een – bindend – advies geven. De Commissie maakte bezwaar tegen de ondergrondse parking die architectenbureau Ozon had getekend voor het laden en lossen van bestelwagens.

De bouwaanvraag moest dan ook worden aangepast, tot grote colère van Mayeur, die beweerde dat het project hierdoor onmogelijk werd en zelfs opriep tot de afschaffing van de monumentencommissie. Volgens hem dreigde het OCMW de Europese steun mis te lopen. De Efro-subsidies zijn immers gebonden aan strikte deadlines, anders vervallen ze. In dit dossier moeten de laatste facturen ingediend worden voor 31 december 2015 en moet het hele project operationeel zijn in maart 2017.

Uiteindelijk ging Evelyne Huytebroeck (Ecolo), de vorige minister verantwoordelijk voor Efro, akkoord met uitstel en beloofde ze ook bij de Europese Commissie te zullen bepleiten dat het project pas operationeel diende te zijn in 2019.

Mayeur onderhandelde intussen met de regering over de bouwvergunning. De ondergrondse parking kreeg hij niet maar er mocht wel extra parkeerplek voor de bestelwagens gemaakt worden op het gelijkvloers. De bouwvergunning werd uitgereikt in maart vorig jaar.
Hiermee was het dossier nog niet rond. Want door het verlies van ruimte op het gelijkvloers kwam de crèche in het gedrang. Ook zag het er naar uit dat het OCMW de subsidie van het wijkcontract, ook gebonden aan een termijn, zou verliezen. Dus werd de crèche geschrapt en moest de bouwvergunning nogmaals aangepast worden.
De gewijzigde vergunning werd in oktober 2014 afgeleverd. Toen het project uiteindelijk werd aanbesteed, bleek de kostprijs veel hoger te liggen dan het geraamde bedrag. In december besloot het OCMW dan maar om af te zien van het hele plan.

Spenderen
Maar wat met de Efro-subsidie? Omdat het duidelijk was dat het OCMW de toegekende 10,8 miljoen nooit helemaal zou kunnen besteden voor 31 december 2015, besloot de Brusselse regering in februari om een derde van het bedrag – 3,3 miljoen euro – toe te kennen aan een ander Brussels Efro-project dat de middelen wel tijdig zou kunnen spenderen.

Van de overblijvende 7,4 miljoen heeft het OCMW al twee derde uitgegeven, onder meer voor de aankoop van het Byrrhgebouw. Met het saldo, aangevuld met de 4,4 miljoen euro subsidie die de Brusselse regering vorig jaar toekende voor de restauratie van het pakhuis, heeft het OCMW zopas een nieuw, ‘lichter’ plan bedacht.

Byrrh zou ingericht worden als een grote lege ruimte zonder cafetaria en andere comfort. “Het wordt een centrum voor de verwerking van verse voedseloverschotten,” zegt huidig OCMW-voorzitster Pascale Peraita (PS). “Zo gaan we aan de slag met de restanten van de vroegmarkt. Die zullen in Byrrh uitgedeeld worden maar ook verwerkt. Er kan confituur van gemaakt worden of conserven, die verkocht kunnen worden. We willen hiervoor leefloners opleiden en inzetten.” Peraita denkt voorts aan een bakkerij, een sociale kruidenier en mogelijk ook een biomarkt in het gebouw.

Op die manier blijft het project volgens haar binnen de doelstellingen van Efro, met name het stimuleren van de economie en werkgelegenheid in een fragiele wijk.

Toch blijft het zeer de vraag of de toegekende Europese subsidie behouden blijft. Want de Europese Commissie moet nog altijd beslissen of ze het uitstel aanvaardt. Indien niet zou het OCMW het geld moeten terugbetalen. Minister-president Rudi Vervoort (PS), momenteel verantwoordelijk voor Efro, lijkt niet al te zeker. In het parlement zei hij vorige maand dat de invloed en manoeuvreerruimte van het gewest in deze zeer beperkt is. “We kunnen er niet zomaar van uitgaan dat de Commissie de uitgaven aanvaardt voor een lichter project dat pas in 2019 wordt uitgevoerd.”