GEN: tergend traag, twijfel over toekomst

Alsof je een machine bouwt zonder op voorhand te weten waarvoor die zal dienen. Zo is de voorbije decennia langzaam maar zeker getimmerd aan het Gewestelijk Expresnet (GEN) in en rond Brussel, zonder echte duidelijkheid over de uiteindelijke uitkomst.

Alle studiegroepen, taskforces en rondetafels ten spijt is een performant voorstadsnet met een hoge frequentie nog niet voor morgen. De voltooiing van het GEN is pas over tien jaar te verwachten. De moeizame realisatie wordt besproken in het nieuwste nummer van Brussels Studies door Ludivine Damay, docent sociale en politieke wetenschappen aan de Université Saint-Louis.

De vele vertragingen hebben van de spoorwerken hebben voor een stuk te maken met juridische procedures tegen bouwvergunningen, maar veel doorslaggevender zijn de versnippering van bevoegdheden en tegengestelde belangen van de verschillende gewesten en vervoersmaatschappijen.

Zo denkt de NMBS in de eerste instantie aan de pendelaar, maar vraagt Brussel ook een betere bediening van de vele kleine treinhaltes in het hoofdstedelijk gewest. Voor Vlaanderen en Wallonië is het vooral belangrijk om de werkpolen in het centrum en de Europawijk te bereiken. Er is dus ook een communautaire dimensie.

Stadsvlucht
In Brusselse politieke kringen was er lange tijd ook de vrees dat het GEN de stadsvlucht zou bevorderen. Op de achtergrond spelen tegenstelde visies op Brussel mee. Sommigen zien Brussel nog altijd in de eerste plaats als een werkstad, anderen zien het gewest opnieuw als een woonstad die leefbaar gemaakt moet worden.

De verschillende tegenstellingen verklaren enerzijds de vertragingen uit het verleden maar ook de onduidelijke toekomst van het GEN. Door een gebrek aan politieke eensgezindheid dreigt het GEN immers te blijven steken in een typisch Belgisch compromis. Zelfs nu de infrastructuurwerken redelijk ver gevorderd zijn, is het nog altijd niet duidelijk welke vorm het voorstadsnet zal aannemen.

"Alsof je een machine bouwt zonder op voorhand te weten waarvoor die zal dienen", besluit de studie. "De tegenstellingen en onzekerheid blijven bestaan omdat elke actor hoopt dat zijn eigen visie de bovenhand zal krijgen."