Uitgelicht: 'NMBS neemt verantwoordelijkheid niet'

Met het BEN, het 'Brussels Expresnet', willen politieke partijen Ecolo en Groen tegemoetkomen aan de groeiende mobiliteitsbehoefte van de Brusselaar. Voor de ecologisten kan dat treinnetwerk direct opgestart worden, zonder bijkomende investeringen. De NMBS denkt daar anders over.

H oe doorkruist u het best Brussel? Per metro, tram of bus? Zelfs de Brusselse parlementsleden van Ecolo-Groen moeten toegeven dat de trein sneller is dan de fiets.
Daarom lanceerden ze onlangs het idee van het Brusselse Expressnetwerk. Dat netwerk moet intra-Brussels vervoer per trein verzorgen, op maat van de stadsbewoners. De parlementsleden vinden namelijk dat de NMBS haar verantwoordelijkheid ten opzichte van de hoofdstad niet opneemt. "De mobiliteitsuitdagingen van morgen zijn gigantisch," zegt Alain Beeckmans (Groen), voorzitter van de raad van bestuur van de MIVB. "De NMBS begrijpt de logica van de stad niet. Volgens hen bestaat er alleen treinverkeer over lange afstand. Dat idee is een ouderwetse visie."

Concreet bestaat het BEN uit moderne treinen die om de 20 minuten (15 minuten in de spits) 39 haltes aandoen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Om het BEN uit te denken, hoefde Ecolo gewoon de spoorwegkaart van Brussel ter hand te nemen. "De infrastructuur bestaat al en kost de NMBS nagenoeg niets," zegt Groen-parlementslid Annemie Maes. "Een eerste fase van het Expressnet zou al vanaf 2014 operationeel kunnen zijn. Het zou bestaan uit een lijn A die van het Zuidstation over Haren en Merode naar Moensberg in Ukkel rijdt, en een lijn B die van het Noordstation via Jette naar Sint-Agatha-Berchem rijdt."

Een tweede fase vereist wel wat bijkomende infrastructuurwerkzaamheden. Lijn A zou daar circulair van Moensberg over Haren en de Noord-Zuidverbinding terug naar Moensberg rijden. Daarvoor zouden enkele nieuwe haltes het levenslicht zien, zoals Berenkuil (Schaarbeek), en Jamblinne (Brussel). Enkele al bestaande halteplaatsen die nu nog niet in gebruik zijn, zoals Mouterij in Elsene en Arcaden in Watermaal-Bosvoorde, worden daarbij geopend. Die haltes zijn al gebouwd voor het Gewestelijke Expressnet (GEN), maar bij afwezigheid van dat netwerk nooit gebruikt. Het GEN-netwerk moest normaal gezien al een tijdje klaar zijn, maar liep heel wat vertraging op. Het zou in de loop van de volgende jaren stilletjesaan in werking moeten treden.

"Het BEN is complementair aan het GEN," legt Ecolo-parlementslid Arnaud Pinxteren uit. "Het BEN is geen alternatief voor of een vervanging van het GEN. Brussel heeft gewoon een eigen treinnet nodig. Zeker omdat het GEN volgens de NMBS vooral voorziet in de behoefte van pendelaars. De NMBS wil bijvoorbeeld niet spreken over bijkomende Brusselse haltes."

'NMBS laat liever minder treinen rijden'
De tegengestelde visie van de NMBS kwam nog aan bod tijdens een hoorzitting een maand geleden in het Brussels parlement. De drie bazen van NMBS-reizigers, NMBS-Holding en Infrabel, kwamen er het investeringsplan 2013-2025 voorstellen. Dat plan voorziet 25 miljard euro, maar bevat weinig concrete projecten voor Brussel. Het investeringsplan stelt wel anderhalf miljard euro extra ter beschikking voor gewesten die mee willen denken over de toekomst van de trein. Dat betekent dat de Brusselse regering, waar Ecolo-Groen deel van uitmaakt, een beetje speelruimte heeft om zelf voorstellen te doen.

De NMBS ziet het echter niet als haar taak om in de noden van de Brusselse regering te voorzien, en dus zeker niet in een Brussels treinnet. Tussen haakjes: Brussel wil vooral een eigen treintraject omdat haar MIVB-netwerk tegen de eigen limieten aanbotst. "En vermits de NMBS over genoeg middelen beschikt, is dat de operator die we wensen voor het BEN," voegt Arnaud Pinxteren daar aan toe.

Opmerkelijk zijn enkele opmerkingen van Alain Beeckmans. "Het cynische is dat het de NMBS beter uitkomt om zo weinig mogelijk treinen te laten rijden. Dat komt door de versnippering in drie bedrijven van de spoorweggroep en de hoge bijdragen die infrastructuurbeheerder Infrabel aan de NMBS aanrekent om de spoorwegen te mogen gebruiken. Het probleem is dat de bazen van de NMBS politiek benoemd zijn en in mijn ogen te weinig kennis van zaken hebben," zo besluit Beeckmans, die wel zegt als lid van Groen te spreken, en niet als voorzitter van de raad van bestuur van de MIVB.