Heraanleg voor Dansaertwijk

De binnenstad fiets- en voetgangersvriendelijk maken: zo staat het in het meerderheidsakkoord van de rood-roomse meerderheid van Brussel. In de loop van 2011 wordt de Dansaertwijk aangepakt, van Moutstraat tot Varkensmarkt.

D e straatjes rond de Grote Markt worden geleidelijk aan autovrij gemaakt, met als belangrijke recente interventie het afsluiten van de Henri Mausstraat. Dat doet weleens vergeten dat Brussel-Stad ook aan de ándere kant van de centrale lanen, in de Dansaertwijk, aan de verbetering van de openbare ruimte werkt.
De Stad geeft voorrang aan 'zacht' vervoer: fietsen, wandelen, bus enzovoorts. De auto wordt er niet gebannen, maar zal wel ruimte moeten inleveren, zoals het aangekondigd staat in het meerderheidsakkoord. De Dansaertwijk kan zo toeristisch aantrekkelijker worden, maar moet ook bijvoorbeeld de schoolgaande jeugd een veilige weg bieden van metro- of busstation naar school.

In 2009 werd de Oude Graanmarkt al autovrij gemaakt. De grote terrassen die de afgelopen twee zomers voor De Markten en de andere horeca-etablissementen floreerden, hebben bewezen dat hiervoor potentieel is, ondanks de aanvankelijke kritiek van de handelaars.

Een nieuwe stap wordt de volledige heraanleg van de 'Schoolstraat', zoals de Moutstraat vroeger genoemd werd. Daar zitten vier onderwijsinstellingen: Imelda, De Kleurdoos, Maria-Boodschap en het Rits. De Moutstraat krijgt in de nieuwe plannen het statuut van woonerf. De auto mag er maar twintig kilometer per uur rijden, "maar," zegt Willem Stevens, adviseur van (verhinderd) schepen van Openbare Werken Pascal Smet (SP.A), "eigenlijk rekenen we er een beetje op dat er nauwelijks meer wagens door zullen rijden."

Dat heeft met de heraanleg zelf te maken: aan het begin en het eind van de straat worden twee kleine stukjes straat behouden met zijdelings laad- en loskades, maar in het midden wordt de straat opgehoogd en van gevel tot gevel aangelegd als een groot plein. De toegang tot de Moutstraat blijft open voor het autoverkeer, maar de automobilisten moeten wel eerst een voetpad over. Een kiss and ride komt er vermoedelijk aan de Nieuwe Graanmarkt.
"We hebben ons laten leiden door een participatieproject van JES, vroeger Jeugd en Stad, waarbij de kinderen, jongeren en directie van de scholen betrokken waren. Zij hebben de plannen dus mee vorm gegeven," zegt Willem Stevens.

Zowat achthonderd leerlingen en studenten zitten in en om de Moutstraat op school. Met het grote plein tussen de schoolgebouwen ontstaat er een heuse ontmoetingsplek. Die kan nog worden versterkt door er af en toe evenementen te organiseren. "Zo kunnen we de scholen meer richting stad laten kijken," zegt Stevens. Recyclart zal gevraagd worden om origineel stadsmeubilair te ontwerpen voor de Moutstraat.

Wetstraat-risico
Ook de Dansaertstraat (tussen Nieuwe en Oude Graanmarkt) ondergaat een flinke gedaanteverwisseling. Door de grilligheden van de bouwgeschiedenis ligt de rooilijn van de Dansaertstraat tussen de twee Graanmarkten enkele meters dieper. Dat geeft de straat veel meer breedte. In het verleden heerste er vooral de auto, maar dat feest is over. De Stad Brussel plant er brede voetpaden en een afgescheiden fietspad. Het autoverkeer krijgt nog maar één (smalle) strook in elke rijrichting. De Stad hoopt zo het autoverkeer te luwen. Ter hoogte van de Nieuwe Graanmarkt krijgen de reizigers van De Lijn en de MIVB een comfortabele bushalte. Ook daar zal het autoverkeer niet meer kunnen doorsjezen.

Als toemaatje wordt ook aan de herkenbaarheid van de Dansaertwijk gewerkt. Stevens: "De Stad Brussel plant een centrum voor mode en design op de Nieuwe Graanmarkt. We hebben aan grafisch vormgeefster Els Vande Kerckhove gevraagd om een modereferentie te verwerken in de materialen die we bij de heraanleg zullen gebruiken. Zo leggen we in de heraanleg duidelijk de link met de buurt."

Over de plannen voor gescheiden fietspaden in de Dansaertstraat bestaat nog discussie binnen de fietsersbeweging. Sommigen vragen zich af of er wel fietspaden nodig zijn op zo'n klein stuk, in een wijk die al ingericht is als zone 30. Bovendien bestaat er een 'Wetstraat-risico': gemengd fiets- en voetgangersverkeer zorgt nogal eens voor conflicten. Ook bij het invoegen van het fietsverkeer in het autoverkeer is er een mogelijk onveilige situatie. Het is afwachten wat de Overlegcommissie hierover zal zeggen.

Sluitstuk van de plannen is de herinrichting van de openbare ruimte voor het jeugdtheater Bronks. Nu is het aan de Varkensmarkt een beetje een zootje, met een kleine rotonde met wat bomen. Dat moet anders. De Stad Brussel stelt voor om er een groot, driehoekig plein aan te leggen. Wat rest, zijn twee rijvakken voor de auto. De Léon Lepagestraat wordt ook heraangelegd met een veiligere afslag naar de Papenvest. De bomen blijven behouden, maar ze komen in boombakken in blauwe steen te staan. Die kunnen ook als zitbankje dienen.

De stedenbouwkundige vergunningen voor Mout-, Dansaert- en Lepagestraat en Varkensmarkt zouden begin dit jaar rond moeten zijn, zodat de buurt in de loop van 2011 en deels nog in 2012 heraangelegd kan worden.