'Het Brussels coronabeleid is too little, too late'

Als er een les te trekken valt uit de pandemie, dan is het wel deze: wie er vroeg bij is, heeft veel meer kans om de controle te behouden. Neem het voorbeeld van Duitsland. Viroloog Christian Drosten kende, als ontdekker van het Chinese sarsvirus, zeer goed de gevaren van corona en sloeg meteen alarm. Gevolg: Duitsland kon voldoende testmateriaal inslaan en is een van de Europese landen die er het beste voorstaan.

Het zet aan tot denken na de getuigenissen in de Bijzondere Covidcommissie. De Hoge Ambtenaar voor de Veiligheid Viviane Scholliers-Ndaye vertelde er openhartig hoe zij al begin februari, lang voor de lockdown, doorhad hoe ernstig de situatie was voor de volksgezondheid. Zij zei aan haar kleine ploeg dat ze zich de komende maanden schrap zouden moeten zetten.

Waarom ze die boodschap niet luider had laten weerklinken, vroegen de parlementsleden. Iedereen was in een afwachtende modus, repliceerde Scholliers. De federale regering in de eerste plaats. De Hoge Ambtenaar, nochtans bevoegd voor rampen en calamiteiten in Brussel, had duidelijk niet de power om haar juiste inschatting in daden om te zetten.

Het is een kenmerk van de menselijke psychologie om te denken dat het allemaal wel goed komt. Maar als het over een dodelijk virus gaat, met een exponentiële verspreidingskracht, en een oncontroleerbaar effect op het menselijke immuunsysteem, is dat soort optimisme gevaarlijk. Zo heeft deze pandemie wel aangetoond.

In die zin hebben de beleidsmakers in de eerste golf serieuze steken laten vallen. We laten nog buiten beschouwing of het nu het federale of het gewestelijke niveau is dat de verantwoordelijkheid draagt. De cijfers zijn kristalhelder: er zijn in ons land meer dan tienduizend doden. En Brussel is daarin bovenmatig getroffen. Vreemd genoeg zijn er geen lessen getrokken uit die eerste golf. Want bij het begin van de tweede golf zagen we een gelijkaardige afwachtende houding.

Al half augustus liet viroloog Marc Van Ranst verstaan dat het niet verstandig was om met een incidentie van vijftig gevallen per week per honderdduizend inwoners de scholen te openen. We keken op de redactie gebiologeerd naar dat getal vijftig. Hoe in sommige gemeenten die alarmdrempel vlotjes overschreden werd. De overheid gaf geen krimp. De ministers waren met vakantie. Vandaag oogt dat wat ridicuul. We zitten in Brussel aan een incidentie van maar liefst vijfhonderd. Tien keer die alarmdrempel.

Na de zomer was daar alweer de vergoelijking. De ziekenhuisopnames vallen goed mee. Het aantal doden blijft beperkt. De positiviteitsgraad is niet alarmerend. Vandaag staan die drie indicatoren in Brussel op rood. Donkerrood. De ziekenhuizen moeten stilaan de reguliere zorg uitstellen.

Even terug naar Duitsland. Ook daar beginnen de cijfers in de steden te stijgen. Berlijn, Bremen, Frankfurt: het virus is er goed aanwezig. Maar in Berlijn bijvoorbeeld is de alarmdrempel van vijftig nog maar net overschreden of de cafés en restaurants moeten al vroeger dicht.

Het klopt dat ook Brussel maatregelen heeft genomen, boven op de federale. Tot drie keer toe. Met een algemene mondmaskerplicht als meest spectaculaire. Ook klopt het dat maatregelen nemen één ding is, ze laten respecteren een ander. Maatregelen zonder draagvlak hebben weinig kans op slagen. Maar als er één taak is van de politiek, dan is het wel de algemene veiligheid te bewaken. Of dat met motiveren is, sensibiliseren of repressie, maakt niet uit. Het eindresultaat telt.

In de tweede golf is te lang gewacht om maatregelen te nemen. Het is allemaal too little, too late. Minister-president Rudi Vervoort (PS) moest zondag op C’est pas tous les jours dimanche (RTL) toegeven dat Franstaligen misschien gevoeliger zijn voor het argument van de onaantastbare vrijheid. Alleen is die vrijheid die we de laatste maanden hebben genoten wel relatief, als we zien wat er nu op ons afkomt.

Er zijn twee manieren om aan politiek te doen. Gouverner c’est prévoir: goed inschatten wat er op ons afkomt. Dat is moeilijker dan het lijkt. En er is de methode-Jean-Luc Dehaene: de problemen oplossen als ze zich voordoen. Die politieke loodgieterij heeft ons land op cruciale momenten uit het moeras getrokken. Maar als het over gezondheid gaat, moet preventie vooropstaan. Ook als de boodschap die gegeven moet worden weinig populair is.

Lees meer over de Bijzondere coronacommissie via bruzz.be/coronacommissie