'Het heeft geen zin om conservatieve randbewoners naar Brussel te lokken'

VUB-docent Pascal Verhoest voerde onderzoek naar wat Brusselaars, pendelaars en niet-Brusselaars denken van Brussel en geeft raad aan city marketeers. "Het heeft geen zin om conservatieve suburbanites aan te trekken, want zij zullen toch niet komen."

“Waaraan doet wonen in Brussel je denken?” Deze vraag kregen mensen die in Brussel wonen, zij die er niet wonen noch werken en de pendelaars, voorgeschoteld in een onderzoek naar hun perceptie. “Je ziet dat de niet-Brusselaars een vertekend beeld hebben van Brussel tegenover de Brusselaars”, zegt onderzoeker Pascal Verhoest.

De mensen die niet in Brussel wonen en er ook niet werken, bestaan opnieuw uit twee groepen. Zij die de levensstijl vooropstellen, kosmopolieten genaamd, zijn eerder positief ingesteld. Zij die levensomstandigheden belangrijker vinden, worden omschreven als suburbanites, en kijken negatiever naar Brussel. Maar beide groepen beschouwen multiculturaliteit als een negatief aspect van Brussel.

“Hun beeld wordt sterk bepaald door de media”, aldus Verhoest. “Als er ergens in Vlaanderen een misdaad wordt gepleegd, zal in het krantenartikel staan dat persoon X met een Arabisch klinkende naam uit bijvoorbeeld Molenbeek het gedaan heeft. Zo wordt systematisch een beeld van Brussel gecreëerd als een stad met veel criminaliteit die veel te vaak geassocieerd wordt met een bepaalde bevolkingsgroep.”

Verkeersdrukte en vervuiling

Ook bij de groep onderzochte pendelaars, valt diezelfde verdeling tussen kosmopolieten en suburbanites op, al is die laatste groep groter. Een groter deel heeft een negatiever beeld van Brussel. De verklaring klinkt logisch. “Hun ervaring met Brussel is beperkt”, legt Verhoest uit. “Ze komen aan via de file of via de treinstations die vaak heel vuil zijn en stinken. Ze komen terecht in drukke en vervuilde wijken. De trein rijdt nu eenmaal niet door Sint-Lambrechts-Woluwe.”

Wat beide groepen pendelaars met elkaar verbindt, is dat ze allen verkeersdrukte, lawaai en vervuiling associëren met Brussel. Voor de suburbanites is het gebrek aan groen een goede reden om niet naar Brussel te verhuizen.

Focus op positieve aspecten

Volgens Pascal Verhoest kunnen beleidsmakers en city marketeers hier belangrijke lessen uit trekken. “Het heeft geen zin negatieve zaken te ontkennen. Het probleem met heel wat promotie van Brussel is dat ze dat wel doen. Je ziet dat city marketeers het beeld van Brussel als een groene stad naar voren schuiven. Maar als mensen dat niet geloven, is dat niet geloofwaardig en komt de boodschap niet over.”

Wie Brussel aantrekkelijk wil doen lijken voor potentiële nieuwkomers, moet vooral focussen op de aspecten die men positief vindt. “Denk maar aan de nabijheid van winkels en diensten, de levendigheid, de culturele rijkdom en het uitgebreide uitgaansleven”, noemt Verhoest op als voorbeelden. “Voor kosmopolieten, zij die levensstijl belangrijker vinden, zijn dat aantrekkingspunten. Spreek hen daar dan ook op aan. Dat zijn potentiële kandidaten om in Brussel te komen wonen. Het heeft geen zin om conservatieve suburbanites te proberen aan te trekken, want zij zullen toch niet komen.”

Sterk sociaal leven

En wat denkt de Brusselaar van zijn stad? Voor ongeveer een derde van de respondenten is wonen in Brussel een negatieve ervaring. Zij associëren de stad als te druk en chaotisch, hebben een negatieve blik op multiculturaliteit en associëren het stadsleven met onveiligheid. "We zien dat er een discrepantie is tussen mensen die eerder conservatieve waarden aanhouden en kosmopolieten die diversiteit als een bonus zien. Terwijl sommigen dat net als een bedreiging van hun leefomgeving zien", klinkt het.

Wat Verhoest opvalt, is een positieve bevinding bij een deel van de Brusselaars. "Bij hen komt het sociale leven sterk naar voren als pluspunt. Zij ervaren Brussel met een redelijk grote sociale cohesie. Terwijl we de stad eerder met anonimiteit zouden associëren."

'Ecologisch perspectief'

Tenslotte heeft de VUB-onderzoeker nog raad voor beleidsmakers die de stad willen verbeteren. "Brussel wordt vaak nog gezien als een chaotische stad met fileproblemen, geluidshinder en die vuil is", aldus Verhoest.

"Aan die concrete leefomstandigheden zou je relatief gemakkelijk iets kunnen doen, door Brussel vanuit ecologisch perspectief om te bouwen naar een aangename leefomgeving. Als dat gebeurt, denk ik, dan heb je echt wel een manier gevonden om mensen terug naar Brussel te doen komen."

One city, different views is een onderzoek van Pascal Verhoest, Joke Bauwens, Lien Mostmans en Petrus te Braak in opdracht van Innoviris, het Brussels instituut voor innovatie.

Bekijk hieronder het studiogesprek met VUB-docent Pascal Verhoest: