Hoe de Portzamparc de Wetstraat wil reanimeren

Aan de hand van nieuwe schetsen heeft Christian de Portzamparc uitleg gegeven bij zijn masterplan voor de Wetstraat. De grijze canyon van kantoren en auto's moet opnieuw een echte stadswijk worden met pleintjes, groen, winkels, restaurants, woningen én minder verkeer. De plannen roepen wel nog enkele vragen op.

Christian de Portzamparc heeft zijn masterplan voor de nieuwe Wetstraat verfijnd. De Franse architect en stedenbouwkundige verdedigde zijn visie afgelopen dinsdag voor de verzamelde Brusselse vastgoedwereld. "Ik wil opnieuw licht en leven brengen in de historische as die de Wetstraat is," zei hij. "We kunnen het claustrofische karakter van de straat wegnemen door de huizenblokken open te gooien en op enkele plaatsen te gaan voor hoogbouw, afgewisseld met groen en publieke ruimte."

Het zogenaamde Stadsproject Wet van de Portzamparc voorziet in drie bouwhoogten en drie verschillende bouwlijnen. Hoe verder een gebouw van de straat verwijderd is, hoe hoger het mag zijn. Het project gaat uit van een drastische verhoging van de bouwdichtheid tussen Maalbeek en Kunst-Wet en het maakt komaf met het monofunctionele karakter van de wijk.

Naar drie rijstroken
De ingrepen moeten ervoor zorgen dat het aangenaam werken maar ook wonen en gewoon toeven wordt in de Wetstraat. Absolute voorwaarde daarvoor is wel dat het autoverkeer drastisch wordt teruggedrongen. De Portzamparc voorzag in zijn oorspronkelijke plannen slechts twee rijstroken, de helft van de huidige vier. Onder invloed van de Brusselse realiteit heeft de Fransman zijn voornemen al bijgesteld: er is nu sprake van drie rijstroken. Maar zelfs de haalbaarheid daarvan wordt in twijfel getrokken.

Volgens Marie-Laure Roggemans van het Agentschap voor Territoriale Ontwikkeling (ATO) zijn drie rijstroken wel realistisch. "Schuman wordt het meest performante knooppunt van openbaar vervoer in Brussel met de trein, het GEN en een geautomatiseerde metro," zegt ze. "In het kader van Iris 2 is het bovendien de bedoeling om het autoverkeer met een vijfde te verminderen tegen 2018."

Iris 2
Voorlopig is het echter nog niet helemaal duidelijk hoe de regering die doelstelling gaat realiseren. "Er zal zeker iets moeten worden gedaan aan de poorten tot de stad en er moeten meer overstapparkings komen in de Rand om de mensen echt te doen kiezen voor het GEN," zegt Didier Gosuin (MR-FDF). "Zoniet steven we af op een echt verkeersinfarct in de Wetstraat. Er komen immers nog kantoren bij."

Tweede obstakel richting een aangename Wetstraat is dat het Gewest helemaal geen greep heeft op de kantoren en gronden. De overheid kan de eigenaars met andere woorden niet verplichten om hun kantoren bijvoorbeeld te vervangen door een park. "Het plan voor de nieuwe Wetstraat zal stap voor stap gerealiseerd worden en ook als (nog) niet alle gebouwen conform het plan zijn, zal het effect merkbaar zijn," zegt de Portzamparc. "Het is de bedoeling dat het nieuwe, iconische hoofdkwartier van de Europese Commissie, de motor wordt van de vernieuwing."

Luchtrechten zoals in Manhattan
Voor de oplossing wijzen specialisten naar Manhattan. Wie daar in hoogte wil bouwen, kan de luchtrechten kopen van de naburige gebouwen. Op die manier kan een evenwichtige spreiding van torens onstaan. Wie hoog bouwt, verzekert zich immers van het uitzicht en de lichtinval terwijl de buren die niet de hoogte ingaan, ook geld opstrijken.

"Er zou een wettelijk mechanisme moeten komen waardoor de eigenaars van gronden die worden vrijgemaakt voor publieke ruimte kunnen delen in de meerwaarde van de nieuwe hoogbouw maar dat is er op dit moment niet," aldus nog Gosuin.