Jan De Cock slaat om zich heen: 'Kunstenaars niet meer thuis op Sint-Lukas'

De flamboyante kunstenaar Jan De Cock trekt weg uit Brussel. En dat doet hij niet zonder het onderwijs, de Brusselse politici en zelfs kunstschool Sint-Lukas nog een flinke veeg uit de pan te geven. "De Venus van Milo op Sint-Lukas is nu aangekleed."

De Cock kocht midden jaren '90 de voormalige papierschepperij Papeterie de la Meuse in de August Gevaertstraat, op een steenworp van het station Brussel-Zuid. In 2013 kreeg de kunsthumaniora Sint-Lukas in Schaarbeek het aanbod van De Cock om deel uit te maken van een "meta-schoolmuseum" en er lessen te volgen tijdens de verbouwingswerken aan hun school.

Het Brussels Art Institute (BAI) werd een multidisciplinaire kunstenplek voor studenten en kunstenaars. De leerlingen van Sint-Lukas konden er terecht in de ateliers, waar ze hun vaardigheden kunnen ontwikkelen aan de zijde van professionele kunstenaars. Maar nu de renovatiewerken aan de school afgerond zijn, besliste Sint-Lukas om niet verder te gaan met de nu 42-jarige De Cock.

Dat de raad van bestuur van Sint-Lukas de stekker uit zijn vernieuwende onderwijsmodel trok, zit De Cock diep. "Sint-Lukas was dé kunstschool van België, een eliteschool voor beeldende kunst. Sint-Lukas ademde avant-garde en was vernieuwend. Maar de laatste jaren is het toonaangevende kunstencentrum van België vervallen tot een reguliere school", aldus de Brusselse beeldhouwer.

"Hoe meer inschrijvingen, hoe meer geld er binnenstroomt en hoe meer mensen men er kan tewerkstellen. Dé kunstschool is een sociaal project geworden, een normale school. Kunstenaars hebben er geen recht van spreken meer."

Venus van Milo

Die boude beweringen staaft De Cock met een voorbeeld. Op elke kunstacademie wordt de Venus van Milo als tekenmodel gebruikt. Een afgietsel van het beroemde, naakte beeldhouwwerk werd internationaal verspreid om naar model te tekenen. "Omdat het zo'n mooie, gracieuze vrouw is", vertelt De Cock.

Ook op Sint-Lukas staat zo'n replica. "Maar de Venus van Milo is nu aangekleed, omdat ouders aanstoot namen aan de naakte vrouw. Geen enkele leerkracht was daar nochtans voor te vinden. Het is in essentie toch verkeerd om de vrouw, een instituut in de beeldende kunst, aan te kleden?", vroeg De Cock zich luidop af. Siegfried Beyers, leerkracht op Sint-Lukas, bevestigde het verhaal.

"Ik heb hier 450 mensen van verschillende culturen in mijn huis opgeleid. Dit was een school, maar het voelde voor de studenten meer aan als vrije tijd. En toch trok Sint-Lukas de stekker eruit. Dan houd ik liever de eer aan mezelf en verhuis ik naar elders waar ik wel een verschil kan maken."

De Cock wil niet in een Brussels keurlijf geduwd worden en denkt meer kans te maken in West-Vlaanderen. "Daar zal ik de vernieuwing tot stand brengen. Jan De Cock is nu de avant-garde. Als ik in mijn geboortestad gegijzeld word, is het aan mij om een omgeving te zoeken waar de Venus van Milo niet wordt aangekleed."

Manifest voor Hilde Crevits

Om zijn ideeën over onderwijs kracht bij te zetten, schreef De Cock een drie pagina's lang manifest dat hij opstuurde naar Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V). Voorlopig kreeg hij geen antwoord van de minister, en dus plant De Cock in elk geval een stakingsactie, waarbij hij met een dertigtal studenten het ministerie van onderwijs zal bezetten. Daar zal hij 50.000 exemplaren van zijn brief uitdelen. Voor de actie is nog geen datum vastgelegd.

From Brussels With Love

Met de expo 'From Brussels With Love' zwaait De Cock zijn atelier in Kuregem uit. De meesterbeeldhouwer brengt naar eigen zeggen een hommage aan zijn geboortestad. De tentoonstelling is net als Brussel chaotisch. "Ik breng een overdaad aan verschillende vormen en kleuren, waardoor het individuele werk niet meer tot zijn recht komt. Maar het verschil met Brussel is dat deze expo wel gestructureerd is", stelde De Cock zijn expo dinsdag voor. "De tentoonstelling heeft niet de ambitie om evenwichtig te zijn."

De Cock speelt ook in op het gebrek aan politieke visie en Brusselse identiteit die hij naar eigen zeggen dagelijks ervaart. "De Brusselse politici hebben geen talent, noch visie. Er wordt gekozen voor de verzorgingsstaat, maar niet meer voor innovatie."