Joods blok op pro-Palestijnse betoging: ‘Geen vrede zonder gerechtigheid’

Onder de 21.000 betogers liepen zaterdagnamiddag ook tientallen Joden mee, sommigen met een keppel op het hoofd en een Palestijnse vlag in de hand. Verschillende organisaties riepen op tot een Joods blok. BRUZZ sprak met hen. “Na 75 jaar etnische zuivering en misdaden tegen de menselijkheid moeten we niet verbaasd zijn dat de Palestijnen ontploffen van woede.”

“From the river to the sea, Palestine will be free,” scanderen betogers op de Albert II-laan, vlakbij het Noordstation. Het regent pijpenstelen, maar ze zijn met duizenden, gewaad in Palestijnse vlaggen en keffiyehs, de typische zwart-witte Arafatsjaal. Het middenveld had opgeroepen op tot protest tegen de oorlog in Gaza die al ruim een maand aan de gang is. Sommige manifestanten lopen rond met bebloede babypoppen, symbool voor de meer dan 4.500 kinderen die al gestorven zijn bij bombardementen door het Israëlische leger.

In de betoging loopt een Joods blok mee, van verschillende organisaties. “We zijn hier om dezelfde reden als iedereen. We willen een staakt-het-vuren. Dat de oorlog stopt, dat de blokkade van Gaza stopt, net als de bezetting. De Palestijnen moeten gerechtigheid krijgen,” wijst Michel Staszewski naar het spandoek dat hij vasthoudt. “Vrijheid en gerechtigheid voor de Palestijnen, nu,” staat erop. Getekend, de UPJB, in de vorm van een davidster.

Union des Progressistes Juifs de Belgique is een linkse, Joodse organisatie die teruggaat tot 1939 en die kritisch is tegenover Israël. De vereniging is wel vaker te zien op pro-Palestijnse betogingen, net als bijvoorbeeld Een Andere Joodse Stem (EAJS). Maar het is de eerste keer dat ze als Joods blok op straat komen, samen met organisaties als Shabbes, de vereniging van Joodse queers, en Decoloniser. “Als Joodse organisatie en als Joden willen wij gezien worden: wij zijn Joden die zich verzetten tegen het beleid van Israël. Die staat misbruikt onze doden van de Tweede Wereldoorlog om een extreem racistisch beleid te rechtvaardigen,” zegt Staszewski, een historicus.

“Het is net omdat we Joods zijn en omwille van onze geschiedenis dat we hier zijn. Etnische zuivering en genocide zijn geen Joodse waarden. Het is geen oorlog tussen Joden en moslims en het is niet antisemitisch om Palestina te steunen,” vult betoger Eléonore aan.

Zij is lid van Decoloniser, een organisatie die is opgericht door Joden in Israël. “We hebben Israël vier jaar geleden verlaten omdat we bedreigd werden, maar we woonden daar om ons tot het Joodse, Israëlische volk te richten. In het Hebreeuws wilden we de mensen sensibiliseren over de Nakba. Dat is het Arabische woord voor de verdrijving van meer dan 750.000 Palestijnen in 1948, om de Israëlische staat op te richten.”

‘Wat Israël doet, is ook terreur’

“Er kan geen vrede zijn zonder gerechtigheid. We moeten erkennen dat het niet allemaal op 7 oktober is begonnen, maar dat hier 75 jaar bezetting aan vooraf gaat,” zegt Eléonore nog. Gewapende Hamas-militanten vielen Israëlische dorpen binnen op zaterdag 7 oktober, ontvoerden meer dan 200 mensen en richtten een groot bloedbad aan: 1.200 mensen, voornamelijk burgers, werden vermoord.

“Ik spreek uit eigen naam,” benadrukt Staszewski, “maar eigenlijk heb ik geen moreel oordeel over de mensen die toen gedaan hebben wat ze gaan hebben. Ik maak hun horror in Gaza niet mee. Dat men een bloedbad verricht onder burgers, zonder enig onderscheid, kan ik niet steunen. Dat is een terreurdaad, maar dat is ook wat de Israeli’s doen, al gaan onze grote media en staatsleiders dat geen terrorisme noemen. De etnische zuivering is 75 jaar geleden begonnen en wat we vandaag zien zijn misdaden tegen de menselijkheid. Dan moeten we niet verbaasd zijn dat de Palestijnen ontploffen van woede en ook misdaden begaan.”

Wat de Joodse betogers zeggen doet denken aan enkele controversiële uitspraken van Brussels Parlementslid Fouad Ahidar (Vooruit), die ook ergens tussen de meer dan 21.000 betogers rondloopt. Hij kwam eerder deze week in opspraak nadat hij in een interview de Israëlische aanvallen, waarbij al meer dan 11.000 doden zijn gevallen, vergeleken had met de holocaust. Hij wees, net als de Joodse betogers, op een geschiedenis van ellende en geweld voor de Palestijnen. De Hamas-aanval omschreef hij als “een kleine reactie.”

Eléonore: “Mensenlevens zijn van waarde. Ik denk aan de levens van de Palestijnse burgers, maar ik kan niet blij zijn omdat er mensen zijn vermoord en gekidnapt. We hebben familie en vrienden die in de getroffen kibboetsen wonen."

"In een van die dorpen werkten we samen met een kameraad, Chaïm, die ons hielp om de stem van Gazaanse vluchtelingen te laten horen. ‘Daar strijd ik voor,’ zei hij altijd. Wel, hij werd die dag ontvoerd. Wat er op 7 oktober is gebeurd, was een reactie op de 75 jaar daarvoor, maar een kleine reactie zou ik het niet noemen.”

Boycot

De hemel is opgeklaard en de betoging is vertrokken. “Ceasefire now. Free, free Palestine. Israël casse-toi, Palestine n’est pas à toi,” klinkt het. “Israël, terrorist. Boycot Israël.” Ter hoogte van het Rogierplein houden betogers halt voor fastfoodrestaurant KFC. Geen slogans, maar boegeroep. Enkele betogers kleven pro-Palestijnse stickers op de ramen. Even verder verzamelt een menigte voor het filiaal van koffieketen Starbucks. Een projectiel vliegt tegen het raam. Stewards in fluohesjes verhinderen dat betogers tegen de ramen kloppen en vormen een mensenketting wanneer klanten naar buiten gaan. “Boycot, boycot,” schreeuwen de woedende betogers.

KFC en Starbucks zijn twee bedrijven die geviseerd worden door de BDS-beweging (Boycot, Desinvestering en Sancties). Die roept onder meer op tot een boycot van bedrijven met commerciële banden in Israël. Even later klinkt ook boegeroep voor een Carrefour-winkeltje. “In Israël waren wij één van de vijf Joodse organisaties die de BDS-beweging steunde,” legt Eléonore ons uit. “Boycotten is een niet-gewelddadige manier van verzet. Zonder internationale druk, zonder economische en diplomatieke sancties, zal Israël haar koloniale beleid verder zetten.”

Hoop voor vrede heeft ze amper nog. “Als onze staatsleiders het moeilijk hebben om een staakt-het-vuren te vragen, dat is toch het allerminste,” zucht ze. “Zijn wij radicaal als we vragen om te stoppen met doden? De Belgen zijn vandaag talrijk op straat gekomen en daar kan je niet doof voor blijven.”

‘Iedereen gelijk, van de rivier tot aan de zee’

“From the river to the sea, Palestine will be free,” schreeuwen betogers opnieuw luidkeels. Volgens critici is het een antisemitische leuze, omdat daarmee het bestaansrecht van Israël ontkend zou worden. Sommige Joodse betogers zijn ook thuisgebleven uit vrees voor antisemitische reacties, vertrouwt een organisator ons toe.

Volgens UPJB-lid Michel Staszewski is net het zionisme, de beweging die streeft naar een Joodse staat, het grote obstakel voor vrede. “Ik spreek opnieuw in eigen naam, maar de zionistische natuur van Israël moet in vraag gesteld worden. De staat is gebouwd op principes van scheiding, overheersing en kolonisering,” zegt hij. “Er leven twee volkeren die vandaag allebei het recht hebben om daar te zijn, maar de Israëlische wetten zijn apartheidswetten. We moeten vertrekken vanuit democratische principes, waarbij iedereen gelijk is.”

Daar gaat Eilan Efrat, een Israëlische kunstenaar die in Brussel woont, mee akkoord. Ook hij noemt het zionisme problematisch. “Een tweestatenoplossing lijkt op dit moment misschien wel de enige uitweg, maar in het ideale scenario ontmantelen we de Joodse, zogezegd democratische staat,” zegt hij. “Want een racistische staat kan niet democratisch zijn. In de plaats moet er een gedeeld land komen, waar iedereen vrij en gelijk is, from the river to the sea.”