Juryleden mogen even op vakantie, maar moeten nog zwijgen: ‘Deze fase is heel belangrijk’

Dinsdag viel de langverwachte uitspraak in het proces rondom de aanslagen in Brussel en Zaventem van maart 2016. Hoe gaat nu verder? Wat staat de jury nog te wachten?

Na achttien dagen van beraad – het langst ooit in België – was de jury eruit. Dinsdag werden in de rechtbank in Haren de langverwachte antwoorden op de 287 schuldvragen bekendgemaakt. Nu het vonnis bekend is, begint de vakantieperiode.

De jury kan voor even terugkeren naar het gewone leven met vrienden en familie. Maar ze mogen nog steeds met niemand praten over de inhoud van het proces, want dat is nog niet afgelopen. Begin september breekt de laatste fase aan.

Wat staat de jury nu nog te wachten? BRUZZ vraagt het aan Luc Hennart, woordvoerder op het terreurproces.

Waarom gaat de jury eerst vijf weken met vakantie?
Luc Hennart: “In een normale assisenzaak zou dat inderdaad niet gebeuren, dan gaan het hof en de jury meteen door, maar dit is een speciale situatie. U moet niet vergeten dat de juryleden al zeven maanden aan de slag zijn, ze moeten even op adem kunnen komen. De vakantieperiode geldt ook voor de advocaten. Ik denk dat een beetje rust voor iedereen in dit proces goed is.”

Zakt de inhoudelijke kennis over het proces in zo’n vakantieperiode niet weg?
“Nee, dat zal niet gebeuren. De jury heeft inmiddels grote kennis over het dossier en men is heel plichtsbewust, ze hebben veel nota’s gemaakt.”

Wat staat de jury nu nog te wachten?
“Vanaf 4 september begint de laatste fase. Eerst is er een openbare zitting met een debat. De federaal procureur zal zijn mening geven over de strafmaat en daarna komen de advocaten van de beschuldigden aan bod. Ook zij zullen zeggen welke straffen ze hopen dat de jury hun cliënten gaat opleggen. Als dat is afgerond, gaan het hof en de jury opnieuw in beraad. Tezamen beslissen die vijftien mensen over de straffen. Rechter of jurylid: iedereen heeft één stem.”

Vindt dat beraad ook weer in volledige afzondering van de buitenwereld plaats?
“Ja, dat gaat op dezelfde manier als bij het bepalen van de schuldeis. Geen contact met familie, geen telefoon, geen televisie. Het is moeilijk te zeggen hoelang dit beraad zal duren, mogelijk zijn ze er binnen een paar dagen al uit. Het beraad gaat alleen over de acht beschuldigden (de broers Farsi werden vrijgesproken, red.)”

Hoe wordt de strafmaat bepaald?
“Er wordt gekeken naar de straffen die wettelijk mogelijk zijn en er wordt ook rekening gehouden met de straffen die al zijn opgelegd in het proces over de aanslagen van november 2015 in Parijs. Of hoeveel tijd iemand al in voorhechtenis zat. Hervé Bayingana Muhirwa is bijvoorbeeld veroordeeld voor deelname aan een terroristische organisatie. Hij kan tien jaar gevangenisstraf krijgen, maar hij zit nu al zeven jaar vast. Het is dus voor hem belangrijk om de jury ervan te overtuigen dat hij een paar jaar strafvermindering moet krijgen, en dan kan hij onmiddellijk vrij komen. Deze fase in het proces is dus nog zeer belangrijk.”

Op moord met een terroristisch oogmerk staat levenslang. Kan nog van die straf worden afgeweken?
“Ja, er is ruimte voor de jury om de straf te bepalen, zelf als het over levenslang gaat. Als er verzachtende omstandigheden zijn, kan er strafvermindering zijn.”

Als er nog een jurylid afvalt, moet een van de 15 reservejuryleden inspringen. Zorgt dat niet voor problemen? Diegene heeft immers niet meegedaan aan het beraad.
"Nee, dat zorgt niet voor problemen want alles wat reeds is beslist zal niet meer veranderen. Ik geef toe, het is moeilijk als iemand moet invallen terwijl hij of zij niet bij het beraad was, maar dit is de wet. De jury zal alles doen om het nieuwe jurylid goed op de hoogte te stellen van wat er al gebeurd is. De solidariteit bij de jury is groot.”

Kunnen de beschuldigden nog in beroep gaan tegen de uitspraak? Michel Bouchat, de advocaat van Salah Abdeslam, zei al dat hij niet uitsluit naar het hof van Cassatie te stappen.
“Tegen de uitspraak kan niet in beroep worden gegaan, maar de beslissing kan wel worden betwist voor het Hof van Cassatie. In dat geval wordt er gekeken of de wet goed is toegepast.”

Wanneer verwacht u dat het proces volledig is afgerond?
“Eind september zullen de straffen bekend zijn. Daarna moet er voor de burgerlijke partijen worden bepaald of zij recht hebben op een vergoeding en hoe hoog die vergoeding zal zijn. Daarover beslissen professionele magistraten, de jury is er niet meer bij betrokken. Het is meer een technisch debat en dat kan nog enkele weken of maanden duren. Wanneer alles echt afgerond zal zijn, blijft een vraagteken.”

Wat vindt u van het verloop van het proces tot nu toe?
“Ik ben heel tevreden. Ondanks een paar moeilijkheden is het ons toch gelukt. Ik ben ervan overtuigd dat het op een mooie manier zal worden afgerond.”