Kerkhof Dieweg hoopt op nieuw leven

Er komt schot in het conservatiedossier van het Kerkhof van de Dieweg. “De gemeente heeft ‘de politieke wil’ om de begraafplaats te herstellen en om ’eventueel’ bepaalde graven opnieuw te gebruiken,” stelt burgemeester Armand De Decker (MR). Een extern bureau werd ingeschakeld voor advies over restauratie en onderhoud van de 570 beschermde graftombes en andere. In mei is de studie rond.

H et Kerkhof van de Dieweg is door Monumenten en Landschappen beschermd om zijn ‘flora, fauna en monumenten’. Een prachtig en tegelijk moeilijk gegeven. Al jaren wordt gezocht naar een ideale complementariteit tussen gewest en gemeente om de beste uitvoering te geven aan de ‘gevolgen’ van de bescherming. Twee jaar terug begon Monumenten en Landschappen, op basis van een voorlopige lijst van een 570-tal noemenswaardige grafzerken en -kapellen, de graftombes te identificeren met een herkenningsbadge. Daartoe werd de dodensteen opgekuist en ontdaan van woekerplanten. Ingrijpende restauratie werd niet uitgevoerd; ook de flora is namelijk beschermd. De tand des tijds zorgde ervoor dat de flora op vele plaatsen meester werd van de dodenakker.

Herbestemming
Het onderhoud vergt echter manschappen (erfgenamen of overheidspersoneel). En dat is een van de problemen. “Het is een feit dat de begraafplaats buiten gebruik is gesteld (sinds 1945, red.), dat bepaalde graven beschermd zijn (sinds 1958 en 1997, red.) en dat het vaak moeilijk is om erfgenamen en rechthebbenden te vinden,” stelt burgemeester Armand De Decker (MR). Over vijf jaar lopen de laatste concessies af, op enkele na. Vandaar dat de gemeente een plan bedacht.

De Decker: “Een externe studie door Origin, in samenwerking met de Milieudienst, ging in februari van start. Alle graven uit het beschermingsbesluit worden opnieuw bestudeerd, en met aanbeveling voor mogelijke herstelling op steekkaart gezet.” Origin Architects & Engineers, gespecialiseerd in monumenten (Muntschouwburg, Museum van Tervuren,...) maakt steekkaarten op over de materiaalsoorten (steen, metaal, glas) van de interessante graftombes die niet beschermd zijn. Het kan ook advies opleveren over de ingreep van de flora op die zerken. Verder maakt Origin ook vegetatie-onderhoudskaarten op en fiches over restauratiewaardige tombes.

Tot slot worden graftombes opgelijst, die ‘gereaffecteerd’ kunnen worden. Bedoeling hiervan is hen een herbestemming te kunnen geven, voor zover de mogelijkheid bestaat om een nieuw ossuarium te voorzien. Op basis daarvan kan de gemeente dan denken aan ‘nieuwe gebruikers’, waarmee het onderhoud van de graven kan worden verzekerd. Mogelijk worden ook nieuwe interessante graftombes ontdekt die kunnen toegevoegd worden aan de lijst van beschermde monumenten. “We hopen in mei het gevraagde steekkaartenadvies te kunnen voorleggen,” zegt Fabienne Rouby, architect-projectmanager bij Origin.

De eerste fase van de studie kost 60.000 euro (12.000 euro van de gemeente en 48.000 euro gewestsubsidies). Vijf jaar terug werd eenzelfde intentie van hergebruik van graftombes voor het Kerkhof van Laken gelanceerd, zonder verder gevolg. In Antwerpen wordt het hergebruik van verlaten grafzerken met afgelopen consessie sinds 2004 aangemoedigd om privaat onderhoud te verzekeren.