Kosovaars ambassadeur Ilir Dugolli over asiel, Unie en illegaliteit

Tijdens de voorbije (en huidige) opvangcrisis bleek dat heel wat asielzoekers uit Kosovo kwamen, of zich althans voor Kosovaar uitgaven. Volgens de Kosovaarse ambassadeur in België moeten landgenoten die zich illegaal in België ophouden, terugkeren naar hun thuisland. Maar hij is er wel van overtuigd dat de huidige situatie illegaliteit in de hand werkt.

Ilir Dugolli is sinds oktober 2009 Kosovaars ambassadeur in België. "We zijn hier begonnen met twee diplomaten, een telefoon en een hotelkamer," klinkt het. Nu is er al een ambassade op het Schumanplein.

Kosovo blijft het moeilijk hebben. Hoge werkloosheid en - zo blijkt uit de recente opvangcrisis - ook veel Kosovaren, meestal behorend tot de Roma-minderheid, die hun heil in België komen zoeken. Brussel is daarbij eerste keus.
Ilir Dugolli: "Het is heel moeilijk om in elk individueel geval na te gaan of mensen echt uit Kosovo komen of uit een buurland. We willen ons als land verantwoordelijk opstellen. We hebben met een groot aantal landen repatriëringsakkoorden getekend waarin duidelijke criteria staan opgesomd, zoals identiteit en woonplaats. Ook staat erin dat elke Kosovaar die ergens illegaal verblijft, moet terugkeren naar Kosovo. Met de Belgische autoriteiten werken we samen en bereiden we een soortgelijke overeenkomst voor. Het wordt een akkoord met de drie Beneluxlanden. Iedereen die zegt uit de regio Kosovo te komen, Kosovaars staatsburger is en aantoonbaar illegaal in een van die drie landen verblijft, zal terug naar Kosovo moeten. Dat is onze verantwoordelijkheid."

"Hou er wel rekening mee dat de link tussen Kosovo en illegaliteit snel gelegd is. We zijn nu het enige land in de Westelijke Balkan dat nog een visumverplichting voor Europa kent. Kosovaarse staatsburgers die naar de Schengenlanden willen reizen, hebben nog altijd een visum nodig. Dat werkt illegaliteit in de hand en speelt in de kaart van mensensmokkelaars. Ik vind het spijtig dat eerbare Kosovaarse burgers, zoals studenten en zakenlui, geïsoleerd worden, weg van Europa."

Uw land is het enige in de regio dat nog visumplicht kent; vorige maand verviel die in Bosnië en Albanië. Denkt u niet dat als Kosovo die plicht niet meer zal kennen, horden Kosovaren naar België zullen komen om hier werk te zoeken?
Dugolli: "U mag dat toch niet al te zeer in dat licht bekijken. Als wij geen visumverplichting meer willen, dan is dat omdat we legaal en vrij willen reizen om te studeren, zaken te doen, bij te leren. Toen de visumplicht voor Servië en Macedonië werd opgeheven, met als deal dat die landen ook asielzoekers die langs hun grondgebied Europa waren binnengekomen, zouden terugnemen, waren er wel migratiegolven, maar die gingen snel weer liggen. Nu wacht iedereen af wat er met Albanië en Bosnië zal gebeuren. Ik zie de dreiging niet. Je hebt altijd individuen die de wet zullen proberen te omzeilen. Maar binnenkort komen er biometrische paspoorten: dan kan er pas opgetreden worden tegen de illegaliteit. Dat kan alleen wanneer de liberalisering van personenverkeer in heel Europa, en dus ook voor Kosovo, een feit is."

"Eerlijk gezegd denk ik dat, zolang er geen vrij verkeer mogelijk is tussen onze landen, mensen sneller irratio­neel zullen migreren dan wanneer ze visumvrij kunnen reizen. Stel dat ze binnen een legaal reissysteem de kans hebben met have en goed naar West-Europa te gaan. Dan zullen ze gauw genoeg inzien dat het werk in België niet zomaar voor het rapen ligt en zullen ze sneller geneigd zijn terug te keren; in Kosovo hebben ze tenminste familie, opvang en een woning. Als de situatie blijft zoals ze is, met visumplicht, blijft België lokken. Het gaat erom dat men inziet dat België niet het beloofde land is."

Kan ik samenvatten dat Kosovo een soort EU-land wil zijn, nog voor het officieel erkend wordt als lidstaat? Het land werd en wordt gevolgd en geholpen door de EU, het betaalt met de euro, maar is geen lid.
Dugolli: "De toetreding komt er niet direct, ook daarin zijn we rea­listisch. Maar we willen wel duidelijke perspectieven van Europa krijgen. In die zin moet het van twee kanten komen."