Laptopia: Goudblommeke in Papier

Iedereen kent de ondertussen iconische foto waarvan een uitvergroting in de achteraanbouw van het café hangt. Er staan een aantal illustere heren op die altijd worden genoemd als het over het Goudblommeke in Papier gaat.

Eenzelfde subtiele cesuur splijt ook de tijd. Het Goudblommeke - opgetrokken uit gebroebel, gebladder en gebarsten tegels - is wereldkampioen in het koesteren van patina. Het gebinte, de steunbalken en de stijlen zijn zo kaduuk als in een interieur van Van Gogh - zowat de enige schilder die hier nooit is geweest. En met die zacht glanzende okergrijze, rokergele muren denken we dan natuurlijk aan De aardappeleters, want de Van Gogh van goudblommekens als De zonnebloemen zou in deze eeuwige schemer niet gedijen.

Tegelijk is het café een vanitas-schilderij waarin vergankelijkheid wordt gehamsterd. De myriade van kaders plet gedroogde bloemen, stukjes touw, Spaanse koningen, pinguïns, en verzen van Gezelle in één groot Clausiaans herbarium. Schietgebeden voor de Heilige Maagd laten zich even graag lezen als de Catalogue des prix d’amour van een Mademoiselle van lichte zeden. En dan zijn er nog de stichtende tegelspreuken als Ceci est ma pipe, Chaque homme a droit à vingt-quatre heures de liberté par jour, En amour la seule victoire c’est la fuite … of het optimistische schertslatijn Ole Com Bove.

Zo rest er aan de muur even weinig plaats als in de gelagzaaltjes zelf, waar de laatste twee gelukkigen nog net met één halfkont naast de Leuvense stoof kunnen aanschuiven. Daar zitten ze net als de rest wat ineengedoken aan stoelen en tafels die op maat van vorige generaties zijn gemaakt. Ook op het zwartgeblakerde toogmeubel is plaats voor alles behalve de bestellingen. Je kan er nog juist een fles Cantillon ontkurken.

Ik wilde hier van achter mijn bord met preskop een poging doen het Goudblommeke te typeren zónder de evidente namen te noemen of de hogervermelde kadertjes te kaderen. Maar het Universele Café zou zich alleen afdoende laten beschrijven door de volledige inventaris van de elvendertighonderd museumstukken, en het veelvoud aan verhalen dat eraan vasthangt. En dan nog liefst geïnventariseerd door Jorge Luis Borges zelf - zowat de enige schrijver die hier nooit is geweest.

Borges zou trouwens met voldoening hebben kunnen vaststellen dat dit café eigenlijk een fictie is. Laat u, zoals de toeristische gidsen, vooral misleiden door jaartallen als 1846 of 1870 op de muren. Drink op de fabel dat het Goudblommeke zowat het oudste café van de stad moet zijn. Maar drink daarna nog eens op de wetenschap dat deze collectie kunst, kitsch en kreten een anachronistische, surrealistische creatie is. De geschiedenis van dit instituut is gefingeerd. Goudblommeke in Papier: de naam zelf verraadt al de vervalsing.

Als ik dus mijn boterhammen met preskop probeer te snijden met een mes dat al heel wat van zijn scherpte heeft verloren, denk ik eerst aan een heel oud mes, maar al snel daarna aan de slimme snoodaard die het met opzet heeft afgebot als onderdeel van het verzonnen plot.