'Lokale overheden en burgerinitiatieven moeten elkaar omarmen'

Burgerinitiatieven en lokale overheden zouden elkaar beter moeten leren kennen om elkaar te versterken, blijkt uit onderzoek van hogeschool Odisee en de Gezinsbond. De Brusselse initiatieven Mangoboom in bloei, Ladder'Op en Babytheek maakten deel uit van het onderzoek.

Dat zeggen de Gezinsbond en het Kenniscentrum Gezinswetenschappen van hogeschool Odisee donderdag naar aanleiding van de publicatie van een verkennend onderzoek naar burgerinitiatieven die gezinnen centraal stellen.

Gebrek aan erkenning

Het Kenniscentrum Gezinswetenschappen heeft via interviews onder meer onderzocht in welke mate de burgerinitiatieven zich ondersteund voelen door de verschillende overheden in ons land. "De burgerinitiatieven hebben vooral contact met de lokale overheden, al halen ze wel aan dat bepaalde Vlaamse of federale regels, zoals regels rond voedseloverschotten, hen kunnen beperken", aldus coördinator van het Kenniscentrum Kathleen Emmery.

Hoe de burgerinitiatieven en lokale overheden zich verhouden, hangt erg af van het bestuur of de context, zegt Emmery. "Er zijn lokale overheden die vervallen in een discours dat burgerinitiatieven van dichtbij gecontroleerd moeten worden, of die focussen op het administratieve aspect, dat een initiatief enkel financieel gesteund kan worden als alle andere ook steun krijgen", zegt Emmery. "Andere besturen stimuleren de burgers en brengen ze samen, om zo ideeën te laten opborrelen, terwijl nog andere gemeenten zelf de dialoog aangaan met de burgerinitiatieven."

Een klacht die bij de interviews wel vaker terugkwam, is het gebrek aan erkenning en waardering voor de burgerinitiatieven. "Zeker als de visie van het burgerinitiatief botst met die van de overheid", zegt Emmery. Daarnaast veranderen lokale besturen om de zes jaar, waardoor eerdere inspanningen ongedaan gemaakt kunnen worden.

'Zien elkaar als concurrentie'

"Ook staan de werkingsprincipes van de lokale overheden soms haaks op de werkingsprincipes van burgerinitiatieven. Er is soms sprake van andere kaders en een andere taal", aldus Kurt Jacobs van de Gezinsbond, die bevestigt dat de samenwerking tussen lokale overheden en burgerinitiatieven beter kan. "Lokale besturen zien burgerinitiatieven nog te vaak als concurrentie, terwijl ze elkaar juist kunnen versterken."

Volgens de Gezinsbond en het Kenniscentrum Gezinwetenschappen kan de Vlaamse overheid samenwerking tussen burgerinitiatieven, gemeentebesturen en netwerkversterkende instanties als de Huizen van het Kind stimuleren. "Dat kan bijvoorbeeld door een participatieambtenaar aan te stellen, die lokale verenigingen praktisch en administratief wegwijs maakt, maar ook ontmoeting faciliteert en in dialoog naar creatieve oplossingen zoekt", zegt Emmery.

Digitaal loket

Ze wijst erop dat in het actieplan gecoördineerd vrijwilligersbeleid van de Vlaamse overheid ook een digitaal loket is opgenomen voor vrijwilligers. "Dat zou verenigingen wegwijs kunnen maken over de administratieve kant van de zaak. Ze hebben ook veel nood aan informatie, maar daarnaast zijn ze vragende partij voor een aanspreekpunt in elke gemeente."

De Gezinsbond en het Kenniscentrum lanceren ook een inspiratiegids voor burgerinitiatieven, voor alle burgers die ideeën hebben om zelf een burgerinitiatief op te starten.