Meer dan vijftig dossiers over machtsmisbruik in de kunsten ingediend

Korte contracten, freelancewerk en een sector met overwegend veel mannen aan de top. Het zijn ingrediënten die de kunstwereld kwetsbaar maken voor machtsmisbruik. In de nasleep van de wereldwijde MeToo-beweging richtte de Brusselse danser en kunsthistorica Ilse Ghekiere daarom ENGAGEMENT op. BRUZZ sprak haar over de organisatie, die sinds de oprichting meer dan vijftig dossiers behandelde.

Wat voor klachten krijgen jullie?

"Sinds onze oprichting in januari vorig jaar hebben we meer dan vijftig klachten begeleid. Dat zijn niet alleen individuele klachten, maar ook dossiers met klachten van meerdere mensen over dezelfde persoon. Vaak gaan klachten over mensen die zich gedwongen voelen een beslissing te nemen die ze eigenlijk niet willen nemen uit angst om werk te verliezen. Dat kan gaan over seksueel overschrijdend gedrag, maar ook over pesterijen of stalking, of mensen die gediscrimineerd worden op basis van hun geaardheid of afkomst. Meestal komen de klachten van vrouwen, maar soms ook mannen. Zo was er iemand die een klacht indiende over een homoseksuele choreograaf die ongepaste berichten verstuurde."

Wat gebeurt er met de getuigenissen die jullie binnenkrijgen?

“We moedigen altijd aan om klachten te registreren, al is het anoniem. Als we de gevallen van machtsmisbruik officieel registreren, is er een duidelijker bewijs van. We willen daarnaast ook laten zien dat er procedures zijn: er zijn vertrouwenspersonen in organisaties waar je het kan melden. Sommige mensen kaarten het probleem intern aan op ons advies, en lossen het probleem op via een gesprek. Een gedeelte van de mensen met klachten verwijzen we door naar de door voormalig cultuurminister Sven Gatz (Open VLD) aangestelde ombudspersonen bij de Genderkamer. Dat zijn psychologen die een onderzoek kunnen starten binnen een organisatie. Soms verwijzen we door naar de politie, maar vaak merken we dat daarvoor te weinig bewijsmateriaal beschikbaar is.”

Waarom worden deze klachten niet publiek gemaakt?

“Daar is heel veel onenigheid over. We kiezen er op dit moment voor om niet via de media naar buiten te komen met die verhalen, maar achter de schermen aan een structurele oplossing te werken. Wij willen een verandering in volledige sector. We zijn daarom ook heel blij dat we als enige Belgische organisatie zijn gekozen om ook op Europees niveau mee te denken over het oplossen van genderongelijkheid in de kunsten via het project Voices of Culture.”

Wat doet ENGAGEMENT verder om machtsmisbruik binnen de kunsten aan te pakken?

“We zitten mee aan tafel met vakbonden en sociale organisaties. We geven kunstenaars adviezen en informatie, maar doen ook aan sensibilisering: we geven workshops in kunstscholen, en verspreiden informatie. In het verleden hebben we ook al publieke acties ondersteund, zoals de brief die verstuurd is aan Jan Fabre (over misbruik van zijn machtspositie en seksistische opmerkingen, JP) en een open brief over quota in kunstinstellingen waar de balans teveel naar de mannelijke kant neigt. We hebben begin dit jaar 60.000 euro subsidie gekregen via het actieplan tegen grensoverschrijdend gedrag van minister Gatz, en 10.000 euro van de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Zo kunnen we verder professionaliseren.”

Jullie roepen ook op om jullie statement tegen machtsmisbruik in de kunsten te ondertekenen. Hoeveel mensen deden dat al?

“Onze campagne werd ondertekend door 480 personen. Daar zitten individuele kunstenaars bij, kleine organisaties en enkele grotere organisaties als het Kaaitheater en de Beursschouwburg. Ook toeschouwers ondertekenden de campagne, net als personen die zelf over de schreef zijn gegaan. Het is heel positief dat ook die mensen dat durven. Soms is een simpele ‘sorry’ en de erkenning van het probleem genoeg.”