Meer interesse in rondleidingen over koloniale verleden

Een à twee keer in de maand organiseert het collectief Mémoire Coloniale et Lutte contre les Discriminations een rondleiding in Etterbeek, Elsene of Brussel-Stad met kritische uitleg bij sporen van de koloniale geschiedenis van België. Het collectief organiseert de rondleidingen al jaren, maar de afgelopen maanden zag woordvoerder Orland Mangala het aantal inschrijvingen stijgen. 'Beetje bij beetje ontstaat er bewustzijn over de koloniale geschiedenis.'

Aan de laatste rondleiding van het collectief, afgelopen zondag, namen 43 mensen deel. De livestream op Facebook werd meer dan drieduizend keer bekeken. Er lijkt, door de gebeurtenissen in Charlottesville in de VS, een vernieuwde aandacht te bestaan voor standbeelden en straatnamen van gecontesteerde historische figuren. Ter vergelijking: in eerdere jaren kon het collectief meestal rekenen op zo'n twintig à dertig inschrijvingen per rondleiding.

Dat er afgelopen zondag vijftig inschrijvingen waren, is woordvoerder Orland Mangala geen uitzondering. Ook de afgelopen maanden zag hij het aantal inschrijvingen stijgen. Hij wijdt de toegenomen interesse aan een verandering in het publieke discours, waarin meer ruimte is voor een debat over minderheden. “Er is de laatste maanden veel aandacht in de media voor ongelijkheid: niet alleen tussen man en vrouw, maar ook voor minderheden en vragen rond dekolonisatie.”

Het collectief biedt al sinds 2013 rondleidingen aan door drie verschillende Brusselse gemeentes: Etterbeek, Brussel-Stad en Elsene. “Dat zijn alle drie gemeentes vol verwijzingen naar het koloniale verleden”, zegt Mangala. “Er zijn straatnamen en standbeelden van figuren als bijvoorbeeld Edmond Thieffry, de vliegenier die de eerste overtocht maakte tussen België en het toenmalige Leopoldsville.”

Hommage aan Leopold II
Het bewustzijn rond het koloniale verleden komt in België maar langzaam op gang, vindt Mangala. Gedeeltelijk is dat volgens hem te wijten aan een politiek die weinig rekening houdt het met historische gevoeligheden. Mangala brengt in herinnering hoe de Stad Brussel in 2015 een hommage wilde brengen aan Leopold II vanwege zijn 150-jarige troonsbestijging, inclusief een optocht en bijeenkomst in het stadhuis. Die hulde is uiteindelijk geannuleerd na protesten.

Een ander voorbeeld komt uit Matonge, waar burgers er al jaren voor pleiten om het naamloze pleintje achter de Sint-Bonifatiuskerk om te dopen tot ‘Lumumbaplein', een wens die geen weerklank vindt bij de burgemeester.

Koloniale-Veteranensquare​
Toch lijkt er de laatste tijd ook op politiek niveau aandacht te komen voor de strijd die Mangala en zijn collega's al jaren voeren. “Vandaag de dag zijn we niet meer de enige die zich met de hiermee bezighoudt,” zegt Mangala. Hij noemt het recente voorstel van de groenen in Anderlecht om het ‘Koloniale-Veteranensquare’ te herdopen. “Beetje bij beetje gaat het vooruit. Maar we hebben een grote achterstand ten opzichte van andere landen.”

We moeten ons hier volgens Mangala, net als in de Verenigde Staten, niet zomaar neerleggen bij standbeelden en straatnamen die verwijzen naar gecontesteerde figuren. "België moet evenzeer zich de vraag stellen welk collectief geheugen het wil laten zien in de publieke ruimte." Dat is ook het standpunt van Tracy Bibo-Tansia, in het opiniestuk van deze week, woensdag in het magazine van BRUZZ.

De volgende koloniale rondleiding gaat door het centrum van Brussel, en start op 10 september om 14.30 uur op het Koningsplein bij het standbeeld van Godfried van Bouillon. Vooraf inschrijven is verplicht.