Netheid in volkswijken: 'Stel wijkmanagers aan en haal op bij handelaars'

Het gebrek aan onderhoud en de voortdurende aanwezigheid van afval zorgen voor veel grieven bij de bewoners van volkswijken in Brussel. ULB-onderzoeker Andrea Bortolotti onderzoekt de oorzaken van het probleem in Kuregem en stelt oplossingen voor. Hij ziet heil in een ophaaldienst voor handelaars en een wijkmanager die de afvalophaling en straatveegdiensten verbetert.

Allereerst wil Bortolotti een misverstand uit de wereld helpen. Volgens hem veronderstellen mensen vaak dat het vele afval op straat te maken heeft met een gebrek aan burgerzin bij de bewoners en gebruikers van deze wijken. Ook denkt men vaak dat het komt door een gebrek aan controle door de plaatselijke overheid.

Uit het onderzoek van Bortolotti bllijkt dat het ook te maken heeft met de ‘overgangsfunctie’ van deze wijken. Het zijn vaak aankomstwijken voor kwetsbare bevolkingsgroepen, die tot een zeer hoge verhuisfrequentie leidt en een hoge handelsdichtheid met zich meebrengen. Het is een belangrijke reden voor de grote hoeveelheden restafval en verpakkingsmateriaal langs de weg.

Versplintering ophaaldiensten

Er zijn volgens de onderzoeker twee zaken essentieel om het probleem te begrijpen. Ten eerste is de scheiding tussen de afvalophaling voor particulieren en de dienst voor bedrijven lang niet altijd duidelijk in volkswijken, waardoor de dienstverlening volgens de onderzoeker moeilijk afgestemd raakt op de noden van de buurt.

Zo gaven de verschillende ondervraagden in Kuregem vaak een verschillende interpretatie van de regels en contracten omtrent de ophaling. De communicatie van Net Brussel schiet hier te kort, concludeert de auteur, net als de controle en opvolging van de afvalgewoonten van de wijkgebruikers.

Ten tweede leidt de complexe verdeling van bevoegdheden en gespecialiseerde diensten in Brussel tot problemen. Die complexiteit leidt tot enclaves waar de dienstverlening gebrekkig is. De toestand wordt verergerd door ambtenaren die het afvalprobleem toeschrijven aan culturele in plaats van structurele kwesties.

Sorteren en wijkbeheerder aanstellen

Uit de workshops kwamen ook oplossingen naar voren. Enerzijds het opzetten van een alternatieve inzamelingsdienst voor handelaars. Die zouden hun materiaal beter moeten sorteren waardoor de druk op het gewone afval mindert. Voor de inzameling van het gesorteerde afval is een ruimte nodig waar dit kan worden ingezameld.

Anderzijds kwam de oplossing naar voren om een wijkbeheerder aan te stellen die verantwoordelijk is voor de verbetering van de afvalinzameling en de straatveegdiensten. Deze persoon zou als tussenpersoon fungeren tussen burgers en overheidsadministraties. De onderzoeker merkt op dat voor beide oplossingen grote inspanningen en een intensieve dialoog nodig zijn van de kant van de overheid.

De studie is gepubliceerd in het nieuwste nummer van Brussels Studies op basis van veldwerk in een deel van de Bergensesteenweg in Kuregem met veel restaurants, bars en groenteboeren.